Ingezonden persbericht
PERSBERICHT
Museum Het Rembrandthuis
13 november 2008
Tentoontelling Jacob Backer (1608/9-1651). Rembrandts tegenpool
29 november 2008 tot en met 22 februari 2009
De Amsterdamse kunstenaar Jacob Adriaensz. Backer (1608/9-1651) was een van de meest succesvolle schilders van de Gouden Eeuw. Precies 400 jaar na zijn geboorte wordt hij nu geëerd met een omvangrijk overzicht van zijn mooiste werken. De expositie maakt duidelijk waarom deze schildervirtuoos door zijn tijdgenoten zo hoog werd gewaardeerd: zijn heldere kleurgebruik en trefzekere toets gaven zijn schilderijen een ongekende allure.
In de schaduw van Rembrandt
Jacob Backer was een generatiegenoot van Rembrandt en behoorde in de jaren veertig van de 17de eeuw tot de schilderselite van Amsterdam. Bij zijn tijdgenoten genoot hij grote faam vanwege zijn prachtige portretten en zijn briljante schildertechniek. Maar zo beroemd als Backer in zijn eigen tijd was, zo onbekend is hij nu. Vanaf de 19de eeuw richtte de aandacht zich vooral op Rembrandt, waardoor veel van zijn tijdgenoten in de vergetelheid raakten. Bovendien werd Backer lange tijd ten onrechte als leerling van Rembrandt beschouwd. Hierdoor werd het zicht belemmerd op zijn onafhankelijke rol als toonaangevend en vernieuwend kunstenaar.
Leertijd
Het is onduidelijk van wie Backer zijn eerste schilderlessen kreeg, maar aan het einde van de jaren twintig ging hij naar Leeuwarden om aan het werk te gaan in het atelier van Lambert Jacobsz. Omstreeks 1632 vertrok Backer naar Amsterdam, waar hij mogelijk, net als Rembrandt enige jaren eerder, werkte voor de kunsthandelaar Hendrick Uylenburgh. Backer ontwikkelde zich in korte tijd tot een van de meest modieuze schilders van Amsterdam.
'Uitmuntend' schilder in Amsterdam
Backer werd door zijn tijdgenoten geroemd als een voortreffelijk historieschilder en een begaafd portrettist. Door zijn heldere kleurgebruik en zijn rustige, evenwichtige composities, vaak op groot formaat, wordt hij als de wegbereider van het Amsterdamse classicisme beschouwd. De snelle en trefzekere penseeltoets en een ongelooflijk gevoel voor plasticiteit gaven zijn historiestukken een imponerende directheid. Zijn virtuoos geschilderde portretten van de Amsterdamse elite oogstten alom bewondering. Backer bouwde, in een verbluffend hoog tempo, aan een omvangrijk oeuvre. Niet minder dan 140 schilderijen kunnen hem nu nog worden toegekend: bijzonder veel voor een kunstenaar die niet langer dan twintig jaar actief is geweest.
Rembrandts tegenpool
In vele opzichten kan Jacob Backer beschouwd worden als Rembrandts tegenpool; als schilder, tekenaar én als mens. Ofschoon Backers vroege werk op het eerste gezicht verwant lijkt met Rembrandts schilderkunst uit de vroege jaren dertig, ontwikkelde hij zich in tegengestelde richting. Terwijl Rembrandt steeds expressiever ging schilderen, met sterke licht-donker contrasten en een nadrukkelijk realisme, excelleerde Backer als colorist, met heldere en elegante composities. Ook als tekenaar verschillen beide kunstenaars hemelsbreed. Rembrandt maakte, op zoek naar de meest overtuigende manier om een verhaal te vertellen, vaak schetsen met meer figuren in verschillende gemoedstoestanden. Backer, daarentegen, concentreerde zich meestal op één figuur, die vaak gestileerd of geïdealiseerd is, en waar zelden een emotie bij te herkennen is. Bovendien tekende Backer zijn figuren meestal met zwart en wit krijt op blauw papier, een techniek die bij Rembrandt nooit voorkomt.
Backers smetteloze reputatie contrasteert ook sterk met die van Rembrandt. Rembrandts schuldenlast, de vele rechtzaken die liepen tegen hem en die hij tegen anderen voerde, zijn goed bekend. Maar uit de geringe informatie die we hebben over Backer, komt deze over als een heer, wiens naam door een ieder met respect werd uitgesproken; een schilder die nooit trouwde, een huis kocht of een rol speelde in onverkwikkelijke rechtszaken.
Tentoonstelling
De expositie toont een selectie uit Backers oeuvre van schilderijen en twintig tekeningen. Het gaat daarbij om louter topstukken, die zich deels in museale- en deels in particuliere collecties bevinden, waarvan enkele niet eerder werden geëxposeerd.
Catalogus
Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerde catalogus door Peter van den Brink et al., Jacob Backer (1608/9-1651), Uitgeverij Waanders, Zwolle 2008.
Verkoopprijs ¤ 39,95 (paperback), ¤ 47,95 (gebonden).
Toegangsprijs
Tijdens de tentoonstelling geldt een toeslag van ¤ 2,-
Audiotour & kinderaudiotour
Bij de tentoonstelling is een speciale audiotour inbegrepen.
Lezingen en studiedag
Vrijdag 12 december
15.00 uur - Lezing Jacob Backer: de grote virtuoos van Amsterdam door Peter van den Brink, directeur van het Suermondt-Ludwig-Museum in Aken en de samensteller van de tentoonstelling
Vrijdag 9 januari
15.00 uur - Lezing Jacob Backer in het Rembrandthuis. De kunstenaar en zijn klantenkring door Jaap van der Veen, Rembrandt Informatie Centrum.
Zaterdag 24 januari 2009
van 10.00 tot 15.00 uur - Studiedag in Museum het Rembrandthuis (lezingen) en Museum Van Loon (rondleiding)
10.00 uur - Ontvangst in Museum Het Rembrandthuis met koffie of thee.
10.30 uur - Lezing Feit en fictie: de kostuums in het werk van Jacob Backer door Marieke de Winkel.
11.15 uur - Bezoek tentoonstelling.
12.00 uur Lunch
12.30 uur - Lezing Voorouders staren u aan. De sport van het identificeren van anonieme portretten door Bas Dudok van Heel.
13.30 uur - Rondleiding in Museum Van Loon langs familieportretten.
14.30 uur - Borrel
Vrijdag 13 februari 2009
14.00 uur - Lezing Kijken naar Backer door prof. dr. Ernst van de Wetering.
Na de korte lezing volgt een bezoek aan de tentoonstelling.
15.00 uur Toelichting door de restauratoren Kathrin Kirsch en Verena Müller op de restauratie van het Portret van de Regentessen van hetrBurgerweeshuis van Jacob Backer.
16:00 uur Amsterdams Historisch Museum
Ontvangst door conservator Norbert Middelkoop en bezichtiging van het gerestaureerde schilderij.
Reserveren is noodzakelijk via educatie@rembrandthuis.nl of 020 5200400
Zie voor meer informatie: www.rembrandthuis.nl
---