Aan
de voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Binnenhof 4
2513 AA DEN HAAG
Contactpersoon Doorkiesnummer
- -
Datum Bijlage(n)
27 november 2008 1
Ons kenmerk Uw kenmerk
VenW/DGMo-2008/3973 -
Onderwerp
Jaarverslag Randstad Urgent
Geachte voorzitter,
In 2007 is het programma Randstad Urgent van start gegaan. In deze jaarlijkse Randstad
Brief informeer ik u over de voortgang van het programma, mede namens de ministers
van VROM, EZ, LNV, OCW en BZK en de staatssecretaris van VenW. In het bijgevoegde
Jaarverslag "Randstad Urgent werkt!" treft u een meer uitgebreide beschrijving van de
behaalde resultaten, inclusief een korte film waarin betrokken bestuurders en
ambassadeurs vertellen hoe zij binnen Randstad Urgent te werk zijn gegaan.
Werkwijze
Met Randstad Urgent zetten kabinet, provincies, gemeenten en stadsregio's samen de
schouders eronder om de problemen in de Randstad aan te pakken. Dit doen zij met een
vernieuwende werkwijze, gekenmerkt door de begrippen snel, samen, simpel en
stimulerend. Knopen doorhakken en besluiten nemen over belangrijke ruimtelijke
projecten in de Randstad, dáár gaat het om. Zo moet de Randstad weer internationaal een
economisch sterke regio worden, waar het goed wonen, werken en leven is. Wat goed is
voor de Randstad, is goed voor Nederland. Daarom: sterke Randstad, sterk Nederland.
In juni 2007 is het programma `Randstad Urgent' aangeboden aan de Tweede Kamer. In
het programma zijn 35 projecten opgenomen die bestuurlijke aandacht en druk goed
kunnen gebruiken om vooruitgang te boeken. Bestuurlijke druk in plaats van bestuurlijke
drukte, is daarbij het motto.
Daarom heeft elk project in principe slechts twee bestuurders die aangesproken worden
op het resultaat. Zo'n bestuurlijk duo bestaat uit een minister of staatssecretaris en een
regiobestuurder. Op 29 oktober 2007 hebben zij tijdens de Randstad Urgent conferentie
Postadres Postbus 20901, 2500 EX Den Haag Telefoon 070 351 61 71
Bezoekadres Plesmanweg 1-6, 2597 JG Den Haag Fax 070 351 78 95
bereikbaar met tram 9 (station hs en cs) en bus 22 (station cs)
VenW/DGMO-2008/3973
in de Ridderzaal getekend voor de Randstad. De bestuurders tekenden voor het tijdig
halen van hun mijlpalen en het (laten) nemen van besluiten. De programmaminister is
eindverantwoordelijk; hij rekent de duo's af op hun resultaten. Per project zet een
ambassadeur zich in om de bestuurders scherp te houden op snelheid en kwaliteit van de
besluitvorming. Vanwege hun ervaring en/of gezaghebbende posities in het
maatschappelijke leven en het bedrijfsleven kunnen zij zorgen voor actieve
maatschappelijke betrokkenheid.
Een jaar Randstad Urgent
Tijdens de tweede Randstad Urgent conferentie op 27 oktober 2008 is in aanwezigheid
van alle betrokkenen de balans opgemaakt. Alle besluiten die het afgelopen jaar op het
programma stonden, zijn genomen. Een resultaat, dat niet zonder slag of stoot tot stand is
gekomen. In de loop van het jaar dreigde een aantal projecten de afgesproken mijlpalen
niet te halen. Aangespoord door Randstad Urgent hebben de betrokken bestuurders alles
op alles gezet om hun mijlpalen alsnog te halen. Daarmee hebben wij als rijk en regio
gerealiseerd wat vorig jaar is beloofd.
Mijlpalen
De belangrijkste mijlpalen en besluiten die zijn genomen:
- De Structuurvisie Randstad 2040, waarin het kabinet de koers uitzet om de Randstad
integraal te ontwikkelen tot een duurzame en concurrerende Europese topregio in
2040.
