abcdefgh
De voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Binnenhof 4
2513 AA DEN HAAG
Contactpersoon Doorkiesnummer
- -
Datum Bijlage(n)
19 november 2008 2
Ons kenmerk Uw kenmerk
VENW/DGLM-2008/195 -
Onderwerp
Intentieverklaring functioneel luchtruimblok `Europe Central'
Geachte voorzitter,
Hierbij doe ik u, mede namens de Staatssecretaris van Defensie, toekomen de op
18 november 2008 ondertekende intentieverklaring1 voor het creëren van een functioneel
luchtruimblok `Europe Central'. Tevens ontvangt u het rapport van de haalbaarheids-
studie2 die in dit kader is uitgevoerd en waarop de intentieverklaring mede is gebaseerd.
De intentieverklaring (Declaration of Intent) is de concrete invulling van het Memorandum
of Understanding tussen de bij het Functional Airspace Block Europe Central (FABEC)
betrokken landen zoals aangekondigd in de brief over JAS2020 van 5 februari 2008
(Tweede Kamer 2007-2008, 29 665, nr. 81). Hiermee voldoen wij aan de toezegging om
uw Kamer in de tweede helft van 2008 te informeren over de besluitvorming inzake dit
Memorandum of Understanding. De intentieverklaring creëert geen rechten of
verplichtingen volgens het internationaal recht.
Met de intentieverklaring geven de zes betrokken staten aan zich in te spannen om een
functioneel luchtruimblok (Functional Airspace Block, hierna aangeduid als FAB) op te
richten en te implementeren. Dit FAB zal het gehele luchtruim beslaan dat onder de
verantwoordelijkheid van deze staten valt. De vorming van FAB's is een verplichting die
1 Gezamenlijke intentieverklaring voor het creëren van een functioneel luchtruimblok `Europe
Central' (FABEC) tussen de regeringen van Duitsland, België, Frankrijk, Luxemburg, Nederland en
Zwitserland
2 Feasibility Study Report `Creating the Functional Airspace Block Europe Central'
Postbus 20901, 2500 EX Den Haag Telefoon 070 - 351 6171
Bezoekadres Plesmanweg 1-6, 2597 JG Den Haag Fax 070 - 351 7895
bereikbaar met tram 9 (station hs en cs) en bus 22 (station cs)
VENW/DGLM-2008/195
voortvloeit uit de Europese regelgeving over Single European Sky. De intentieverklaring
stelt nadrukkelijk dat de luchtruimgebruikers en de sociale partners (medewerkers bij de
luchtverkeersdienstverleningsorganisaties) in het vervolgproces worden geconsulteerd.
Met de intentieverklaring worden de activiteiten versterkt met het oog op het sluiten van
een overeenkomst tussen de zes staten in 2010 waarmee het FABEC staatsrechtelijk
(institutioneel) wordt gevestigd. De FABEC-overeenkomst zal gelden als een verdrag en
aan het parlement ter goedkeuring worden voorgelegd. De FABEC-overeenkomst zal ook
aspecten zoals aansprakelijkheid en heffingen moeten regelen die verband houden met
het verlenen van grensoverschrijdende luchtverkeersleiding en luchtruimbeheer.
De haalbaarheidsstudie laat zien dat FABEC, uitgaande van een mogelijke stijging van het
vliegverkeer tussen 2005 en 2018 met 50%, voldoende capaciteit kan leveren om alle
vluchten uit te voeren met eenzelfde hoog veiligheidsniveau als in de huidige situatie. De
werkelijke en-route kosten zullen in aanzienlijke mate afnemen. Hiervoor is in de bijlage bij
de intentieverklaring als streefdoel vastgelegd om de kosten met een kwart te
verminderen. FABEC maakt kortere vliegafstanden per vlucht mogelijk, hetgeen resulteert
in brandstof- en kostenbesparingen en reductie van de emissies van CO2 en NOx. FABEC
streeft bovendien naar verbetering van de effectiviteit van militaire missies door betere
trainingsmogelijkheden en verbetering van de gewenste staat van paraatheid.
FABEC is voor Nederland van groot belang vanwege de generieke voordelen en
besparingen waar ook de Nederlandse luchtvaart van profiteert en de grotere
mogelijkheden om afspraken te maken met de buurlanden die ten goede komen aan
Schiphol en de gebruikers in het Nederlandse luchtruim. Het Nederlandse luchtruim is te
klein om alle wensen van Schiphol, het militaire verkeer, de regionale luchthavens en de
general aviation te kunnen accommoderen. Bijvoorbeeld de realisatie van de gewenste
capaciteit en punctualiteit op Schiphol in combinatie met de maatregelen die noodzakelijk
zijn in het kader van de hinderbeperking vereisen de mogelijkheid om het vliegverkeer al
op grotere afstand (buiten het Nederlandse luchtruim) te kunnen sturen. FABEC
vereenvoudigt de mogelijkheden hierover afspraken te maken.
FABEC zal zich geleidelijk ontwikkelen en de maximale opbrengsten worden op langere
termijn bereikt. Dit komt mede doordat technische ontwikkelingen uit het SES Air Traffic
Management Research (SESAR) onderzoeksprogramma noodzakelijk zijn om alle
voordelen te kunnen realiseren. De financiële implicaties van dit programma met name
voor het ministerie van Defensie zijn nog onderwerp van (Europees) onderzoek. Hierover
bent u separaat geïnformeerd in de brief over SESAR van 26 september 2008 (Tweede
Kamer, 20082009, 21 501-33, nr. 182). Voorzien wordt dat na de ondertekening van de
intentieverklaring de uitvoering en implementatie van het FABEC-project een doorlooptijd
van minimaal tien jaar zal kennen. De bijlage bij de intentieverklaring bevat een overzicht
van de streefdoelen van FABEC. Op de korte termijn wordt ingezet op realisatie van `first
benefits' die in de haalbaarheidsstudie zijn geïdentificeerd en waarvoor de FABEC-
overeenkomst niet vereist is.
---
VENW/DGLM-2008/195
Met het tekenen van de intentieverklaring en het publiceren van de haalbaarheidsstudie is
de eerste fase van het FABEC-project afgerond. Het proces gaat nu een nieuwe fase in. De
luchtverkeersdienstverleningsorganisaties zullen hierin concrete stappen moeten zetten
voor nadere samenwerking. De belangrijkste opdracht voor de deelnemende staten in
deze nieuwe fase is het realiseren van de FABEC-overeenkomst. In het kader van het
ratificatieproces van deze overeenkomst zal uw Kamer worden betrokken.
Hoogachtend,
DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
Camiel Eurlings
---
Ministerie van Verkeer en Waterstaat