Nederlandse topadvocatuur moet rekening houden met druk op tarieven

Bedrijfsleven dwingt advocaat tot grotere marktgerichtheid en kostenbewustzijn NEDERLANDSE TOPADVOCATUUR MOET REKENING HOUDEN MET DRUK OP TARIEVEN

Amsterdam/Rotterdam, 26 november 2008 - Een van de grootste veranderingen de komende jaren binnen de Nederlandse advocatuur zal zich afspelen op het gebied van beloningssystemen en de hoogte ervan. Advocatenkantoren moeten in de ogen van hun klanten duidelijk focussen in wat ze wel en niet doen, projecten overzichtelijker managen en kostenbewuster en -efficiënter opereren. Bedrijfsjuristen vinden dat specialistisch werk van advocaten gemiddeld 23% goedkoper kan. Dat stelt advocatenkantoor Eversheds Faasen naar aanleiding van het vandaag gepubliceerde onderzoek "Trends in de commerciële juridische dienstverlening", uitgevoerd door adviesbureau Boer & Croon.

Er zit maar liefst 23% verschil in perceptie tussen wat bedrijfsjuristen en advocatenkantoren zelf vinden wat een redelijk uurtarief is voor complex en specialistisch advies (407 vs. 500 euro per uur), zo concludeert Boer & Croon. Niettemin zijn de bedrijven volgens het onderzoek in grote lijnen redelijk tevreden over de prijs-kwaliteit die de kantoren met wie zij samenwerken leveren. Wel is de verwachting dat bedrijven de relatie met advocatenkantoren kritischer gaan evalueren. Dat gebeurt nu eigenlijk nog mondjesmaat.

Inkoopmanagement doet intrede
Een meerderheid van de bedrijfsjuristen bevestigt de trend naar 'convergence'. Dat wil zeggen het verminderen van het aantal advocatenkantoren waaraan strategische/ complexe zaken worden uitbesteed. Door middel van 'pitches' worden tot circa vier kantoren geselecteerd als 'preferred supplier'. De relatie wordt vervolgens periodiek herijkt. Deze inkooptechniek wordt in de VS en de UK al door een kwart van de bedrijfsjuristen gehanteerd om efficiency, betere tarieven en beter werk te bereiken.

Prijsstrategie wordt concurrentiewapen
Het maken van kosteninschattingen vooraf en een betere prijsdifferentiatie (naar soort werk en type professional, bijvoorbeeld meer medewerkers in plaats van partners) biedt de topkantoren, die actief zijn voor beursgenoteerde en internationaal actieve bedrijven, nieuw perspectief om prijs als concurrentiewapen in te zetten en zo concurrerend te worden of te blijven. Dit is pas mogelijk als zij zelf eerst beter inzicht krijgen in hun eigen kosten en dus de kostprijs en marges van hun projecten. Boer & Croon verwacht dat de komende jaren meer vaste prijs- en kortingsafspraken zullen worden gemaakt in plaats van het nu dominante systeem van aantal gewerkte uren achteraf ('uurtje factuurtje').

Aansluiting met markt
Volgens Rob Faasen, managing partner bij Eversheds Faasen, brengen de economische en sociale ontwikkelingen in Nederland en daarbuiten grote veranderingen met zich mee voor de wijze waarop de commerciële advocatuur haar diensten zal moeten gaan aanbieden en de voorwaarden waaronder het bedrijfsleven deze wil afnemen.

"Met dit rapport in de hand zijn we er nóg meer van overtuigd dat het bedrijfsleven steeds bewuster keuzes gaat maken over de kantoren met wie ze wil samenwerken. Welk type werk besteed je aan wie uit, is mijn advocaat wel voldoende aangesloten bij mijn business en is het kantoor in staat de grote hoeveelheid juridische projecten wel goed en binnen budget te managen? Deze vragen gaan de samenwerkingsagenda straks domineren".

De helft van de ondervraagde bedrijfsjuristen - in Amerika is dat een stuk minder (26%) - meent dat hun advocaat de business van het bedrijf onvoldoende begrijpt. De ondervraagde advocaten in Nederland denken daar overigens anders over.

Boer & Croon onderzoeker Adriaan Krans voerde 38 gesprekken met bedrijfsjuristen/ 'legal counsels' (werkzaam bij beursgenoteerde en internationaal actieve ondernemingen) en managing partners van grote advocatenkantoren die onderdeel uitmaken van een internationaal netwerk.

"De strategische positionering van de kantoren -wat doen we wel en niet -, een beter inzicht in de behoeften van de klant en een veel beter begrip van de kosten (zowel de eigen kosten als die ze de klant in rekening brengen) bepalen wat ons betreft het fundament onder de toekomstige professionaliseringsslag die kantoren moeten doormaken en daarmee de veranderingen die op stapel staan. Uit de gesprekken blijkt dat we mogen concluderen dat de advocatuur meer initiatief moet nemen, werkmethoden actiever moet delen en beter moet gaan communiceren over wat ze doen, hoe ze het doen, wie het werk uitvoert, en wat dat gaat kosten".

