Partij van de Arbeid

Den Haag, 27 november 2008

Bijdrage lid Depla (PvdA) aan WGO begroting WWI 2009

Gesproken woord geldt!

Voorzitter,
Ik neem het thema betaalbaarheid voor mijn rekening. Dit kabinet wil bereiken dat alle inkomensgroepen in goede en betaalbare woningen kunnen wonen en voldoende keuzevrijheid hebben. Tegen die achtergrond is een belangrijk punt uit het regeerakkoord ook terug te vinden in de begroting: het inflatievolgend huurbeleid. Zeker in tijden waarin het economisch minder goed gaat is het van groot belang de betaalbaarheid van het wonen, ook voor mensen met een kleine portemonnee, te garanderen. Het Inflatievolgend huurbeleid is dan ook geen overbodige luxe: De woonlasten van huurders zijn tot aan 2006 telkens weer gestegen maar daar is door dit kabinet de rem op gezet. Dat is zeker met het ook op de financiële situatie grote winst.

Een tweede doelstelling is dat het, ook voor huishoudens met een beperkt inkomen, toch mogelijk is een eigen woning te kopen. Tegen die achtergrond is het positief dat het budget voor de WBE (wet bevordering eigenwoningbezit) is opgehoogd in de voorjaarsnota zodat er jaarlijks 8000 mensen gebruik van kunnen maken. In 2009 zullen misschien minder woningen worden verkocht en er geld overblijven. Is het mogelijk dit geld door te schuiven naar de latere jaren?

In Nederland zijn de huizen ernstig onbetaalbaar lezen we in het onderzoek van het Centraal Planbureau van mei dit jaar. Ik citeer: 'Het mediane inkomensveelvoud voor heel Nederland is 6,8 in 2006. Hiermee is de Nederlandse woningmarkt volgens Cox en Pavletich (2007) 'ernstig onbetaalbaar'. Met mediane inkomensveelvouden van 6,1 en 6,3 zijn de stadsregio's Twente en Rotterdam de meest betaalbare van Nederland. Desalniettemin zijn ook zij 'ernstig onbetaalbaar'. Met een mediaan inkomensveelvoud van 7,7 is de Stadsregio Amsterdam de minst betaalbare, gevolgd door de stadregio's van Eindhoven (7,3) en Utrecht (7,1). De Stadsregio Amsterdam zou de dertiende minst betaalbare woningmarkt zijn in de lijst van Cox en Pavletich, gelijk met Vancouver. Alleen steden als Los Angeles, Sydney, Londen en San Francisco zijn nog minder betaalbaar. Met een mediaan inkomensveelvoud van 7,2 is New York meer betaalbaar dan Eindhoven. Kortom: dat in Nederland de huur of koopprijzen te laag zijn is een fabeltje. Als het om de betaalbaarheid gaat hebben starters onze speciale aandacht.

Positie starters: in vrijwel het hele land hebben starters een lastige positie op de woningmarkt. Vaak hebben zij de keuze tussen lang wachten op een betaalbare huurwoning of veel geld steken in een net niet betaalbare koopwoning (als dat al lukt). Door de kredietcrisis verslechterd de positie van starters alleen maar. Er moeten voldoende betaalbare woningen gebouwd worden om starters een kans te geven. Ook in randgemeenten en kleine plattelandsgemeenten. Uw voorganger was bereid om randgemeenten rondom Rotterdam een aanwijzing te geven als ze niet de afspraken nakwamen om genoeg betaalbare woningen te bouwen. Wat is de stand van zaken. Kunt u ons daarover nog voor de begrotingsbehandeling informeren? Want het kan niet zo zijn dat juist in de gemeenten waar weinig betaalbare huur- of koopwoningen zijn ook nog eens te weinig bijgebouwd wordt. Tijdens de voorjaarsnota heeft de minister van Financiën een notitie beloofd over de financiële positie van starters. Wanneer kunnen we die notitie verwachten?

Voorzitter,
Ik wil in het kader van de betaalbaarheid stilstaan bij het scheefwonen. Hier bestaan veel misverstanden over. Het toppunt hiervan is het rapport van het CPB. Daarin wordt gesteld dat het overgrote deel van de huurders scheef woont. Ze zouden een te hoog inkomen hebben om in een sociale huurwoning te wonen. Volgens het centraal planbureau woon je al scheef als je in een sociale huurwoning woont en te veel verdient om huurtoeslag te krijgen. Als alleenstaande een inkomen van 1200 euro netto. Er is veel verwarring over de feiten.

Daarom wil ik een aantal vragen voorleggen. Die hoeft u niet meteen te beantwoorden. Als ik ze maar voor de begrotingsbehandeling kan krijgen.
* Wat verstaat u onder scheefwonen? Is dat als iemand die meer verdient dan de huurtoeslaggrens in een sociale huurwoning woont? Als dat zo is hebben we inderdaad veel scheefwoners. Maar die mensen kunnen op de vrije markt geen woning huren of kopen.