- De Verkenning één OV-autoriteit, waarna rijk en regio gezamenlijk hebben besloten
een deskundig OV-bureau Randstad op te richten dat aan de slag gaat met het
verbeteren van de overstap tussen trein, metro, tram en bus. Binnen het project Korte
termijnmaatregelen ketenmobiliteit is ook een pakket maatregelen geselecteerd om
het gebruik van het openbaar vervoer en de fiets aantrekkelijker te maken.
- Samenwerkingsovereenkomst overheden en culturele instellingen om de
internationale betekenis en concurrentiepositie van kunst en cultuur in de Randstad te
versterken.
- Financiering van versnellingsprojecten Greenports en regionale bestuurlijke
accordering van gebiedsontwikkelingsplannen voor Westland/Oostland en Duin- en
Bollenstreek.
- Afronding verkenning Compartimentering case `Centraal Holland'; beleidskeuze en
vervolgacties zijn opgenomen in het Nationale Waterplan.
- Onderzoek naar verschillende ontwikkelingsstrategieën voor de schaalsprong van
Almere: hoe wonen in Almere Pampus en in Oost eruit zou kunnen zien.
- Besluit tot vergroting van de capaciteit van het openbaar vervoer op de corridor
Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad. Voor de planstudie naar de weguitbreiding op
deze corridor hebben de ministers van VenW en VROM een standpunt ingenomen en
is overeenstemming bereikt met de regio over de ruimtelijke inpassing van de weg.
- Start van de pilot natuurontwikkeling voor Markermeer-IJmeer en publicatie van het
Ontwikkelingsperspectief en Actieplan Markermeer-IJmeer, gericht op versterking van
natuur en recreatie.
---
VenW/DGMO-2008/3973
- Vaststellen van verkenningendocument "Lange termijn ontwikkelingsopties Schiphol"
en keuze voor nader te onderzoeken opties, waaronder luchthaven Lelystad.
- In het kader van het project Duurzaam bouwen in de Noordvleugel Utrecht zijn
gebiedsverkenningen uitgevoerd en is de Tussenbalans opgemaakt. Er wordt ingezet
op kwaliteit en het daardoor nog beter benutten van bestaand stedelijk gebied.
- Vaststellen van een pakket regionale maatregelen ter verbetering van de
bereikbaarheid in de Utrechtse regio en de start van planstudies naar o.a. de
weguitbreiding van de A1/A27 en de A28.
- Diverse versnellingsacties ten behoeve van de realisatie van de Groene Ruggengraat
voor recreatie en natuur, inclusief plannen om versnippering tegen te gaan.
- Regiobestuurders en de minister van VROM hebben een samenwerkings-
overeenkomst ondertekend voor de duurzame en integrale ontwikkeling van de Oude
Rijnzone.
- Na aanvullend onderzoek op advies van de Commissie Remkes heeft het college van
Utrecht een besluit genomen over de ruimtelijke inrichting van de polder Groot
Mijdrecht Noord: de zes ontwikkelde strategieën vallen af omdat deze de problemen
niet voldoende oplossen en/of niet betaalbaar zijn. Gekozen is voor het uitwerken van
een variant die bestaat uit een combinatie van strategieën.
- Voorkeurskeuze van het kabinet voor de aanleg van de A4 Delft-Schiedam en
vaststelling van de Variantennota van het project A13/A16.
- Besluit tot de start van de integrale MIRT-Verkenning Regio Rotterdam en haven:
duurzaam bereikbaar. De opgedane kennis en ervaring met de projecten
Mainportcorridor Zuid (PMZ, waaronder de A4-Zuid) en de Tweede ontsluiting
Rotterdam worden daarin meegenomen.
- Keuze om niet de Hoeksche Waard, maar twee alternatieve locaties te gebruiken voor
de invulling van de behoefte aan 120 ha voor havengerelateerde bedrijvigheid nabij
de Rotterdamse haven (Nieuw Reijerwaard bij Ridderkerk en de Westelijke Dordtse
oever) en hiervoor een tweetal businesscases uit te werken.
