Evaluating the social outcomes of inclusive education
Datum: 20 november 2008
Promotie: mw. M. Koster, 13.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5,
Groningen
Proefschrift: Evaluating the social outcomes of inclusive education. A
study on the social participation of pupils with special needs in
regular primary education and the development of a teacher
questionnaire
Promotor(s): prof.dr. H. Nakken, prof.dr. S.J. Pijl
Faculteit: Gedrags- en Maatschappijwetenschappen
Leerkrachtondersteuning bij het beoordelen van de sociale participatie
van leerlingen met beperkingen
Promovenda Marloes Koster ontwikkelde een instrument waarmee
leerkrachten in het basisonderwijs de sociale participatie van
leerlingen met Leerlinggebonden Financiering (een zogenaamde `Rugzak')
in kaart kunnen brengen. Daarnaast onderzocht zij de actuele stand van
zaken. Daaruit blijkt dat de sociale participatie van leerlingen met
beperkingen binnen een reguliere onderwijssetting niet automatisch tot
stand komt. Ondanks dat het merendeel van de leerlingen met
beperkingen vrienden in de groep heeft, positieve contacten heeft met
klasgenoten, geaccepteerd wordt en zich geaccepteerd voelt, wordt bij
een deel van deze kinderen de gewenste sociale participatie niet
bereikt. Dit is zorgelijk, omdat het hebben van negatieve sociale
ervaringen op school, verstrekkende gevolgen kan hebben voor de
ontwikkeling van een kind.
Koster ontwikkelde een model van sociale participatie, waarin vier
hoofdthema's werden onderscheiden: vriendschappen/relaties,
contacten/interacties, sociale zelfperceptie van de leerling en
acceptatie door klasgenoten. Dit model van sociale participatie diende
als basis voor de ontwikkeling van de `Vragenlijst Sociale
Participatie'. Deze vragenlijst is bedoeld om leerkrachten te
ondersteunen bij het accuraat beoordelen van de sociale participatie
van leerlingen met beperkingen. In het onderzoek is de kwaliteit van
de Vragenlijst Sociale Participatie onderzocht en goed bevonden. Nader
onderzoek naar onder andere de constructvaliditeit en naar de
betekenis van scores is wenselijk.
Naast de ontwikkeling van de vragenlijst is in het onderzoek de
actuele stand van zaken beschreven rondom de sociale participatie van
leerlingen met beperkingen binnen het regulier basisonderwijs in
Nederland. De uitkomsten zijn enigszins zorgwekkend, aangezien deze
leerlingen op drie van de vier hoofdthema's van sociale participatie
lager scoren dan hun medeleerlingen zonder beperkingen. Enige
nuancering is echter op zijn plaats: veruit het merendeel van de
leerlingen met beperkingen wordt geaccepteerd door zijn/haar
klasgenoten en heeft één of meer vrienden in de groep, een acceptabel
aantal interacties met klasgenoten en een positief sociaal zelfbeeld.
Marloes Koster (Rotterdam, 1980) studeerde orthopedagogiek aan de
Rijksuniversiteit Groningen en deed haar promotieonderzoek bij de
afdeling Orthopedagogiek van de Faculteit Gedrags- en
Maatschappijwetenschappen. Het werd medegefinancierd door NWO.
Momenteel werkt ze nog twee dagen per week bij de afdeling
Orthopedagogiek als docent/onderzoeker en drie dagen per week als
gedragsdeskundige bij de Prof. W.J. Bladergroenschool in Groningen.
Dit is een school voor kinderen van 4 tot 12 jaar met ernstige
gedrags- en/of psychiatrische problematiek en maakt deel uit van
Regionaal Expertisecentrum Noord-Nederland cluster 4 (RENN4).
Rijksuniversiteit Groningen