PH.Nieuwsbrief 324.10

Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht


PATIËNTENORGANISATIES OP ZOEK NAAR ACHTERBAN


Ik ben voorzitter van de Friese vereniging van CVA patiënten. Wie is mijn achterban? En hoe bereik ik die? Deze vragen kreeg ondergetekende voorgelegd tijdens een lezing in Leeuwarden voor de jaarlijkse ledenvergadering van Zorgbelang Friesland. Het gebeurde op dinsdag 18 november. Aan de bijeenkomst namen vele bestuursleden van circa tachtig verenigingen deel. Ik besprak het rapport Stille kennis dat Juliusonderzoekers drs. Mascha Berk en dr. Henk van der Steeg onlangs uitbrachten. Zij beiden en ondergetekende zijn al maanden op tournee om overal in het land dat rapport bij patiëntenorganisaties te bespreken. Een belangrijke boodschap uit dat onderzoek is, dat binnen de achterbannen van patiëntenverengingen vele kennis aanwezig is over kwaliteit en doelmatigheid van de patiëntenzorg. Maar die kennis is niet openbaar en gedocumenteerd, die is stil en niet manifest. De Leeuwardense Friezen ondersteunden mijn pleidooi van terug naar de achterban en dan voorzien van de kennis, aldaar professionals en beleidsmakers beïnvloeden. De Friese CVA voorzitter stelde mij toen de vragen waarmee dit bericht begon. Mijn antwoord is dat de achterban van zijn vereniging bestaat uit drie groepen 1. de CVA patiënten die lid zijn 2. diens partner en familie en 3. alle Friese CVA patiënten: ook zij die geen lid zijn van zijn vereniging. Ondergetekende raadde de CVA voorzitter aan om zijn achterban te bereiken via gespreksgroepen, ledenraadplegingen, enquêtes en focusgroepen. Als eerste issue om te bespreken noemde ik de trombolyse die binnen drie uur na het optreden van een herseninfarct moet worden gegeven. Medewerkers van Zorgbelang Friesland toonden zich bereid de CVA vereniging en andere verenigingen te ondersteunen bij hun zoektocht naar hun achterban. Tot zover dit bericht. Op vrijdag 4 december vindt in Utrecht het afsluitende congres plaats rond het uitkomen van het rapport Stille kennis. In plenaire lezingen en vele workshops bespreken wij de toekomst van de patiëntenbeweging zoals die naar voren komt uit genoemd rapport, uit recente brancherapporten en tal van andere beleidsstukken van zorgverzekeraars en VWS. Wil je naar dit congres? Surf naar www.integratedcare.nl en klik door op nascholing.