- Vaststellen van de scope en financiering van de parallelstructuur A12/A20
(Gouweknoop) als onderdeel van het project Zuidplaspolder en het starten van de
bestemmingsplanprocedures voor de ontwikkeling van de polder.
- Start landaanwinning Tweede Maasvlakte (PMR).
- Bestuursovereenkomst waarin 13 partijen afspraken hebben gemaakt over de
uitvoering van de maatregelen op de A15 Maasvlakte-Vaanplein.
- Principebesluit van het bestuurlijk duo om het Container Transferium Rotterdam te
vestigen in Alblasserdam. Daarnaast is overeengekomen dat principe-afspraken tussen
het Havenbedrijf Rotterdam en de gemeente Dordrecht worden gemaakt over het
ontwikkelen van zeehaven(gerelateerde) activiteiten in de zeehavens Dordrecht.
Hiermee heeft het project een bredere context gekregen.
- Vaststellen van de Koers 2025, de intentieverklaring voor het Rotterdam Climate
Institute en het uitvoeringsprogramma van het project Stadshavens Rotterdam.
- Start van de planstudie spoor Den Haag - Rotterdam en het vaststellen van de scope
en de financiering van de spoortunnel Delft, die geschikt wordt gemaakt voor een
latere uitbreiding naar vier sporen. De opdracht voor de bouw van de tunnel is
gegund.
---
VenW/DGMO-2008/3973
- Versterking van de zwakke schakel Noordwijk (uitvoering gereed) en vaststellen van
het integrale versterkingsplan voor de Delflandse kust.
- Vaststellen van het voorkeursalternatief voor de zwakke schakel Scheveningen en
verlenen van een rijksbijdrage voor de ruimtelijke versterking van Scheveningen
Boulevard (versnelde besluitvorming waardoor de uitvoering een jaar eerder kan
starten).
- Vaststellen van het Trekvliettracé als prioritair infrastructuurproject binnen het project
Den Haag Internationale Stad, inclusief de scope en financiering, en de start van de
MIRT-planstudie.
- Tekenen van een bestuurlijke ambitieverklaring door alle bij het gebied Mooi en Vitaal
Delfland betrokken partijen, waarin onder andere de strategie voor duurzame
instandhouding is vastgelegd en afspraken zijn gemaakt over de bestuurlijke
samenwerking in een Hof van Delflandraad.
- Op het tracé A12 Den Haag - Gouda wordt inmiddels aan de weg gewerkt om de
Flessenhalzen aan te pakken.
- Financiering van de ontsluiting van het Leiden Bioscience Park, inclusief rijksbijdrage.
- Besluit nu geen planstudie te starten naar de A4 tussen De Hoek en Burgerveen.
- Vaststellen van het Masterplan Amsterdam Connecting Trade (Werkstad A4) en een
besluit tot een financiële bijdrage van het rijk aan de HST Cargo.
- Ontwerp en overleg over de gebiedsontwikkeling in de Westflank van de
Haarlemmermeer en het opstellen van een overeenkomst met afspraken over de
transitie van het gebied.
Start uitvoering
Met het behalen van de mijlpalen is de uitvoering van fysieke ingrepen een belangrijke
stap dichterbij gekomen. Of zelfs al een feit, zoals voor de aanleg van de Tweede
Maasvlakte, het versterken van de zwakke schakels in de kust, onderdelen van het project
Stadshavens en de capaciteitsuitbreiding van de A12 Den Haag - Gouda.
Het is nog te vroeg om te bezien of het effect van de bestuurlijke inspanningen al effect
heeft op de waardering van de Randstad als geheel en de internationale ranking. Immers,
er is nog geen project helemaal afgerond. Wel is consistent gestuurd op het nemen van
besluiten. Rijk en regio houden de druk hoog.
Tempo houden
Randstad Urgent concentreert zich vooral op tempo houden in de besluitvorming van
projecten die van belang zijn voor de Randstad. Veel bestuurders blijken Randstad Urgent
te ervaren als een label of keurmerk: het is een garantie voor aandacht en bestuurlijke
focus. Eén van de belangrijkste regels van de Randstad Urgent-aanpak is: afspraak =
afspraak. De basis vormen de mijlpalen zoals opgenomen in de ondertekende afspraken.
