Mensen stelen sneller in een omgeving met graffiti
Slecht voorbeeld doet slecht volgen
Datum: 21 november 2008
Midden jaren negentig startte de politie in New York de `quality of
life campaign', gericht op de bestrijding van kleine criminaliteit.
Graffiti en sporen van vandalisme werden verwijderd, straatvuil werd
opgeveegd, dit alles vanuit het idee dat een wanordelijk omgeving
aanzet tot wangedrag. En met succes: de misdaadcijfers voor kleine
criminaliteit daalden. Een theoretische onderbouwing en bewijs ontbrak
echter voor dit idee dat ook wel de "Broken window theory" wordt
genoemd.
Die theoretische onderbouwing en het bewijs wordt nu geleverd door
drie wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen met een
onderzoek dat deze week in het wetenschappelijk vakblad Science is
gepubliceerd. Met zes experimenten laten zij zien dat de mate waarin
normen en regels van invloed zijn op gedrag varieert per omgeving. Dat
past in de sociologische "Goal framing theory". Die voorspelt dat
mensen veel minder geneigd zich aan normen en regels te houden als de
omgeving laat zien dat anderen een norm of regel overtreden. Het
onderzoek is een duidelijk boodschap voor beleidsmakers: Ruim straten
op, haal graffiti weg, en zorg dat een omgeving laat zien dat normen
en regels worden nageleefd.
Verbodsbord
Het negatieve effect van signalen van normovertredend gedrag kwam naar
voren in zes experiment uitgevoerd door drs. Kees Keizer, prof. dr.
Siegwart Lindenberg en dr. Linda Steg, allen verbonden aan de
faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen. In het eerste
experiment werd een situatie waarin een muur in een steeg met
graffiti beschilderd was, vergeleken met de situatie waarin de muur
netjes schoon was. In beide gevallen hing er een graffiti-verbodsbord
op de muur. Aan het stuur van fietsen die in de steeg gestald stonden,
werd op een middag een reclamefoldertje gehangen. In de situatie van
de met graffiti bespoten muur gooit 69 procent van fietsers de folder
op de grond, bij een schone muur is dat slechts 33 procent.
Geen doorgang
In een ander experiment werd een parkeerplaats afgesloten met een half
openstaand hekwerk. Aan het hek hing een bord `geen doorgang, omlopen
voor de ingang' plus een bord `geen fietsen vastmaken aan het hek'.
Dit leverde eenzelfde soort resultaat op. Als er toch fietsen aan het
hek vaststaan, glipt 82 procent van de mensen door het hek om snel bij
hun auto te zijn. Zonder vastgemaakte fietsen is dat slechts 27
procent.
Vijf euro
Dat het negatieve effect van een dergelijke omgeving zelfs aan kan
zetten tot ernstiger vergrijpen zoals stelen, bleek uit een experiment
waarin een envelop half uit een brievenbus hangt. Door een venster is
duidelijk te zien dat er een briefje van vijf euro in zit. Bij
graffiti op en rond de brievenbus steekt 27 procent van de mensen die
langs de brievenbus loopt het geld in eigen zak, zonder graffiti doet
slechts 13 procent dat.
De onderzoekers hadden het geobserveerde effect verwacht, maar zijn
wel verrast door de grootte van de verschillen. De positieve boodschap
van het onderzoek is dat normen en regels veel invloed kunnen hebben
op gedrag, mits je zorgt dat de normen en regels worden ondersteund
door de omgeving.
Meer informatie: drs. Kees Keizer
Rijksuniversiteit Groningen