Universiteit Leiden

Eerste Leidse diploma's 'Basiskwalificatie Onderwijs' zijn uitgereikt

De zes docenten die op 19 november de eerste onderwijsdiploma's van de Universiteit Leiden uitgereikt kregen, voldeden ruim aan de normen. Ze beheersten hun professie, en hoefden zich niet bij te scholen. Drie docenten kwamen van Sociale Wetenschappen, drie van Geesteswetenschappen. Basale vaardigheid
Alle docenten die sinds 1 januari 2008 in dienst zijn gekomen bij de Universiteit Leiden - voor meer dan 0,5 fte en voor langer dan een jaar - moeten voor een facultaire toetsingscommissie aan de hand van een dossier bewijzen dat ze voldoen aan de basale onderwijsvaardigheden. Kunnen ze dat, dan maken ze aanspraak op het diploma - ook certificaat genoemd - Basiskwalificatie Onderwijs (BKO). Als hun vaardigheden nog hiaten vertonen, moeten ze deze binnen twee jaar door begeleiding van collega's of door bijscholing bij het ICLON wegwerken. De eisen gelden ook voor nieuwe hoogleraren: bij hen wordt hun onderwijskwaliteit expliciet meegenomen in het sollicitatiegesprek. Het is voor docenten met een beperkte onderwijstaak, bijvoorbeeld alleen werkgroepen geven, ook mogelijk een deelcertificaat te ontvangen. Meer dan het minimum
Vice-rector Rietje van Dam stak haar blijdschap over de eerste diploma's niet onder stoelen of banken. Ze noemde de feestelijke uitreiking een 'markerende bijeenkomst'. Van Dam: 'Met de invoering van de BKO leggen we een accent op de onderwijskwaliteit in het hoger onderwijs. En het is pas het begin. De BKO staat voor minimumvereisten, we moeten eraan werken dat we daar bovenuit komen.' Bij de zes docenten is dat al ruimschoots het geval. De BKO is geen exclusief Leidse aangelegenheid: de meeste andere universiteiten hebben deze al ingevoerd of zijn ermee bezig. Inmiddels hebben de rectoren door middel van een officiële overeenkomst bezegeld dat de universiteiten elkaars diploma's erkennen. Afbeelding: Leon de Bruin, docent, neurofilosoof, kreeg het allereerste BKO-dipoma van de Universiteit Leiden. Het eerste diploma
De daadwerkelijke uitreiking van de diploma's kwam voor rekening van Wim van den Doel en Philip Spinhoven, de decanen van respectievelijk de faculteiten der Geesteswetenschappen en Sociale Wetenschappen (FSW). Nadat zij de nodige snaaksheden hadden uitgewisseld, kreeg neurofilosoof Leon de Bruin van de Faculteit der Geesteswetenschappen het allereerste BKO-diploma van de Universiteit Leiden uitgereikt. Niet BKO-plichtig
Opvallend was dat geen van de zes docenten 'BKO-plichtig' bleek. Henk Tromp, secretaris van de toetsingscommissie van FSW en Jeroen van Rijen, coördinator van de toetsingscommissie Wijsbegeerte bij Geesteswetenschappen, verklaren het ontbreken van BKO-plichtigen uit de krappe financiën van het moment. 'We zijn zeer terughoudend in het aannemen van nieuw personeel', zegt Tromp. Bij Wijsbegeerte geldt zelfs een vacaturestop. Bredere belangstelling
'Bij ons zie je dat er ook belangstelling is van docenten die een eindige aanstelling hebben, zoals postdocs en aio's', aldus Tromp. 'Die moeten straks naar een andere baan omzien en dan is het toch handig als je het BKO-certificaat op zak hebt.' Tromp vertelt dat de toetsingscommissie groot belang hecht aan de studentevaluaties. Verder wordt gekeken naar de cursusbeschrijvingen van de docenten, de volledigheid van de informatie aan de student en het door de docent ontwikkelde cursusmateriaal. Het geheel wordt getoetst aan de universitaire eindtermen. Afbeelding: Vice rector Rietje van Dam, met direct naast haar Wim van den Doel, decaan van Geesteswetenschappen, en daarnaast Philip Spinhoven, decaan van Sociale Wetenschappen, spreekt de laureaten toe. Enthousiaste aio's
Het groepje van drie van Geesteswetenschappen is vanuit het Instituut der Wijsbegeerte gestimuleerd om het BKO-diploma te halen. Van Rijen: 'Het gaat om drie aio's die enorm enthousiast zijn voor het onderwijs. Twee van hen hadden al onderwijservaring toen ze bij ons kwamen maar zijn niettemin na het bij wijsbegeerte voor aio's verplichte standaardonderwijstraject bij het ICLON, op eigen initiatief verder gegaan. Ze hebben dus meer gedaan dat van hen werd gevraagd. Ze geven ook langer onderwijs: niet alleen in hun tweede en derde jaar van de aanstelling zoals wij vragen, maar ook in hun vierde jaar. Het zijn goede docenten, het klikt met de studenten.' Lege pijplijn
Een groot verschil tussen Geesteswetenschappen en FSW, is dat bij de eerstgenoemde de pijplijn na deze eerste uitreiking ook meteen leeg is, terwijl er bij FSW nog 26 kandidaten aan hun onderwijsdossier werken. Daarvan zijn er twaalf BKO-plichtig, de andere veertien niet. Een verklaring voor het grote verschil is moeilijk te geven. Misschien speelt de wetenschappelijke gerichtheid van FSW op onderwijs (Pedagogiek, Onderwijsstudies) een rol. 'Humorcannonades'
De decanen citeerden uitbundig uit de commentaren van studenten op de docenten. Leon de Bruin is niet alleen een goed docent, een van zijn theorieën is ook dat de inhoud van een college pas echt goed valt als er ook samen bier kan worden gedronken. Dat gebeurt dan ook regelmatig. De cursussen van Ineke Smit (wetenschappelijk Engels), met prikkelende titels als Five Minute Talks en How to Survive a Conference, vinden de studenten zeer inspirerend. Ze prijzen de humor van Victor Gijsbers (filosofie) die ware 'humorcannonades' afvuurt op zijn gehoor en een zaal met driehonderd studenten moeiteloos aankan. Niels van Willigen heeft de cursus Internationale Politiek opvallend populair weten te maken doordat hij de theoretische modellen feilloos weet te koppelen aan de actualiteit. Over bestuurskundige Sandra Resodihardjo schreven de studenten: 'Het vak is zwaar maar wel heel inspirerend.' Resodihardjo won al de FSW Black board Onderwijsprijs en staat bekend om de vele werkvormen (waaronder rollenspelen) in haar bijeenkomsten. Wout Cornelissen valt op door zijn natuurlijke optreden; hij draagt zelfs met even grote vanzelfsprekendheid een pak als casual outfit. En hij bereidt zich altijd supergoed voor. 'Hij haalt met gemak het niveau van een goede filosofiedocent', zo luidde een lovend bedoeld maar wat merkwaardig gesteld commentaar van een van de studenten Wijsbegeerte. Afbeelding: De zes blije docenten: (vlnr) Niels van Willigen, Ineke Smit, Sandra Resodihardjo, Leon de Bruin, Victor Gijsbers en Wout Cornelissen Victor Gijsbers, wat is er zo leuk aan onderwijs? 'Dat je je kennis kunt delen met anderen. Ik geniet ook van de interactie met studenten. Je komt er pas achter dat onderwijs je ligt als je ermee in aanraking bent gekomen.' Leon de Bruin, altijd geweten dat je terecht zou komen in het onderwijs? 'Nee, het is gewoon een erg plezierige activiteit. Het is leuk om studenten te inspireren.' Sandra Resodihardjo, wat betekent het BKO-diploma voor je? 'Het is een erkenning van het werk dat je als docent doet. De BKO-commissie bekijkt elk dossier zorgvuldig om zo tot het oordeel te komen of iemand wel of (nog) niet in aanmerking komt voor een BKO-certificaat.' Niels van Willigen, wat is het leukst, onderwijs of onderzoek? 'Allebei even leuk. Onderwijs blijft leuk als je blijft innoveren, je blijft ontwikkelen en als je kritisch blijft ten aanzien van jezelf.' Ineke Smit, lof en kritiek? 'Het is allebei belangrijk. Lof is natuurlijk fijn om te krijgen maar aan kritiek heb je meer omdat je jezelf ermee kunt verbeteren.'

Wout Cornelissen, is onderwijs een roeping? 'Nee, het is vooral een erg plezierige activiteit. Onderwijs geeft de voldoening om met jonge mensen inspirerende en relevante onderwerpen te kunnen bespreken.'

(25 november 2008/CH)