Directie Landbouw
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
Toezegging Algemeen Overleg fytosanitair onderzoek d.d. 25 september 2008
14 november 2008 - kamerstuk
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
DL. 2008/2750 14 november 2008
onderwerp bijlagen
Toezegging Algemeen Overleg
fytosanitair onderzoek d.d. 25 september
2008
Geachte Voorzitter,
Tijdens het Algemeen Overleg op 25 september 2008 werd door uw Kamer naar voren
gebracht dat door bepaalde publieke uitingen van Stichting NAK (hierna: NAK) en NAK
AGRO de schijn leek te ontstaan van verwevenheid tussen beide organisaties. Het ging
daarbij vooral om de bedrijfsauto's, die voorzien zijn van beide logo's en waarmee inname
van monsters en verspreiding van formulieren voor beide organisaties gecombineerd zou
worden. Tevens is tijdens het debat gesproken over een gecombineerde advertentie voor
personeelswerving. Daarnaast werden de taken van Naktuinbouw aan de orde gesteld.
Tijdens het genoemde overleg heb ik uw Kamer toegezegd om in gesprek te gaan met
NAK over de publieke uitingen van NAK en NAK AGRO. Voorts heb ik uw Kamer
toegezegd, op voorwaarde van aanlevering van feitelijk materiaal, na te gaan hoe het zit
met de scheiding tussen publieke en private taken bij Naktuinbouw. Op 14 oktober 2008
heb ik de informatie vanuit uw Kamer ontvangen. Middels deze brief verschaf ik uw Kamer
op beide punten de gevraagde nadere informatie.
Achtergrond
Zoals ik onder meer heb gemeld in mijn brief d.d. 15 mei 20071 zijn de keuringsdiensten,
in overeenstemming met Richtlijn 2000/29/EG, krachtens hun officieel door mij goed-
gekeurde statuten uitsluitend belast met specifieke taken van openbaar belang. Zoals ik
reeds tijdens het overleg heb aangegeven, is er een strikte juridische en economische
scheiding tussen de keuringsdiensten en de eventuele commerciële ondernemingen die
daarvan zijn afgesplitst. Tijdens een recente missie, welke ook tijdens het overleg door de
Kamer werd aangehaald, heeft het Inspectoraat van de Europese Commissie (het FVO) de
werking van het nieuwe Nederlandse inspectiesysteem bekeken, wat tot een positief
oordeel heeft geleid. Ik houd toezicht op de keuringsdiensten en daarmee ook op de
eerdergenoemde scheiding.
Met betrekking tot de publieke uitingen heb ik in het debat aangegeven dat ik de zorg van
de Kamer deel. De keuringsdiensten NAK, Naktuinbouw, KCB en BKD zijn zelfstandige
bestuursorganen en daarmee onderdeel van de overheid. Daarom is het noodzaak dat ze
zorgvuldig zijn, ook wanneer het publieke uitingen dan wel uiterlijkheden betreft.
1 Kamerstuk 2006-2007, 30800 XIV, nr. 103
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
14 november 2008 DL. 2008/2750 2
Alle schijn van verwevenheid met commerciële belangen moet worden vermeden. Ik heb
de vier keuringsdiensten in een gezamenlijk gesprek op deze noodzaak gewezen.
Publieke uitingen NAK
Ik heb hierover een gesprek gevoerd met de NAK, waarbij ik de NAK nadrukkelijk heb
gewezen op het belang van een strikte scheiding tussen de publieke uitingen van NAK en
NAK AGRO. De NAK heeft daarbij toegezegd in het vervolg te zullen voorkomen dat
publieke uitingen een beeld van verwevenheid oproepen. Het is juist dat bedrijfsauto's
van NAK en NAK AGRO gecombineerd voor beide organisaties zijn ingezet. Dit geldt ook
voor de stickering. Ik acht dit onwenselijk en heb met de NAK afgesproken dat de
stickering van de bedrijfsauto's vóór 1 november 2008 is aangepast. NAK heeft verder te
kennen gegeven dat het gecombineerd werven van personeel voor NAK en NAK AGRO
slechts een eenmalige actie betrof, verband houdend met het verder doorvoeren van de
personele scheiding, waardoor zowel bij NAK als bij NAK AGRO behoefte ontstond aan
nieuw personeel met deels dezelfde kwalificaties.
Voorts heeft de NAK mij verzekerd dat het gecombineerd innemen van monsters en
verspreiden van formulieren voor NAK en NAK AGRO per 1 juli 2008 is beëindigd. Per die
datum zijn de officiële monsternemingen ten behoeve van fytosanitair onderzoek immers
voorbehouden aan de keuringsdiensten.
