UMC Utrecht


Vrouw heeft andere zorg nodig dan man

Vrouwen hebben andere zorg nodig dan mannen. Niet alleen voor vrouwenzaken zoals overgangsklachten, cyclusgebonden klachten, wel of niet zwanger worden of gynaecologische aandoeningen, maar ook voor sekse verschillen bij algemene ziekten zoals hart- en vaatziekten. Met een officieel bezegeld samenwerkingsverband met de organisatie Care for Women is de divisie Vrouw & Baby van het Universitair Medisch Centrum Utrecht nu ook betrokken bij die zorg en voorlichting buiten het ziekenhuis.

Een paar dagen per maand het premenstrueel syndroom (PMS) en dan menstruatiepijn. Tegen de tijd dat zich het einde van de menstruatieleeftijd aandient, komen de overgangsklachten. De medische diagnose is: u hebt niets, dit hoort er gewoon bij. "Daar is een vrouw natuurlijk niet mee geholpen; die klachten blijven." Met zo'n `tanden op elkaar, gaat wel over'-diagnose neemt de hedendaagse zorgconsument terecht geen genoegen meer, stelt Bart Fauser, hoogleraar voortplantingsgeneeskunde. Samen met collega prof. Nick Macklon en Catherine van Heest, directeur van de organisatie Care for Women slaan ze de handen ineen om vrouwen en meisjes antwoorden te geven waar ze wél wat aan hebben.

Fauser: "Ik kwam de organisatie Care for Women een paar jaar geleden tegen tijdens mijn zoektocht naar wat er speelt bij vrouwen in de samenleving. Ik wilde meer leren denken vanuit de consument, dan vanuit onszelf. De behoeftes, wensen en verwachtingen van vrouwen zijn sterk veranderd. Binnen het ziekenhuis hebben we daar te weinig kijk op - medici zijn vooral gericht op afwijkingen, zoeken naar de oorzaak en het behandelen ervan. We willen vrouwen, jong en oud, éérder bereiken. Care for Women heeft daar de ideale infrastructuur voor, en wij hebben de meest recente kennis in huis. Wij willen meer aandacht voor preventie van ziekte en kwaliteit van leven." Praktisch gezien betekent dat bijvoorbeeld dat Vrouw & Baby - naast de ontwikkeling van nieuwe zorgconcepten voor vrouwen - tekent voor een deel van de opleiding van de Care for Women-verpleegkundigen.

Onderzoek onder 385 vrouwen tussen de 16 en 60 jaar onderstreept de visie van Fauser. Alle ondervraagde vrouwen geven aan het afgelopen jaar tenminste één klacht op het gebied van Womens Health te ervaren. Het gaat dan om klachten als onregelmatige menstruatie, bloedingen tussendoor, wens tot anticonceptie, overgangsklachten, verminderde zin in seks of onwillekeurig urineverlies. Van deze vrouwen zoekt nog geen kwart professionele hulp voor deze klachten.

Van Heest: "Dagelijks krijgen wij vrouwen in onze praktijken met vragen waarop vanuit de huidige zorg geen antwoord gegeven is. Ervaring leert dat vrouwen vaak andere behoeften hebben als het gaat om een oplossing of een antwoord dan het `standaard' antwoord. Care for Women heeft zich juist hierin de afgelopen jaren ontwikkeld. Vragen als: ik ben zojuist ongesteld geworden, kan ik al tampons gebruiken of hoe word ik zo snel mogelijk zwanger? Maar ook: mijn zus heeft zojuist borstkanker gekregen, hoe zit het met mijn risico op borstkanker tot en met; ik heb last van de overgang wat nu? Het zijn lang niet altijd medische vragen, maar het zijn wel vragen waar een vrouw mee rondloopt en waar ook een deskundig antwoord op gegeven dient te worden. Dit samenwerkingsverband kan hier invulling aan geven. Het UMC Utrecht beschikt over de kennis en Care for Women heeft de toegankelijkheid omdat vrouwen zelfs zonder doorverwijzing van de huisarts direct terecht kunnen. Door deze samenwerking (kennis + toegang) krijgt nu de vrouw een deskundig antwoord op ál haar vragen."

"Onze grootste uitdaging is de ouder wordende vrouw", zegt Fauser. "Ons leven is steeds langer geworden, terwijl de leeftijd waarop vrouwen in de overgang komen, gelijk is gebleven. Pas sinds een eeuw overstijgt de gemiddelde levensverwachting van de vrouw de menopauzeleeftijd. Een vrouwenleven speelt zich nu voor ruim eenderde ná de overgang af. Maar een vrouwenlichaam is er niet op gebouwd om dertig jaar zonder oestrogeen te leven, en gaat dus kwalen als botontkalking, verzakking en verminderde cognitieve functies vertonen."

Er is de laatste jaren heel veel geld gespendeerd aan zorg voor deze groep, weet Fauser uit landelijke statistieken. "Maar wat blijkt: de kwaliteit van leven is daar niet beter door geworden. Vrouwen worden steeds ouder, maar ze worden niet béter ouder. Onze patiëntenmix gaat enorm veranderen, en om daar op in te spelen moet véél meer gebeuren dan tot nu toe." Jonge vrouwen staan ook hoog op de agenda. Voorlichting over geslachtsziekten, baarmoederhalskankervaccinatie, anticonceptie, maar ook het belang van niet té laat zwanger (willen) worden.