Sommige mijlpalen zijn wat later gehaald dan gepland, maar wel vóór de Randstad Urgent
conferentie. De dreiging van shaming tijdens de Randstad Urgent conferentie heeft als
stok achter de deur gewerkt en tussentijdse vertraging is ingehaald. Door slimme acties,
gerichte interventies en persoonlijke contacten tussen de bestuurders.
---
VenW/DGMO-2008/3973
Actualisering programma
Randstad Urgent is een dynamisch programma. Een aantal projecten in het programma
heeft geen extra aandacht meer nodig. Deze projecten verlaten het programma, andere
urgente projecten komen hiervoor in de plaats.
In onderling overleg is door regio en betrokken ministeries overeenstemming bereikt over
een aantal wisselingen in het programma Randstad Urgent. Tijdens de tweede Randstad
Urgent conferentie is afscheid genomen van zes projecten en zijn vier projecten
verwelkomd. Het betreft de volgende veranderingen:
- Twee vervolgprojecten van Randstad 2040 zijn in het programma opgenomen:
Randstad 2040-Uitvoeringsallianties en de MIRT-Verkenning naar Randstad
Sleutelprojecten (voor de periode na 2020). De visievorming van het project Randstad
2040 is afgerond en daarmee is het project als zodanig niet langer onderdeel van het
programma Randstad Urgent. Zoals reeds aan de Kamer is gemeld, zal de Minister van
VROM rond de aanstaande jaarwisseling reageren op de resultaten van de ter inzage
legging, maar ook samen met de decentrale betrokkenen invulling geven aan de
verschillende acties die in de Structuurvisie Randstad 2040 zijn aangekondigd.
Daarmee wordt - ook nu het project geen onderdeel meer uitmaakt van het
programma Randstad Urgent - gezorgd voor het geven van doorwerking en
uitvoering aan de (integrale) kabinetskeuzen voor de lange termijn.
- De nieuwe Verkenning `Regio Rotterdam en haven: duurzaam bereikbaar' is aan het
programma toegevoegd. De Tweede ontsluiting haven Rotterdam en het Project
Mainportcorridor Zuid worden geïntegreerd in dit project en als zelfstandige projecten
beëindigd.
- De `Integrale benadering Holland Rijnland' is aan het programma toegevoegd. Leiden
Bioscience Park is een van de ontwikkelingen die in dit project wordt meegenomen en
verlaat het programma als zelfstandig project.
- De Aanpak zwakke schakels kust verlaat succesvol het programma; de besluitvorming
van het Rijk over de zwakke schakels in de Randstad is voltooid.
- Het project A4 Schiphol verlaat het programma; wanneer zicht is op financiering start
in 2010 de planstudie en wordt opname in Randstad Urgent heroverwogen.
Tijdens de tweede Randstad Urgent conferentie op 27 oktober jl. hebben bestuurlijke
duo's voor de nieuwe projecten `Regio Rotterdam en haven: duurzaam bereikbaar' en
`Integrale benadering Holland Rijnland' afspraken ondertekend.
Daarnaast zijn voor negen projecten aanvullende afspraken ondertekend. Dit was nodig
omdat de eerder gemaakte afspraken, tijdens de eerste Randstad Urgent conferentie,
behaald zijn, niet meer actueel zijn of geen mijlpalen voor 2008-2009 bevatten. In
aansluiting op de conferentie zijn ook doelen en mijlpalen opgesteld voor de Randstad
2040-uitvoeringsallianties en de MIRT-Verkenning naar Randstad Sleutelprojecten.
De afspraken zijn terug te vinden op www.randstadurgent.nl. Bestuurlijke afspraken van
oktober 2007 blijven gelden voor projecten waarvoor tijdens de tweede Randstad Urgent
conferentie geen aanvullende afspraken zijn ondertekend.
