Roadmap Europese astronomie verschenen
24 november 2008
Europese astronomen maken zich klaar voor schitterende toekomst
Op 25 november presenteren in Parijs de Europese astronomen hun
Roadmap, 'Strategic planning for European Astronomy'. Dit document
beschrijft de benodigde investeringen om de Europese astronomie de
komende twintig jaar in de voorhoede van het wereldwijde astronomische
onderzoek te houden. De realisatie van de roadmap vergt een extra
investering in de astronomie van twintig procent, zo'n vierhonderd
miljoen euro per jaar. Dit komt neer op minder dan één euro per
inwoner van Europa.
De roadmap kwam tot stand via het ERA-Net ASTRONET, een door de
Europese commissie ondersteund samenwerkingsverband van de grootste
subsidie-organisaties van Europa, waaronder de Nederlandse Organisatie
voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Naast een overzicht van de
mogelijke nieuwe faciliteiten en investeringen over het hele scala van
waarneemtechnieken, van radiogolven tot gammastraling en van
zwaartekrachtsgolven tot kosmische deeltjes geeft het document ook een
prioritering aan de gewenste investeringen. Ook worden genoemd de
uitbreiding van bestaande faciliteiten, onderwijs en voorlichting,
naast uitbreiding van nieuwe faciliteiten zoals European Extremely
Large Telescoop (EELT) en de Square Kilometre Array (SKA). Een
duidelijk voorbeeld van de besloten samenwerking is de inventarisatie
van alle 2- tot 4-meter telescopen en de wijze waarop deze zo
efficiënt mogelijk te gebruiken in de toekomst.
Input
Alle Europese astronomen kregen de kans om via bijeenkomsten en/of het
internetforum hun bijdrage te leveren aan dit document. Het resultaat
is een plan gedragen door astronomen uit alle Europese landen. NWO
Exacte Wetenschappen was een van de drijvende krachten achter het
unieke overlegproces dat leidde tot het implementatieplan. ASTRONET
blijft binnen het toekomstig proces de rol van coördinator houden en
zorgt voor tussentijdse evaluaties en het bijwerken van de documenten.
Gouden Eeuw
Op dit moment beleeft de astronomie een gouden eeuw aan fundamentele
en spannende ontdekkingen. Europa bevindt zich in de voorhoede dankzij
50 jaar van intensieve samenwerking. Zij beheert 's werelds meest
succesvolle sterrenwachten zoals de Very Large Telescope in Chili en
de radiotelescopen in Westerbork. Tegelijkertijd blijft ze
vernieuwend, zowel op aarde in bijvoorbeeld de radio-astronomie met
LOFAR als met projecten in de ruimte zoals de ESA-missies Herschel en
Rosetta. De Europese astronomie wil deze huidige positie behouden en
verder versterken.
Aanleiding
De instrumenten voor het astronomisch onderzoek worden steeds groter
en duurder. Dit was de aanleiding voor de Europese geldschieters in
het astronomisch onderzoek om een breed gedragen visie- en
implementatieplan te ontwikkelen. Het ingezette traject moet leiden
tot betere en efficientere afstemming van investeringen in
astronomisch onderzoek in Europa. De science vision uit 2007 zet de
belangrijkste wetenschappelijke vragen op een rijtje, variërend van
donkere energie tot leven op andere planeten. Het geeft een overzicht
van de vereiste faciliteiten om deze onderzoeksvragen te beantwoorden.
De zojuist verschenen roadmap bouwt hierop voort en geeft een
duidelijke routekaart naar de gestelde doelen.
Op 8 december wordt de roadmap in Nederland gepresenteerd, tijdens het
congres Parallelle Werelden van NWO Exacte Wetenschappen.
..............................
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek