SGP
26 - 11 - 08 | Defensiebegroting: geen man en geen cent
Defensiebegroting: geen man en geen cent
Het gebroken geweertje moge dan verleden tijd zijn, de bijbehorende
leus 'Geen man en geen cent' doet het nog goed in Nederland. Dat zei
SGP-kamerlid Van der Staaij bij de behandeling van de
Defensiebegroting.
De SGP doelt daarmee op het feit dat Defensie al jaren kampt met zowel
personele als materiele problemen als gevolg van geldgebrek. Na 1990
heeft Defensie geen extra geld meer gekregen. Dat dwingt tot een
fundamentele keuze. Of je kiest ervoor om op het wereldtoneel present
te zijn, maar dan zorg je ook voor voldoende middelen, óf je doet een
stap terug. Nù eet Defensie zichzelf van binnenuit op.
________________________________________
Begroting Defensie
26 november 2009
Van der Staaij
Verkenningen
Voorzitter. Het was wellicht veelzeggend: in de speciale
Prinsjesdagbijlage van de Staatscourant worden vrijwel alle
begrotingen kort besproken en becommentarieerd. Over Defensie wordt
daarentegen met geen woord gerept. Niet onbegrijpelijk. De begroting
voor 2009 valt bepaald niet op door bijstellingen of nieuwe visies. In
allerlei opzichten een defensieve begroting derhalve. Dan treft het
overigens wel als de dingen die ertoe doen âbijvoorbeeld het
besluitvormingstraject rond de JSFâ beklonken worden in
achterkamertjes. Waarom moet de Kamer in de krant lezen wat daarover
besloten is? Dat is bepaald geen koninklijke weg.
Voordat er werkelijk sprake zal zijn van fundamentele keuzes op
defensiegebied moet gewacht worden op de afronding van de strategische
Verkenningen. Verkenningen die in besluitvormende zin géén
consequenties zullen hebben in deze kabinetsperiode. Aan deze situatie
kan mijn fractie weinig veranderen, maar beleidsmatig heb ik hiermee
grote moeite.
Het gebroken geweertje is heel bekend geworden als symbool voor het
antimilitarisme, dat zijn bloeiperiode meemaakte tussen de beide
Wereldoorlogen. Minder bekend is de leus die bij dit symbool door
velen werd aangeheven: âGeen man en geen cent.â Het militante
antimilitarisme gooit in Nederland vandaag geen hoge ogen meer. Het
âgeen man en geen centâ lijkt echter hardnekkiger voort te bestaan.
Defensie wordt van binnenuit opgegeten. Personele en materiële
problemen spelen haasje-over. Feitelijk heeft Defensie sinds 1990 geen
extra geld gekregen; het bekende extra miljard in 2003 ging naar de
missies in Irak en Afghanistan. Er moeten mijns inziens op korte
termijn fundamentele keuzes worden gemaakt. we blijven actief op
het huidige topniveau en dan moet er stevig geld bij. we schroeven
onze ambities een eind naar beneden en we laten andere landen het
voortouw nemen in crisisgebieden. De keus is helder, maar moet wel
worden gemaakt. Te lang heeft Nederland gedacht dat je serieus kunt
meedraaien op het internationale militaire toneel, zonder daarvoor
serieus in de beurs te tasten.
Voorzitter. Er loopt nu een stevig onderzoek naar de
defensiebestedingen op de langere termijn. Deze Verkenningen vormen
feitelijk een herbezinning cq. herijking van het totale Nederlandse
buitenlands-, veiligheids- en defensiebeleid. Dit wordt een derhalve
een belangrijk document. In de begroting wordt geschreven dat dit stuk
âhouvast en structuurâ moet bieden voor een goed gefundeerde
âdiscussieâ. Dat klinkt mager in de oren. Het kabinet heeft expliciet
laten weten geen consequenties te zullen verbinden aan dit rapport.