WEINIG PREVENTIE IN DEPRESSIE PROGRAMMA'S


De Nederlandse instellingen voor geestelijke gezondheidszorg bieden tezamen 83 programma's aan voor mensen met een depressie. De meeste programma's zijn van start gegaan na 2005. Daarvoor vond de behandeling van deze patiënten plaats op meestal ongecoördineerde wijze: de Riagg's, de psychiatrische poliklinieken en de psychiatrische ziekenhuizen boden behandeling aan zonder dat behandelaars onderling overleg hadden. Binnen een programma vindt afstemming wel plaats. Juliusonderzoeker drs. Adri Peters (vroeger werkzaam als directeur Innovatie bij Altrecht) en ondergetekende onderzochten samen met medische studenten de kwaliteit van de zorgprogramma's voor mensen met een depressie. Daartoe vroegen zij de teksten van al die programma's op. Ondergetekende presenteerde de uitkomsten van dit onderzoek op 18 november op het symposium Depressiebehandeling: Quo Vadis? dat de Amsterdamse GGz-instelling JellinkeMentrum organiseerde. Het congres vond plaats in de prachtig verbouwde Barbizon Palace tegenover het Amsterdamse Centraal Station. Uit het Julius onderzoek komt naar voren dat er wordt gewerkt volgens de moderne inzichten van de onlangs gerealiseerde multidisciplinaire richtlijnen voor de behandeling van mensen met een depressie. Er wordt niet of nauwelijks gebeunhaasd. De afstemming binnen de GGz instellingen zelf is ook goed geregeld. Duidelijk is welke afdeling wat doet en wat de onderlinge verwijscriteria zijn. Maar academische onderzoekers zijn kritisch en ik moest in dat Barbizon Palace ook vier minpunten noemen: 1. een beschrijving van de doelgroep en oorzaken van het ontstaan van de hulpvraag ontbreken in de meeste programma's 2. er worden zelden samenwerkingsverbanden genoemd met preventie bevorderende instellingen zoals GGD'en en maatschappelijke instanties, met de eerstelijn en met bijvoorbeeld arbodiensten over depressieve werknemers 3. er ontbreken meestal aparte paragrafen over depressieve allochtonen en 4. er wordt zelden iets gezegd over crisisinterventies bijvoorbeeld bij meldingen van zelfmoordpogingen van depressieve patiënten. Natuurlijk zijn Adri Peters en ik blij met wat is bereikt in twee jaar tijd. Maar een zorgprogramma is geen disease management zolang de hier genoemde vier punten geen aandacht krijgen. Na mijn lezing op 18.11 vond een fel debat plaats over de rol van de geestelijke gezondheidszorg bij depressies. Eén miljoen Nederlanders slikt hedentendage in dit mooie land antidepressiva. De Groningse hoogleraar Trudie Dehue en auteur van het boek De depressie epidemie vond dat psychiaters te veel het depressieve individu behandelen en te weinig depressief makende condities op het werk en in de maatschappij aanpakken. Dehue op 18.11: vroeger was de maatschappij maakbaar en nu alleen het individu. Haar opponent prof. Willem Nolen was het hiermee uiteindelijk wel eens. Mijn suggestie dat disease management programma's voor mensen met een depressie zowel preventieve, maatschappelijke als curatieve interventies horen te omvatten, kwam niet meer aan de orde in dit polariserende debat. Wil je mijn Power Point presentatie inzien met veel meer cijfers en feiten dan in dit bericht? Surf dan naar www.integratedcare.nl/lezingen Tot zover dit bericht. Op 10 december start op het Julius Centrum de Masterclass Disease management. Daarin komt de aansturing en vormgeving van de zorgprogramma's in de geestelijke gezondheidszorg uitvoerig aan de orde. Er zijn nog twee plaatsen beschikbaar. Wil je deelnemen? Surf dan naar www.integratedcare.nl en klik door op nascholing. Je kunt ook een mail sturen naar masterclass organisator Margriet Hageman op G.M.C.Hageman@umcutrecht.nl

PSYCHIATRIE IS TERUG IN DE STAD AMSTERDAM


In de zomer van 1849 vertrokken 160 psychiatrische patiënten (toen geheten zenuwlijders) van het Amsterdamse buiten Gasthuis (het latere AMC) naar het geneeskundig gesticht Meerenberg te Bloemendaal. Later kreeg dit gesticht de naam Provinciaal Ziekenhuis Santpoort. Tot 1980 was dit ziekenhuis een begrip in de Amsterdamse volksmond. In de periode december 1996 tot 2002 verhuisden honderden Santpoortse patiënten terug nar Amsterdam. Naar ruim negentig locaties verspreid over de stad. De psychiatrie kwam terug in de stad. Het is de verdienste van fotograaf Pim Duurkoop dat hij in een vroeg stadium besefte hoe belangrijk en waardevol het zou zijn om de wezenlijke veranderingen in Amsterdam en Santpoort in beeld vast te leggen. Als een visuele reportage heeft hij vele veranderingen gefotografeerd in een boek dat als titel heeft Psychiatrie terug in de stad/Psychiatry back in the city. Het tweetalige fotoboek is prachtig. Het is uitstekend geschikt voor je studenten, je internationale bezoekers en je gasten. Zelf ontving ik het boek als kado voor mijn optreden op het depressiecongres van JellinkeMentrum (zie bericht hierboven). Het boek heeft als nummer ISBN 97890-75483-46-8. De uitgeverij heeft als website www.uitgeverijcandide.nl Het is sinds enkele weken uit.

THEATERGEZELSCHAP GEZOCHT VOOR CONGRES GEZONDHEIDSONDERWIJS


Op woensdag 8 april vindt op het Prisma College een congres plaats over gezondheidsonderwijs op middelbare scholen. Aan de orde komen recente ontwikkelingen van de laatste twaalf maanden met sportonderwijs, gezonde schoolkantines, terugdringen van tabak-, alcohol- en drugsgebruik en het tegengaan van pestgedrag. Ook komen recente nieuwe lesmethoden aan bod. Ondergetekende en medewerkers presenteren resultaten van onderzoek bij inmiddels zeven Utrechtse middelbare scholen waaronder de Werkplaats Kees Boeke te Bilthoven. Het congres is vooral gericht op docenten op middelbare scholen, jeugdartsen en gezondheidsvoorlichters van GGD'en. Ondergetekende is op zoek naar een theatergezelschap dat gezondheid bij scholieren centraal heeft gesteld in een optreden. Dus al eens heeft opgetreden op een middelbare school met het programma dat het op 8 april presenteert. Er is klein honorarium beschikbaar: ook wij zijn niet rijk. Je toneelstuk kan geestig zijn, zodat gezondheid met humor en blijdschap wordt geassocieerd. Je optreden kan ook educatief en interactief zijn. Je speelt bijvoorbeeld situaties na met pesten en vraagt leerlingen erop te reageren. Met je optreden sluit je het congres af. De maximale speeltijd is dertig minuten. Wil jouw gezelschap optreden voor een gezelschap van circa 150 docenten en hulpverleners uit heel Nederland? Ken jij een gezelschap waarmee jij samenwerkt? Zag je laatst een optreden dat indruk op jou maakte? Stuur dan een mail naar congresorganisator Margriet Hageman op G.M.C.Hageman@umcutrecht.nl

