Wageningen Universiteit en Researchcentrum
http://www.wur.nl/NL/nieuwsagenda/nieuws/Droogte081113.htm
Gebruik boerenkennis over droogte'
13 nov 2008
Grote projecten tegen erosie in Afrika mislukken vaak, omdat boeren er het nut niet van inzien. Ze zijn gebaseerd op inzichten van wetenschappers die bodemdegradatie en erosie zien als oorzaak van lage productiviteit. Boeren zien de droogte echter als oorzaak. Dat stelt dr. Monique Slegers van Wageningen Universiteit in haar proefschrift.
De sociologe onderzocht hoe boeren in twee dorpen in Tanzania en Ethiopië aankijken tegen droogte, en hoe ze er mee omgaan. Volgens de boeren neemt de variabiliteit van de regen de laatste jaren toe, en wordt die daardoor minder betrouwbaar. Dat komt maar ten dele overeen met de statistische analyse die Slegers maakte van de gemeten neerslag.
De verandering die boeren zien is er wel, maar is niet groot genoeg om significant aantoonbaar te zijn. 'Maar het gaat om marginale gebieden', zegt Slegers. 'Het kan goed zijn dat kleine veranderingen voor de boeren wel merkbare gevolgen hebben.'
Bovendien is droogte voor de boeren meer dan het uitblijven van neerslag. Het gaat ook om de mate waarin de bodem bestand is tegen droogte, en hoe gewassen erop reageren. De boeren in Tanzania onderscheiden donkere, rode en lichte aarde, en ze weten wat het waterhoudend vermogen van die verschillende bodems is. Conclusie van Slegers is dat de ideeën van wetenschappers en boeren over de oorzaken van een lage landbouwproductie minder ver van elkaar liggen dan aanvankelijk gedacht. Hoewel boeren het over droogte hebben, nemen ze ook de gesteldheid van de bodem en de manier waarop de boer er mee omgaat in beschouwing.
Verder stelt Slegers vast dat projecten tegen bodemdegradatie in het verleden te grootschalig waren. Dat sloot slecht aan bij de ideeën en praktijken van boeren zelf. Sommige boeren in Tanzania planten bijvoorbeeld pompoen of watermeloen tussen de maïs, zag Slegers. De grote bladeren van deze planten voorkomen de verdamping van vocht uit de grond. In Ethiopië gebruiken boeren een groenbemester, wat de waterhoudende kwaliteiten van de bodem verbetert. 'Het is beter in projecten aan te sluiten op deze bestaande praktijken', zegt Slegers.
Monique Slegers promoveerde op 7 november bij prof. Leo Stroosnijder, hoogleraar Bodem en waterconservering. / Joris Tielens
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum. Meer informatie bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail: pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail: resource@wur.nl. Zie archief op http://www.resource-online.nl.