* Wat de PvdA-betreft zijn mensen die zich niet op de vrije markt kunnen redden geen scheefwoners. Deelt u die opvatting? En deelt u onze opvatting dat die grens niet in alle regio's op dezelfde inkomensgrens ligt?


* Klopt het dat het aantal scheefwoners sinds 2002 sterk is afgenomen zoals uit het rapport van de VROM-Raad blijkt?


* En klopt de stelling van de VROM-raad dat slechts 4.3% van de huurders in een goedkope huurwoning (tot de kwaliteitskortingsgrens is 350 euro) woont?


* Is bekend waar de meeste scheefwoners wonen? Is dat in gebieden waar we juist in het kader van sterke wijken en bestrijden van segregatie, graag mensen met hogere inkomens willen behouden of aantrekken? En hoeveel procent van de scheefwoners verhuurt zijn of haar woning eigenlijk onder? Is het aanpakken van onderverhuur niet een veel effectievere manier om scheefwonen aan te pakken?
*
Voorzitter,
Dit kabinet heeft gekozen voor het inflatievolgend huurbeleid. Veel verhuurders vinden dat ze elk jaar de prijzen met meer dan inflatie zouden moeten mogen laten stijgen. In welke sectoren van de economie is het normaal dat elk jaar de prijzen harder stijgen dan de inflatie? En hoe hoog zou de inflatie zijn als alle sectoren de prijzen harder willen laten stijgen dan de inflatie?

Voorzitter,
Huren op maat: een aantal corporaties zijn gestart met een experiment van huren op maat. Huurders met hoge woonlasten en een laag inkomen krijgen een korting op de huurprijs. Het is op zichzelf een goede zaak dat corporaties hun verantwoordelijkheid nemen om ook voor de betaalbaarheid te zorgen voor huurders. Huurders net boven HT grens: huurders met lage middeninkomens die net geen recht hebben op huurtoeslag hebben in verhouding erg hoge huurlasten. Een huur van ¤500 per maaand is dan eigenlijk (zeker met een gezin) nauwelijks op te brengen. Dan hebben we huurquotes van krap 40%. En dat terwijl de Nederlandse Bank er vanuit gaat dat banken kopers niet meer geld lenen zodat ze maximaal 25% aan netto woonlasten betalen. Dit geeft aan dat de voorstanders van de huurliberalisering en huurverhoging het logisch vinden dat huurders een groter deel van hun inkomen aan huren kwijt raken dan we voor kopers verantwoord vinden.

Door dit huren op maat ontstaan er feitelijk inkomenshuren. Wij vinden dat de overheid over de inkomenspolitiek gaat. Er zijn nu een fors aantal experimenten gestart c.q. hebben toestemming gehad. Wat de PvdA betreft breiden we dat niet verder uit voordat we dit geëvalueerd hebben. Bent u bereid dat toe te zeggen?

Voorzitter,
Als we het over de betaalbaarheid hebben dan zijn de energiekosten een minstens zo belangrijke post voor de woonlasten. Daarom willen we weten welke doelstelling de minister op dat terrein heeft en hoe hij dat denkt te bereiken. Hoe staat het met het convenant dat hij zou afsluiten met Aedes en de Woonbond. Welke belemmeringen moet de regering opruimen om dit convenant te laten slagen?

Voorzitter,
Tot slot de huurtoeslag
Sinds 2006 zijn er flinke overschrijdingen bij het budget huurtoeslag. Overschrijding van 2007 bedroeg t.o.v. ruim ¤200 mln t.o.v. het begrote budget 2007. Nog steeds is er geen volledige verklaring te geven van de oorzaken van de overschrijding van het budget. Dit komt onder andere doordat nog steeds een deel van de toeslagen van 2006 (een maand geleden ca. 20%) nog niet definitief is vastgesteld.


- Wij willen nu snel de verklaring horen over de overschrijding van de huurtoeslag. Financiën moet er voor zorgen dat de informatie er is en dat de huurtoeslag goed wordt uitgevoerd. wanneer zijn al de toeslagen van 2006 definitief vastgesteld?


- Van de 200 miljoen overschrijding is 50 miljoen te verklaren door de groei van het aantal ontvangers. Gezien de conjunctuur moet dat vooral veroorzaakt zijn door de afname niet gebruik. Dat is positief. 70 miljoen kwam door te hoge toekenning en wordt teruggevorderd. Maar 80 Miljoen blijft onverklaarbaar. Wij denken dat dit komt doordat huurders zelf hun huur in moesten vullen. U moet weten dat 50% van de huurtoeslagontvangers ouder is dan 65 jaar. Tot nu toe vulde de verhuurder de huur in. Waarom gaan we daar niet gewoon naar terug? Scheelt een boel gedoe. Belastingdienst hoeft minder geld terug te vragen en minder mensen komen in de problemen omdat ze huurtoeslag terug moeten betalen.


- Wanneer krijgen we de definitieve verklaring en wat vindt u van ons voorstel over te nemen om de verhuurder weer gewoon de huren in te laten vullen?

Persvoorlichting Tweede Kamer-fractie Partij van de Arbeid Plein 2
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
T 070 318 2694
E s.boting@tweedekamer.nl