Ingezonden persbericht
European Distribution Warehousing Property Clock Q3 2008
Nederland ziet dalende trend in opnamevolume
Amsterdam, 14 november 2008 - Volgens Jones Lang LaSalle's 'European Distribution Warehousing Property Clock Q3 2008' heeft de afzwakkende vraag naar logistiek vastgoed in Europa de tophuur over het derde kwartaal gemiddeld met slechts 0,3% laten toenemen. Oorzaak hiervan is vooral de terugloop van de consumptieve bestedingen.
In de huidige economische omstandigheden zijn gebruikers gevoeliger voor hoge kosten en dus minder snel bereid hoge huren te betalen. Er is een zogenaamde "flight from quality" waar te nemen naar goedkopere logistieke ruimten. Met name voor "Third Party Logistic Providers" vormen de huisvestingskosten een belangrijke kostenpost. De genoemde ontwikkelingen hebben de afgelopen kwartalen lagere huurniveaus en een afnemende gebruikersactiviteit in West-Europa tot gevolg gehad. Ook op de Nederlandse gebruikersmarkt was sprake van een afname in de vraag naar logistiek vastgoed. In Nederland kwam het opnamevolume in het derde kwartaal van 2008 uit op 112.000 m² vvo, een afname van 65% ten opzichte van het tweede kwartaal 2008. In het tweede kwartaal was eveneens sprake van een afname in het opnamevolume ten opzichte van het kwartaal ervoor, waarbij de vraag 42% lager uitkwam. Desalniettemin was er in de eerste zes maanden van 2008 een relatief hoge vraag te constateren van in totaal bijna 900.000 m² vvo. De dalende trend in het opnamevolume is in lijn met de trend van de consumptieve bestedingen, die in deze periode eveneens aanzienlijk zijn afgenomen.
De afnemende dynamiek binnen de bedrijfsruimtemarkt heeft tot gevolg dat het aanbod licht toeneemt. Ontwikkelingen die op risico zijn gestart, zijn in sommige gevallen nog niet voorverhuurd en zorgen de aankomende kwartalen voor een stijgend aanbodniveau. Ontwikkelaars die nog moeten starten met de uitvoering van ontwikkelingen zullen - indien mogelijk - deze parkeren en meer zekere tijden afwachten. Dit alles heeft effect op de huurprijsontwikkeling in de logistieke sector. Zo is volgens Jones Lang LaSalle's 'European Warehousing Rental Index'(1) de tophuur over het derde kwartaal 2008 gemiddeld met slechts 0,3% toegenomen ten opzichte van het tweede kwartaal van dit jaar. De tophuurprijs op belangrijke logistieke locaties in Nederland is stabiel gebleven, met uitzondering van Utrecht. Hier is door een tekort aan goed logistiek product de tophuur gestegen naar een niveau van E 60,- per m² vvo per jaar. Echter, het stijgende aanbod in diverse regio's zal op middellange termijn een neerwaartse druk uitoefenen op de huurprijs. Nederland zal hierin echter niet uniek zijn, ook steden als Madrid en Sint Petersburg hebben ten opzichte van het tweede kwartaal reeds een lichte daling van de huurprijs laten zien als gevolg van een afzwakkende vraag en een toenemend aanbod.
Over de verwachtingen voor 2009 zegt Rik Sonneveld, hoofd van de afdeling Logistics bij Jones Lang LaSalle Nederland: "Volgend jaar zal waarschijnlijk een verdere daling van de opname laten zien ten opzichte van het jaar 2007 en het jaar 2008. Deze twee jaren werden gedreven door hoge consumptieve bestedingen die een direct effect hadden op de vraag naar logistiek vastgoed. Een vraag die ook mede werd ingegeven door uitbreidingen. De vraag naar logistiek vastgoed zal de komende periode echter vooral worden gedreven vanuit vervangingsbehoefte. Door de kredietcrisis zijn de consumptieve bestedingen lager, dit zal naar alle waarschijnlijkheid in 2009 niet veranderen. Wij verwachten dan ook dat de vraag zich steeds meer zal gaan richten op goedkopere logistieke ruimte op alternatieve locaties in de buurt van de belangrijkste transportassen. Locaties op multimodale knooppunten (met aansluiting op het snelwegnet, het spoor en/of het water) zullen de hoogste ogen gooien."
- einde bericht -