Watch out, here I grow!
Datum: 13 november 2008
Promotie: mw. A. Lichtwarck-Aschoff, 14.45 uur, Academiegebouw,
Broerstraat 5, Groningen
Proefschrift: Watch out, here I grow! A dynamic Systems prospective on
the contribution of daily conflicts and emotions in the emergence of
identity
Promotor(s): prof.dr. P.L.C. van Geert
Faculteit: Gedrags- en Maatschappijwetenschappen
Goed ruziemaken belangrijk voor de autonomieontwikkeling van
puberdochters
Anna Lichtwarck-Aschoff deed onderzoek naar ruzies tussen moeders en
puberdochters. Haar resultaten leiden tot de volgende adviezen voor de
moeders: 1) wees niet ongerust als kinderen boos worden tijdens een
ruzie. Dit helpt hun om uit te drukken wat ze willen en ze herstellen
ook sneller weer van de negatieve emotie. 2) Probeer er in een ruzie
goed op te letten dat het kind de ruimte krijgt om hun standpunt
duidelijk te maken. Een gevoel van controle en de mogelijkheid om uit
te drukken wat je wilt, zijn belangrijke bouwstenen van de
autonomieontwikkeling van het kind. 3) Maak het na afloop van een
ruzie weer goed. 4) Probeer vastgelopen conflictpatronen te
doorbreken.
Lichtwarck-Aschoff richtte zich in haar onderzoek op het vastlopen
binnen een bepaald conflictpatroon en de manier van ruzie maken. Naast
theoretisch onderzoek deed ze twee empirische studies.
In de eerste empirische studie gaat het om de vraag hoe de meisjes
zich voelen tijdens een conflict met hun moeder en of dat verschilt
van conflict tot conflict. Deze vraag hebben we bekeken in het licht
van 1) het aantal conflicten dat een meisje rapporteert en 2) de
inhoud van de conflicten. De adolescentiefase is een overgangsfase met
veel veranderingen en ontwikkeling op allerlei gebieden. In een
dergelijke periode van veranderingen en transities is het belangrijk
voor het moeder-kind systeem om flexibel te zijn. Onze resultaten
lieten zien dat emotionele variabiliteit over conflicten heen afneemt
naarmate dochters meer conflicten hebben met hun moeders. Emotioneel
rigide meisjes kenmerken zich verder door een gebrek aan
contextgevoeligheid. Dit duidt erop dat de emotioneel rigide meisjes
inderdaad vastgelopen zijn in een bepaald conflictpatroon en dat ze
zich hetzelfde voelen ongeacht waar ze ruzie over hebben. Deze
emotionele rigiditeit brengt mogelijkerwijs gevaren voor de
ontwikkeling met zich mee, variabiliteit een belangrijke voorwaarde om
te leren en nieuwe wegen te exploreren.
In de tweede empirische studie werden de conflicten bekeken vanuit het
perspectief van de autonomieontwikkeling van de meisjes. Binnen een
conflict zijn het gevoel van controle en de mogelijkheid om zichzelf
uit te drukken en voor zichzelf op te komen tijdens een conflict,
belangrijke bouwstenen van de autonomieontwikkeling. In dit onderzoek
hebben wij gekeken naar de emotionele processen die gerelateerd zijn
aan deze microaspecten van autonomie. Onze resultaten lieten zien dat
boosheid gepaard gaat met een hoog gevoel van controle en de
mogelijkheid om uit te drukken wat je wilt en positieve of neutrale
emoties na afloop van het conflict (dit noemen wij het veel-controle
pad). Emoties zoals frustratie, verdriet en internaliserende emoties
gaan vaker gepaard met een laag gevoel van controle en de mogelijkheid
om uit te drukken wat je wilt en een negatieve emotie na het conflict
(het weinig-controle pad). Verder vonden wij dat meisjes met een hoge
autonomie vaker langs het veel-controle pad ruzie maakten.
Anna Lichtwarck-Aschoff (Duitsland, 1977) studeerde psychologie aan de
Rijksuniversiteit Groningen en deed haar promotieonderzoek bij de
afdeling Psychologie van de RUG. Sinds oktober 2008 is ze universitair
docent bij de afdeling Ontwikkelingspsychopathologie van de Radboud
Universiteit Nijmegen.
Rijksuniversiteit Groningen