Zoals ik eerder heb aangegeven, is de scheiding tussen NAK en NAK AGRO voldoende
doorgevoerd, zowel in juridisch, financieel en organisatorisch opzicht als in de uitvoering.
Op grond van de met NAK gevoerde gesprekken ga ik ervan uit dat ook de eventuele
schijn van verwevenheid in publieke uitingen tot het verleden behoort.
Stichting Naktuinbouw
Met Naktuinbouw is in het kader van de Meerjarenovereenkomst die in het kader van
Plantkeur met Naktuinbouw is gesloten, afgesproken dat Naktuinbouw uitsluitend belast
mag zijn met taken van openbaar belang. Dit is in de statuten van Naktuinbouw verankerd
en volgt ook uit de Zaaizaad- en plantgoedwet. Deze terminologie sluit ook aan bij de
Fytorichtlijn. De Meerjarenovereenkomst bevat de nodige waarborgen voor een
onafhankelijke en onpartijdige uitvoering van deze taken en toezicht van de
Plantenziektenkundige Dienst (PD) daarop.
De takenlijst waarnaar uw Kamer refereert, is door mij goedgekeurd als zijnde taken van
openbaar belang. Het gaat daarbij niet alleen om wettelijke taken, maar ook om
activiteiten van openbaar belang die in het verlengde van de wettelijke taak liggen.
Zo heb ik de keuringsdiensten de ruimte geboden om laboratoriumanalyses voor derden
uit te voeren, omdat ik een bepaalde stroom monsters van belang acht voor het op peil
houden van de kennis en kunde van laboratoriummedewerkers. Verder blijken monsters
van derden vaak nieuwe vondsten op te leveren en zodoende een belangrijke signale-
ringsfunctie te hebben. Tenslotte vergt de zich snel ontwikkelende technologie op gebied
van fytosanitaire diagnostiek de nodige expertise en dure uitrusting; de daarvoor
benodigde kritische massa ontstaat alleen bij combinatie van publieke laboratorium-
analyses met contractonderzoek. Het spreekt vanzelf dat de uitvoering van deze taken
gebonden is aan de nodige criteria die de onafhankelijkheid en onpartijdigheid waar-
borgen, zoals het werken met geanonimiseerde monsters; op de naleving daarvan wordt
vanuit mijn departement toegezien.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
14 november 2008 DL. 2008/2750 3
Ik heb ook de private laboratoria de ruimte gegeven om zowel officiële als commerciële
laboratoriumanalyses uit te voeren. Er is op dat punt dan ook geen sprake van ongelijk-
heid tussen keuringsdiensten en private laboratoria.
Verder bevat het takenpakket van Naktuinbouw beoordelingen, toetsen en onderzoeken
waarvoor deze dienst bij uitstek beschikt over de benodigde expertise en die Naktuinbouw
op verzoek van het bedrijfsleven uitvoert. In sommige gevallen werkt Naktuinbouw hierbij
samen met andere partijen (zoals bijvoorbeeld het private laboratorium BLGG en het
Productschap Tuinbouw), waardoor een combinatie van kennis ontstaat die elders in de
tuinbouw niet te vinden is. Voorbeelden van dergelijke activiteiten, zoals ook genoemd in
de door uw Kamer aangeleverde informatie, zijn het diagnoseonderzoek op twee aaltjes-
soorten die als vector van virus onderdeel zijn van de beheersing van de gezondheid van
aardbeiplanten en de ontwikkeling van een detectiemethode voor Agrobacterium in
grond. Het hierbij ontwikkelde toetsprotocol is overigens openbaar en zodoende ook
toegankelijk voor private laboratoria. Het staat private laboratoria dan ook vrij om de
mede door Naktuinbouw ontwikkelde kennis toe te passen en eveneens dergelijke toetsen
aan te bieden.
Ik ben dan ook van mening dat alle aan Naktuinbouw toegekende taken te beschouwen
zijn als taken van openbaar belang. Het gaat als zodanig niet om private taken, die ook
door andere marktpartijen op commerciële basis uitgevoerd worden of kunnen worden.
Ten slotte
In het kader van mijn toezichtverantwoordelijkheid zal ik op de vier plantaardige keurings-
diensten NAK, Naktuinbouw, BKD en KCB in overeenstemming met het vigerende
arrangement toezicht blijven houden. Hiermee wil ik borgen dat de keuringsdiensten hun
taken conform de afspraken blijven uitvoeren.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
---- --
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit