Op reis met de minister
Op 24, 25 en 26 november brengt minister Verhagen een bezoek aan Marokko en Algerije. Zes jonge professionals gaan met hem mee. De Leidse promovendus rechtsfilosofie Thierry Baudet is een van hen. Lees hier zijn verslag van de eerste dag.
'Terwijl ik dit stukje schrijf hebben we net onze eerste volle dag achter de rug en maken we ons op voor het diner met de minister op de ambassade, waar we onze bevindingen met hem zullen delen. We reizen mee in zijn kielzog en spreken met Nederlandse bedrijven, jonge Marokkaanse ondernemers, mensen- en vrouwenrechtenverdedigers, en diplomaten. Aan ons de taak om met een frisse blik over zijn schouder mee te kijken en als klankbord te dienen. Een uitdagende opgave!
Het eerste deel van de dag is gewijd aan humanitaire organisaties in Marokko. 's Ochtends bezoeken we de VN-missie voor de opvang van vluchtelingen, de UNHCR in Rabat. De Nederlander Johannes van der Klaauw leidt deze organisatie in Marokko, en hij verwelkomt ons op zijn kantoor waar hij met zes juristen honderden asielzoekers per jaar interviewt en al dan niet een vluchtelingenstatus verleent.
De Marokkaanse regering doet niets voor de vluchtelingen uit andere Afrikaanse landen die hier naartoe komen. Ze stelt geen geld beschikbaar voor de UNHCR, en verspreidt doelbewust geruchten van slechte behandeling om de instroom te beperken. Door het werk van Van der Klaauw hier is het gelukt een database op te bouwen en een identiteitskaart te introduceren voor erkende vluchtelingen, die geaccepteerd wordt door de overheid (weliswaar niet officieel, maar wel in de praktijk). Hierdoor kunnen vluchtelingen leningen krijgen, hun kinderen naar school laten gaan, en beginnen een nieuw bestaan op te bouwen. Een prachtig resultaat.
Als we weggaan krijgen we van de portier onze paspoorten terug die we bij binnenkomst moesten inleveren. Bij de andere poort staat een rij Afrikanen te wachten op een intake-gesprek. Het is pijnlijk om te zien, en we moeten een paar keer slikken als we onze paspoorten terugstoppen in onze tas. Onvermijdelijk wordt het leeuwendeel van hen door de Marokkaanse regering teruggestuurd, een miserabel vooruitzicht.
Hierna bezoeken we de Fondation Orient Occident. Een initiatief van Yasmine Filali, dochter van de Marokkaanse oud-premier, die zich inspant voor de verbetering van de positie van kansarme Marokkanen in Marokko, maar ook in Europa. In dit centrum worden cursussen en opleidingen verzorgd, stageplaatsen aangeboden, en uitwisselingen tot stand gebracht. We lopen door het centrum en komen langs een klasje waar een groepje ritmisch Arabische woordjes opzegt, we zien een groepje vrouwen die seksuele voorlichting krijgen, en een creche waar we vastgeklampt worden door hele mooie Afrikaanse kindertjes. Het is de positieve kant van het verhaal, en hartverwarmend om te zien.
De overgang van de meest kansarme kant van Marokko naar het Hyatt Hotel in Casablanca, waar we lunchen, is groot. Bij ons aan tafel zitten vijf jonge succesvolle Marokkaanse ondernemers, consul-generaal Marc Winkel en de oud-consul-generaal, Wouter Hazelhoff Roelfsema (een neef van de Soldaat van Oranje!). Onze lunch bestaat uit rillettes de saumon, noix St. Jacques aux truffes en mille feuilles aux framboises.
De Marokkaanse ondernemers blijken zich sterk op innovatie te richten: elektronische apparatuur, consultancy voor sustainable development, financiering van internetbedrijven. Marokko is een land van extremen: ze spreken hier wel over 'les deux Marocs'. Het rijke en het arme Marokko - circa 40 procent van de Marokkaanse bevolking is analfabeet -, maar ook het moderne en het traditionele ('authentieke', zeggen ze hier) Marokkko. Onderweg van het Hyatt naar Akzo Nobel vertelt consul-generaal Winkel me dat Marokko het afgelopen jaar geprobeerd heeft het gevangeniswezen te hervormen en humaniseren. Resultaat: vijftien ontsnappingen binnen twee maanden. Nu staat een zeventigjarige man aan het hoofd, die met harde hand de hervormingen teruggedraaid heeft. Andere extremen, zo vertelt Marc Winkel, zie je terug in de opvattingen over relaties. De mannen zijn in veel opzichten modern en open in de liefde, maar trouwen uiteindelijk toch met een traditionele, gesluierde vrouw. 'Rabat is smerig', zeggen ze, maar zelfs nog voordat ze er gearriveerd zijn, hebben ze zelf al vuil op straat gegooid. En ze klagen allemaal wel over de strengheid van de koning, maar iemand zonder autoritaire opstelling wordt niet geaccepteerd. President-directeur Wim Bramer van Akzo-Nobel bevestigt dit beeld: Marokko is partij bij vele milieuverdragen en draagt uit dit zeer belangrijk te vinden, maar in de praktijk is het de economische groei en niet de milieuvriendelijkheid die centraal staat.
Ik ben benieuwd om vanavond bij het diner van de minister hoe hij deze uitersten ziet. Zijn ze ook terug te vinden in de politieke verhoudingen, bijvoorbeeld met betrekking tot de EU, en in de relatie tot de Marokkanen in Nederland? Het is voor mij in ieder geval erg inspirerend om te zien hoe dit land daar mee omgaat, en spannend om te volgen hoe dat in de toekomst verder gestalte zal krijgen.'
Thierry Baudet, maandag 24 november 2008 - Rabat-Casablanca-Rabat
De vijf andere jonge professionals die de minister vergezellen werken bij een olie- en energiebedrijf, een bank, een advocatenkantoor en een museum. Ze ontmoeten Marokkaanse en Algerijnse collega's om te discussiëren over gezamenlijke uitdagingen. Op het programma staan onder meer bezoeken aan bedrijven, een gesprek met mensenrechtenorganisaties en een bezoek aan een vluchtelingencentrum. Minister Verhagen nam eerder jongerendelegaties mee naar het Midden-Oosten, Sudan en de Mensenrechtenraad in Geneve. Jongeren krijgen daarmee de kans te zien hoe het Nederlandse buitenlandbeleid tot stand komt. Minister Verhagen hoopt hen op die manier daarbij te betrekken.
In Marokko houdt minister Verhagen besprekingen met zijn ambtgenoot Fassi Fihri, minister van Religieuze Zaken Toufiq en de voorzitter van Marokkaanse parlement Mansouri. Daarbij komen onder meer de betrekkingen met Nederland, de samenwerking bij het tegengaan van illegale migratie en de noodzaak van integratie van de Nederlanders van Marokkaanse afkomst in Nederland aan de orde. Ook heeft de minister een ontmoeting met vertegenwoordigers van mensenrechtenorganisaties.
Tijdens het bezoek aan Algerije, dat plaatsvindt op dinsdag 25 en woensdag 26 november, spreekt minister Verhagen over het aanhalen van de economische betrekkingen en de samenwerking op het terrein van terrorisme. Algerije is een van de landen waar Nederland zich op richt op het gebied van energiesamenwerking. De Algerijnse markt kan rekenen op groeiende belangstelling van het Nederlandse bedrijfsleven. Minister Verhagen houdt in Algerije besprekingen met zijn ambtgenoot Medelci en de minister voor Energie en Mijnbouw Khelil.
Op 2 september opende minister Verhagen het Academisch jaar van de Universiteit Leiden met een toespraak over het buitenlands beleid: Veranderende wereld, vaste waarden, buitenlands beleid in de 21ste eeuw
Mr. T.H.P. Baudet
(25 november 2008/DH)
Universiteit Leiden