ZORGINNOVATIE IN VIJF BEDRIJVEN (2)


Op 12.11 gaf ondergetekende een gastcollege over zorgvernieuwing bij de Nederlandse Zorgautoriteit (zie ook PH.Nieuwsbrief van 16.11 nr 323 op www.integratedcare.nl/nieuwsbrieven). Ik reikte een beleidsmodel aan: Zorginnovatie in vijf bedrijven. In vijf afleveringen van de PH.Nieuwsbrief bespreek ik dit model. Het is gebaseerd op het recente model van de Britse Medical Research Council. Dat staat beschreven op www.mrc.ac.uk/complexinterventionsguidance Wat ik hieronder opschrijf is dus academische fictie op basis van dit model. Het is niet de praktijk van nu. In het eerste bedrijf besloten twee orthopeden om de poliklinische controles na een heupvervanging te stoppen. Daarvoor in de plaats willen zij hun patiënten via het internet een lijst met vragen over het functioneren van de heup laten beantwoorden. Hoe ze dat willen, staat beschreven in het eerste bedrijf in PH.Nieuwsbrief 323. Hierin komt het tweede bedrijf aan de orde. Daarin zoeken zij contact met de gezamenlijke helpdesk Innovatiewijzer van DBC Onderhoud, de Nederlandse Zorgautoriteit, VWS en het College voor Zorgverzekeringen. Deze innovatiewijzer is een helpdesk die binnenkort wordt opgericht, waaraan ik in deze fictie een specifieke invulling geef. Onze twee orthopeden gaan langs dit bureau. Want hun maatschap en ziekenhuis lopen door het experiment inkomsten mis uit het A segment. De poliklinische nacontroles zouden verdwijnen uit de productie-afspraken. De orthopeden hadden berekend dat de digitale consulten eenderde kosten van een gebruikelijke nacontrole. Voor de duur van het experiment staat Innovatiewijzer toe dat een digitale nacontrole gerekend wordt als een gewone eerste polikliniek bezoek. Dat is wel een beetje te veel betaald, maar het bureau wil innovaties aanmoedigen. Wel eist Innovatiewijzer een robuuste evaluatie. Dat onderzoek vindt plaats in het derde bedrijf van het Engelse beleidsmodel. Onze twee orthopeden gaan aan de slag: want innovatie en onderzoek moeten tegelijkertijd starten: dat was een eis van Innovatiewijzer. De PPP's van mijn lezing op 12.11 bij de NZA tref je aan op www.integratedcare.nl doorklikken op Nieuwsbrief/lezingen en daarna op lezingen. Het Engelse beleidsmodel plus deze serie berichten in vijf afleveringen komen uitgebreid aan de orde op het congres Recente ontwikkelingen in zorgpaden en zorgstraten in Nederlands en internationaal onderzoek, in ziekenhuizen en bij de Nederlandse Zorgautoriteit. Dat vindt plaats op vrijdag 30 januari op het UMC Utrecht. Surf naar www.integratedcare.nl klik door op nascholing en meld je aan. Wil je vanuit jouw ziekenhuis of instantie met meer dan vijf personen komen? Wil je als docent met je hele opleidingsgroep komen? Wil je met een grote delegatie van jouw beroepsorganisatie komen? Stuur dan een mail naar congresorganisator Margriet Hageman op g.m.c.hageman@umcutrecht.nl en vraag naar groepskortingen

GROBBEE ONTVANGT CATHARIJNEPRIJS VOOR GEHELE OEUVRE


Op donderdag 20 november heeft Julius Centrum voorzitter prof. Dr. Rick Grobbee de prestigieuze Catharijneprijs uitgereikt gekregen uit handen van UMC Utrecht bestuursvoorzitter prof.dr. Geert Bijham. De prijs is een onderscheiding die de Catharijne Stichting om de twee jaar uitreikt aan een onderzoeker van wereldfaam. Grobbee verwierf die faam met zijn baanbrekende onderzoeken op het terrein van de epidemiologie van hart- en vaatziekten. Op een druk bezochte bijeenkomst en receptie op 20.11 genoten Grobbe en zijn medewerkers van de grote eer die hun boegbeeld toekwam.

