Rijksuniversiteit Groningen

Enantioselective liquid-liquid extraction in centrifugal contactor separators

Datum: 24 november 2008

Promotie: B. Schuur, 14.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Enantioselective liquid-liquid extraction in centrifugal contactor separators

Promotor(s): prof.dr.ir. H.J. Heeres, prof.dr. J.G. de Vries, prof.dr. B.L. Feringa

Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen

Scheiding van enanatiomeren mogelijk in continue vloeistof-vloeistof extractieprocessen

Organische moleculen kunnen chiraal zijn. Dit betekent dat ze voor kunnen komen als twee spiegelbeelden. Beide spiegelbeelden, ook wel enantiomeren genoemd, kunnen verschillende biologische activiteit vertonen. Zo is bijvoorbeeld (S),(S)- ethambutol de actieve ingredient in een medicijn voor tuberculose, terwijl het spiegelbeeld (R),(R)-ethambutol blindheid veroorzaakt. Het is dus essentieel om slecht één van de spiegelbeelden aan de patiënt toe te dienen.

Er zijn diverse manieren om enantiomeren zuiver te verkrijgen. De meest gebruikte methode is de synthese van een mengsel van enantiomeren, een zogenaamd racemaat, gevolgd door het scheiden van beide enantiomeren. Echter, de traditionele scheidingsmethode via kristallisatie kent zijn beperkingen en er is daarom grote behoefte aan nieuwe methodes voor het scheiden van enantiomeren.

Boelo Schuur beschrijft in zijn proefschrift een onderzoek aan een veelbelovende techniek, enantioselectieve vloeistof-vloeistof extractie (EVVE). Het racemaat wordt hiertoe opgelost in een geschikt oplosmiddel en daarna in contact gebracht met een tweede, niet mengbare vloeistof met daarin opgelost een zogenaamde gastheer (host). Deze gastheer heeft een voorkeur voor binding aan één van de enantiomeren. Na het scheiden van beide oplosmiddelen zijn beide vloeistoffen dus verrijkt in één van de enantiomeren. Voor het proces is een continue centrifugale contactor scheider (CCS) gebruikt. Het onderzoek laat zien dat de zeer compacte CCS-apparatuur zeer geschikt is om enantioselectieve extracties op continue schaal uit te voeren. De kracht van de continue EVVE in CCS apparatuur is dat voor zowel initiële screening als kilogramschaal productie hetzelfde apparaat gebruikt kan worden.

Boelo Schuur (Veendam, 1978) studeerde scheikundige technologie in Groningen. Het onderzoek werd uitgevoerd bij de afdeling Scheikundige Technologie en gesponsord door DSM en Schering-Plough (voorheen Organon). Schuur is na het onderzoek als universitair docent gaan werken bij de TU Eindhoven.