Datum: 20 november 2008
Nadere informatie verkrijgbaar bij: Rudy Douven (tel: 070-3383377),
Arno Meijer (tel: 070-3383383) en Jacqueline Timmerhuis (tel.
070-3383477)
Preferentiebeleid generieke geneesmiddelen: eerste tastbare succes van de
Zorgverzekeringswet op de zorginkoopmarkt
Zorgverzekeraars hebben op de geneesmiddelenmarkt voor het eerst laten
zien dat ze als kritische inkoper van zorg invloed kunnen uitoefenen.
Hun voorkeursbeleid voor generieke geneesmiddelen heeft gezorgd voor
forse prijsdalingen en besparingen op de uitgaven aan geneesmiddelen.
Verzekeraars en verzekerden profiteren hiervan, terwijl apothekers
mogelijk inkomsten mislopen als gevolg van het wegvallen van kortingen
en bonussen door fabrikanten. Met het oog op het behalen van verdere
resultaten in de toekomst is het belangrijk dat de bestaande
opeenstapeling van complexe regelgeving over prijzen en vergoedingen
van generieke geneesmiddelen integraal wordt herzien.
Dit concluderen Rudy Douven en Arno Meijer van het Centraal Planbureau
in de vandaag verschenen studie 'Prijsvorming generieke
geneesmiddelen: forse prijsdalingen in het nieuwe zorgstelsel'. Dit
CPB Document beschrijft de recente ontwikkelingen in de markt voor
generieke geneesmiddelen en vergelijkt de wijze waarop de prijzen voor
generieke geneesmiddelen in Nederland tot stand komen, met het systeem
van vrije prijsvorming in de Verenigde Staten.
Generieke geneesmiddelen zijn geneesmiddelen met dezelfde werkzame
stof als in het originele middel. Pas nadat een patent verlopen is
bieden producenten en importeurs deze generieke geneesmiddelen aan op
de Nederlandse markt. Hoewel de kostprijs van een generiek middel laag
is, omdat de ontwikkelkosten voor het originele geneesmiddel inmiddels
zijn terugverdiend, worden deze geneesmiddelen door fabrikanten en
importeurs toch vaak duur op de markt gebracht.
De in 2006 geïntroduceerde Zorgverzekeringswet biedt zorgverzekeraars
de mogelijkheid om de aanspraak van verzekerden op dure geneesmiddelen
in te perken, mits de kwaliteit en de toegankelijkheid van de zorg
niet in het geding komen. Door deze wet krijgen zorgverzekeraars in
het nieuwe zorgstelsel meer mogelijkheden om als kritische inkoper van
zorg en daarmee als 'regisseur' op te treden.
Preferentiebeleid van zorgverzekeraars...
Een aantal zorgverzekeraars voert sinds 1 juli van dit jaar een
individueel preferentiebeleid voor een groep van veelgebruikte
generieke geneesmiddelen, zoals bepaalde cholesterolverlagers en
maagzuurremmers. Verzekeraars vergoeden onder het preferentiebeleid
gedurende een periode van maximaal een jaar alleen het geneesmiddel
van de goedkoopste leverancier(s) en beperken hiermee de aanspraak van
hun verzekerden op duurdere producten van andere leveranciers. Na die
periode herhaalt het preferentiebeleid zich en krijgen ook andere
leveranciers weer de kans om hun geneesmiddel als 'preferent'
aangemerkt te krijgen.
... zorgt voor lagere geneesmiddelenprijzen en een besparing op de
zorguitgaven
Fabrikanten en importeurs van generieke geneesmiddelen hebben op het
preferentiebeleid gereageerd door hun prijzen fors te verlagen. De
lijstprijzen van de geselecteerde leveranciers zijn met gemiddeld 85%
verlaagd. Voorheen concurreerden zij, geholpen door imperfecte
regelgeving, om de gunst van apothekers door hun zo hoog mogelijke
kortingen en bonussen te verstrekken; apothekers bepaalden immers welk
generiek product werd afgeleverd aan klanten. De prijs van het
generieke geneesmiddel speelde een ondergeschikte rol. Bij het huidige
preferentiebeleid selecteren verzekeraars zelf de goedkoopste
generieke geneesmiddelen, die apothekers vervolgens aan de klanten van
de verzekeraars kunnen verstrekken.
De prijsdalingen voor de groep van generieke geneesmiddelen onder het
preferentiebeleid leiden tot aanzienlijke besparingen op de kosten van
geneesmiddelen (met meer dan 300 miljoen euro). Verzekeraars
profiteren van een lagere schadelast en met hen de verzekerden die op
termijn minder geld kwijt zullen zijn aan verzekeringspremies.
Apothekers verliezen daardoor echter inkomsten uit kortingen en
bonussen die door leveranciers werden verstrekt.
Toekomstig succes is kansrijk...
Het individuele preferentiebeleid is het eerste, breed gedragen
succesvolle initiatief van zorgverzekeraars om door middel van het
selectief contracteren van aanbieders de uitgaven aan zorg terug te
dringen, terwijl de toegankelijkheid en de kwaliteit van de
geneesmiddelenvoorziening niet in het geding lijken te komen. De
uitbreiding van het individuele preferentiebeleid, eventueel
uitgevoerd door meerdere verzekeraars, biedt goede kansen op verdere
reductie van de prijzen van generieke geneesmiddelen voor consumenten.
Het uit het verleden stammende woud aan regelgeving over prijzen en
vergoedingen voor generieke geneesmiddelen sluit niet meer aan bij de
huidige situatie. Aangepaste regelgeving, waarbij een groter beroep
wordt gedaan op prikkels onder marktpartijen om de kosten te verlagen
bij de bepaling van prijzen en vergoedingen voor generieke
geneesmiddelen, past beter bij het nieuwe zorgstelsel. Ervaringen in
de Verenigde Staten laten zien dat de angst voor hoge prijzen van
generieke geneesmiddelen, wanneer er effectief onderhandeld kan
worden, niet reëel is. De regulering van de tarieven voor
farmaceutische dienstverlening van apothekers kan parallel hieraan
heroverwogen worden. Onderhandelingen tussen verzekeraars en
apothekers bieden kansen voor differentiatie en maatwerk in
dienstverlening die onder een verouderd systeem van regels moeilijker
realiseerbaar zijn.
CPB Document 175, 'Prijsvorming generieke geneesmiddelen: forse
prijsdalingen in het nieuwe zorgstelsel', is te bestellen bij:
Bibliotheek Centraal Planbureau
Postbus 80510
2508 GM Den Haag
Telefax: 070-3383350
E-mail: bibliotheek@cpb.nl
Prijs: 9,- euro
De publicatie is tevens (gratis) beschikbaar als PDF-bestanden
Centraal Planbureau