---
VenW/DGMO-2008/3973
Kennis en innovatie
Het kabinet heeft in de Uitvoeringsagenda van de Structuurvisie Randstad 2040, naast de
genoemde twee vervolgprojecten in Randstad Urgent, ook de uitwerking aangekondigd
van een kennis- en innovatieagenda. In het advies van de Commissie Versterking
Randstad (`de commissie Kok') is immers reeds geconstateerd dat `een metropool, die op
wereldschaal concurreert een kweekvijver moet zijn van talent en een onuitputtelijke bron
van innovatie en creativiteit'. De kennis- en innovatieagenda richt zich op de volgende
speerpunten:
· Pro-actieve kustontwikkeling;
· Samenhang en toegevoegde waarde mainportontwikkeling;
· Binnenstedelijke verdichting en kwaliteit woon- en werkmilieus;
· Realisatie groen-blauwe delta;
· Kwaliteitssprong in mobiliteit.
De uitwerking van deze agenda zal plaatsvinden in relatie met het programma Randstad
Urgent met als trekker het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Daarbij zal tevens een
link worden gelegd met enkele Randstad 2040-uitvoeringsallianties.
Vervolg Randstad Urgent
Het afgelopen jaar is door alle betrokkenen hard gewerkt en zijn veel besluiten genomen.
De opgave is ervoor te zorgen dat het gevoel van urgentie ook in het tweede jaar van
Randstad Urgent blijft bestaan. Om de druk op bestuurders om te presteren op te voeren
wil ik oktober 2009 een mid term review uitvoeren. Projecten waarbij de mijlpalen niet zijn
gehaald, waarbij het wel had gekund, vallen buiten het programma.
Naast het verversen van het programma en het verhogen van de druk wil ik het komende
jaar aan de slag met het aanbrengen van samenhang tussen de projecten, geclusterd per
regio. Alleen daar waar het nuttig is en de voortgang van projecten ten goede komt. Ook
de aanpak van de Commissie Elverding wordt hier gevolgd om tot versnelling te komen.
De tweede Randstad Urgent conferentie was het startsein voor een nieuw jaar van stevig
doorwerken aan een reeks van besluiten. Enkele in het oog springende mijlpalen voor het
komende jaar zijn:
- Besluitvorming over de invulling van de verstedelijkingsopgave in de Utrechtse regio in
samenhang met maatregelenpakketten voor de verbetering van de bereikbaarheid die
in het kader van het project Draaischijf Nederland worden ontwikkeld.
- Besluitvorming over de ruimtelijke ontwikkelingen in de regio Amsterdam-Almere (o.a.
de Randstad Urgent-projecten Schaalsprong Almere, OV Schiphol-Amsterdam-
Almere-Lelystad, Toekomstagenda Markermeer-IJmeer en de Lange termijn
ontwikkeling luchthavens Schiphol en Lelystad).
- Vaststellen van het Masterplan `Regio Rotterdam en haven: duurzaam bereikbaar' met
een gezamenlijk beeld van het probleem en de oplossingsrichtingen met
multimodaliteit, integraliteit en duurzaamheid als uitgangspunt, en vervolgens
besluitvorming over de start van planstudies op basis van een bestuurlijk
voorkeursalternatief.
- Kabinetsstandpunten over de aanleg van de A4 Delft-Schiedam en de A13/A16 bij
Rotterdam.
---
VenW/DGMO-2008/3973
- Besluitvorming over de toekenning van rijksbijdragen uit het Nota Ruimtebudget voor
verschillende gebiedsontwikkelingsprojecten (onder andere Haarlemmermeer,
Stadshavens, Zuidplaspolder, Den Haag Internationale Stad onderdeel World Forum,
Groot Mijdrecht Noord en Mooi en Vitaal Delfland).
Met Randstad Urgent werken rijk en regio het komende jaar met kracht, met inzet en met
vaart verder aan een sterke Randstad en een sterk Nederland. Voor een veilige,
aantrekkelijke en bereikbare Randstad.
Hoogachtend,
DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT, EN DE COÖRDINEREND MINISTER
VOOR DE RANDSTAD,
Camiel Eurlings
---
Ministerie van Verkeer en Waterstaat