HOOG OPGELEIDEN LEVEN LANGER EN GEZONDER


Hoogopgeleide mensen leven zes tot zeven jaar langer dan laag opgeleide. Zij leven zestien tot negentien jaar langer in goede gezondheid en zonder gebreken of chronische aandoeningen dan laag opgeleide mensen. Hoogopgeleide vrouwen brengen een groter deel van hun leven door in minder goede gezondheid dan mannen. Al deze gegevens staan in een artikel van J.W.Bruggink en anderen. Je vindt het via www.cbs.nl en in het blad Gezonde levensverwachting naar opleidingsniveau 1997/2005

IN 2070 BESTEEDT NEDERLAND 30% AAN ZORG


De afgelopen vijftig jaar groeide de bestedingen voor de gezondheidszorg jaarlijks 2% meer dan het nationaal inkomen. Als dat zo doorgaat besteden Nederlanders in het jaar 2070 eenderde van hun inkomen aan zorg. In 2100 is dat vijftig procent. Deze berekeningen publiceerden J.P.Drouin en anderen in het zojuist verschenen artikel Health care costs: a market based view in The McKinsey Quarterly. Zij verklaren de groei in het verleden met factoren aan de vraagzijde (welvaart, sociale normen zoals rookgedrag, financiële prikkels) en aan de aanbodszijde (technologie, financiële prikkels en capaciteitsuitbreiding). Zij maakten hun vooruitberekeningen onder de conditie van ongewijzigd beleid. Voor de komende vijftig jaar verwachten zij dat de technologie de kosten blijft opdrijven en dat wellicht het sociale gedrag de kosten zal verlagen. Zij zijn er niet zeker van dat de groei van het nationaal inkomen zal blijven doorgaan. Als dat niet het geval is, zal dat ook een matigende invloed hebben op de ontwikkeling van de zorgkosten. In de toekomst zal de belangrijkste remmer van de kostengroei de competitie met andere overheidssectoren zijn zoals defensie, onderwijs, huisvesting en veiligheid. Aldus Drouin en zijn collega's.

UMC UTRECHT ZOEKT HOOGLERAAR PUBLIC HEALTH


Gepromoveerd, gerenommeerde onderzoeker in de Public Health, bewezen werfkracht, uitstekende reputatie, inspirator, leider, goede communicator, initiatiefrijk en organisatiesensitief, dat zijn de kwalificaties van de persoon die het UMC Utrecht zoekt als voltijds hoogleraar Public Health binnen het Julius Centrum. De advertentie staat dezer dagen in De Volkskrant. Je treft hem aan op de website www.werkenbijhetUMCUtrecht.nl Meer informatie voor deze functie geeft de voorzitter van de benoemingsadviescommissie prof. Dr.Andy Hoepelman,infectieziekten specialist. Hij heeft als emailadres I.M.Hoepelman@umcutrecht.nl Tot zover dit bericht. Ondergetekende is heel blij met deze versterking van de Public Health en ziet uit naar een hechte samenwerking. Er zijn twee Public Health terreinen waarop het Julius Centrum sterk is: preventie van chronische ziekten en infectieziektebestrijding.

LAATSTE KANS OM JE IN TE SCHRIJVEN VOOR DEZE NIEUWSBRIEF


Vanaf 28 november gaan webmaster Dick Hageman, mijn dochter Merel Schrijvers en ondergetekende de PH.Nieuwsbrief verzenden via een nieuw systeem. Het was geen doen om met Microsoft Outlook 4000 adressen op de ouderwetse manier te bereiken. Bovendien schrijven we iedere week tientallen nieuwe abonnees in. Ook een heel werk. Mijn vraag aan jou is: wil jij je opnieuw aanmelden als je dat nog niet gedaan hebt? Op 28 november houdt dat op. Als jij je dan nog niet opnieuw hebt aangemeld, ontvang je de PH.Nieuwsbrief niet meer. Je meldt je aan door te surfen naar www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/aanmelding_web.htm

VERANTWOORDING


Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via PH.Nieuwsbrief@planet.nl. Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan via www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/aanmelding_web.htm en af via http://www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/opzeggen_nu.htm Omdat we nog bezig zijn met de automatisering van de PH.Nieuwsbrief kan het twee weken duren voordat de aan-en afmelding verwerkt is.

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan vanaf nr 65 op de internetsite www.integratedcare.nl

Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.intergratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.
Opsteller van deze nieuwsbrief is:
Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356