Zo worden volgens Krans afgeronde juridische projecten amper proactief door advocatenkantoren geëvalueerd, en is de 'value for money' van stagiaires volgens zowel bedrijfsjuristen als de eigen managing partners niet altijd even hoog. Sommige bedrijfsjuristen geven aan toenemend kritisch te zijn op het "meebetalen aan de opleiding" van advocaten in de dop. Ook vindt men de betrokkenheid van een partner niet altijd nodig: een medewerker is vaak in staat het werk in hun ogen net zo goed te doen, tegen een gunstiger uurtarief.

Een waarschuwing voor grote, puur nationale kantoren Voor de puur nationale kantoren, dus zonder vast internationaal netwerk, lijkt voldoende werk, mits deze kantoren duidelijke keuzes maken. Om te kunnen concurreren met de buitenlandse kantoren moeten zij compromisloos sturen op kwaliteit in een beperkt aantal rechtsgebieden. Voor gespecialiseerde of niche-kantoren lijkt de markt rooskleurig. Van de ondervraagde bedrijfsjuristen zegt 70% minder complexe zaken, bijvoorbeeld arbeidsrecht, bewust uit te besteden aan kleinere kantoren, in verband met een betere prijs-kwaliteitverhouding.

Internationaal
Een zeer grote meerderheid (85%) ervaart lokale kantoorvertegenwoordiging in het buitenlandnetwerk als nuttig, vanzelfsprekend afhankelijk van de zaak. De ondervraagden zijn overigens wel verdeeld of, zoals de afgelopen tien jaar het geval was, de Nederlandse advocatuur steeds internationaler zal worden. Ruim 50% zegt dat er naar alle waarschijnlijkheid straks een nieuwe golf uit de VS aankomt, 40% meent echter dat de markt is uitgekristalliseerd. Bij deze groep ondervraagden is er twijfel over de positie en ontwikkeling van Amsterdam als financieel centrum, en of er nog nieuwe grote fusies zullen ontstaan tussen US en UK kantoren.

Onderzoeksconclusies op hoofdlijnen

Markt

-De meeste bedrijven hebben één of enkele vaste kantoren voor complex werk, maar besteden vaak kleinere zaken elders uit
-De trend naar 'convergence' (minder kantoren voor complexe zaken) lijkt structureler te worden onder andere via 'panels' (vaste kern van bijvoorbeeld 4 grote advocatenkantoren)
-Het beleid om kleinere/ laag complexe zaken onder te brengen bij andere kantoren zal zich alleen maar voortzetten
-Er bestaat geen eenduidig beeld of er een nieuwe golf van internationalisering van advocatenkantoren zal komen
-De meerwaarde van een internationaal netwerk hangt nauw met de zaak samen; lokale inbedding van een kantoor is zeer relevant
-Een meerderheid vindt dat grote, nationale kantoren zonder vast (exclusief) netwerk duidelijke keuzes moeten maken

Dienstverlening

-Begrip van de business en een strategische blik zijn gewenste maar nog niet altijd getoonde skills van advocaten
-Een meerderheid van de bedrijfsjuristen ziet vooralsnog beperkte intensivering van de samenwerking, al bestaat daar wel behoefte aan
-Een geïntegreerd legal projectmanagementsysteem wordt door velen als meerwaarde gezien

Kwaliteit in relatie tot prijs

-De legal counsel is redelijk tevreden met de dienstverlening maar zal er toenemend kritisch naar kijken
-Partnerbetrokkenheid is niet altijd vereist: medewerkers bieden bijna gelijke 'value for money'; in de perceptie stagiaires veel minder
-Evaluatie achteraf van de output staat in de kinderschoenen; hier ligt veel ruimte voor verbetering, al zien de advocatenkantoren dit soms anders

Beloning

-Tussen aanbieders en vragers zit een verschil van bijna 100 euro (23%) in perceptie over een redelijk uurtarief voor complex, specialistisch advies
-Er is weinig gebruik van alternatieve beloningsvormen; 'uurtje factuurtje' is nog altijd het dominante beloningssysteem in de commercieel juridische dienstverlening
-Een verschuiving ten gunste van meer fixed (of capped) fees ligt in de verwachting
-Een meerderheid meent dat de kantoren meer prijsdifferentiatie zouden moeten hanteren, ook vanuit concurrentieperspectief
-Ook in (korting op) uurtarieven bij een vaste relatie lijkt er ruimte in de markt te zijn voor nadere prijsafspraken
-De helft denkt dat de tarieven niet verder zullen stijgen; dit is een indicatie voor prijsdruk, na de vrijwel continue stijgingen voorheen
-Er is een enorm verbeterpotentieel voor advocaten als het gaat om kostencalculaties en kostenbewustzijn; de advocatenkantoren zelf zien dit anders

Een resumé van het onderzoeksrapport van Boer & Croon is vanaf 27 november 2008 opvraagbaar bij Eversheds Faasen, of te downloaden op www.eversheds.nl.

EINDE BERICHT
Links: http://www.eversheds.nl