Maar daarna? Geen enkel kabinet hoeft zich gebonden te weten aan de
resultaten van deze fundamentele verkenningen. Is hier helemaal niets
mee te doen? Hoe garanderen wij tenminste een zekere
houdbaarheidsdatum voor deze verkenningen? Zodat dit niet eindigt in
een bureaula?
Uitzenddruk
Voorzitter. Ik had het al over de personele en materiële problemen.
Die staan op gespannen voet met het hoge ambitieniveau van Defensie;
daarbij heeft mijn fractie vaker de vinger gelegd. Tot nu toe werden
opmerkingen daarover redelijk ontspannen weggewuifd. Daarom trof het
mij, dat in de begroting nu onomwonden werd gesteld, dat de hoge
uitzenddruk ten koste gaat van oefening en gereedstelling van eenheden
(p. 18). Welke conclusies verbindt de minister daaraan? Heeft dit
operationele consequenties? Zijn wij er absoluut van overtuigd, dat de
mensen die op missie worden gestuurd optimaal geoefend zijn?
Uiteraard zal er voor het overige alles aan moeten worden gedaan om
het huidige personeel te behouden. Wat is hier allemaal nog mogelijk
als het gaat om gratificaties, bonussen ,etc.? Juist nu de werkdruk
van het zittende personeel toeneemt, wil mijn fractie graag politieke
steun uitspreken voor voorstellen die de positie van dit personeel
aantrekkelijker maken.
Is de verwachting â nu de verwachtingen in het bedrijfsleven getemperd
worden als gevolg van de kredietcrisis - dat het als vanzelf
eenvoudiger wordt voor Defensie om aan mensen te komen?
Privaat
Het Nederlandse leger is voor buitenlandse missies in toenemende mate
afhankelijk van private militaire bedrijven. Ook in âoperationeel
opzichtâ, zo heeft de AIV recent onomwonden helder gemaakt. In
Afghanistan zijn bijvoorbeeld bewapende Afghanen gecontracteerd voor
de beveiliging van Nederlandse militaire bases. Hier zitten tal van
principiële vragen aan vast. Hoe afhankelijk mogen we worden van
âciviele dienstverlenersâ? Welke risicoâs zitten er aan de inzet van
deze huurlingen? Mijn fractie heeft de indruk, dat de ârelatief
royale- ruimte die Defensie biedt voor het gebruik van huurlingen
primair gemotiveerd wordt door de huidige personele tekorten in het
leger. Dat vind ik een slechte basis. Ik denk dat we deze discussie
principiëler moeten voeren, los van de huidige tekorten aan
capaciteit en personeel. Ziet de minister hiertoe eveneens de
noodzaak? Is de minister daartoe bereid?
Uitverkoop
Voorzitter. Mijn fractie heeft grote moeite met het feit, dat
belangrijk defensiematerieel in de uitverkoop gaan: de bekende sigaar
uit eigen doos. Er staan stevige bedragen ingeboekt voor deze
uitverkoop. Maar hoe reëel is dit thans? Krijgen wij dit materieel
wel aan de man gebracht? Rekenen we ons niet rijk? Veel landen lijken
op dit moment te snijden in hun uitgaven. De kredietcrisis speelt
hierbij ook een serieuze rol. Als we dit materieel niet goed kunnen
verkopen, wat betekent dit dan? Waar zal dan de financiering vandaan
komen?
Feitelijk zien we ook hier â hoe deze verkoop ook zal uitpakken â dat
dit een laakbare vorm van begroten is. Reden temeer om zo snel
mogelijk af te spreken dat een bepaald percentage van het nationaal
inkomen besteed wordt aan Defensie. De NAVO-richtlijn gaat uit van 2%
van het nationaal inkomen. Dat betekent een forse verhoging van het
budget, maar indien Nederland een hoogwaardige bijdrage wil blijven
leveren in internationaal verband is dit het perspectief. Wil de
minister deze discussie warm blijven houden?
Dank u wel