Advies Task Force Financiering Landschap Nederland: Landschap verdient beter!
Advies Task Force Financiering Landschap Nederland: Landschap verdient beter!
Investeren in landschapskwaliteit moet economische kansen opleveren. Het landschap verdient beter! Dat concludeert de Task Force Financiering Landschap Nederland in een advies dat vandaag aan minister Verburg van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is aangeboden .
De Task Force concludeert dat het beleid van overheden er tot op heden onvoldoende in is geslaagd om de aantasting van de landschapskwaliteit te stoppen en de agrarische cultuurlandschappen recreatief toegankelijk te houden. Waar het nogal eens aan mankeert, is toepassing van bestaande mogelijkheden in het ruimtelijk beleid en aan doorzettingsvermogen en daadkracht op provinciaal en gemeentelijk niveau. Een meer renderende inzet van publieke middelen kan meer private financiering aantrekken. Privaat en publiek geld moeten daarom meer in samenhang worden ingezet, vindt de Task Force.
'Lelijkheid'
Het advies van de Task Force, onder voorzitterschap van Alexander Rinnooy Kan, richt zich op gebieden waar landbouw de dominante grondgebruiker is: de 'agrarische cultuurlandschappen'. Het landschap in deze gebieden is niet alleen afhankelijk van de landbouw, maar ook van nieuwe ontwikkelingen als woningbouw, waterberging, windmolens of infrastructuur. Om 'lelijkheid' op te ruimen en te voorkómen, of om verfraaiing te ondersteunen wordt al snel aan de overheid gedacht. Dat is terecht: bij schaarse publieke goederen past een overheidsinzet. Maar dat houdt niet in dat overheden ook de hele rekening moeten betalen.
Het huidige beleid sluit volgens de Task Force niet goed aan op het (agrarisch) ondernemerschap. De vergoedingen die boeren krijgen voor groene diensten (zoals het onderhoud van houtwallen), leveren vaak te weinig op. Daarnaast ontbreekt een helder lange termijn perspectief om boeren over te kunnen halen tot aanpassingen in de bedrijfsvoering.
Waardevolle Agrarische Cultuurlandschappen
Op de langere termijn zijn rendabele agrarische bedrijven de beste 'hoeders' voor de continuïteit van fraaie en toegankelijke agrarische cultuurlandschappen. Een rendabele bedrijfsvoering kan echter botsen met de landschappelijke wensen. De Task Force noemt gebieden waar dit aan de orde is 'Waardevolle Agrarische Cultuurlandschappen'. Het is rechtvaardig om boeren in deze gebieden, onder voorwaarden, financieel tegemoet te komen. Behalve de boeren zijn lokale en private initiatieven belangrijk om agrarische cultuurlandschappen te verfraaien en te ontsluiten voor wandelaars en fietsers.
De laatste jaren ontstaan steeds meer energieke initiatieven en experimenten, zoals de landschapsveiling, de 'uitzichtgarantie' en allerhande 'gebiedsfondsen'. De Task Force ziet een rol voor overheden om deze initiatieven te ondersteunen en op te schalen. De landschapsproblematiek overstijgt echter het lokale niveau en dat van individuele ondernemers. De Task Force ziet daarom een regieverantwoordelijkheid voor provincies. In de 'Waardevolle Agrarische Cultuurlandschappen' moeten zij onderhandelen met grondeigenaren en andere belanghebbenden. Dit leidt tot afspraken over het ambitieniveau, de benodigde maatregelen en natuurlijk de financiering. Waar dat nodig is, moet de provincie de mogelijkheid krijgen om 'blokkerende minderheden' (zoals niet meewerkende grondeigenaren bij de aanleg van een wandelpad) te voorkómen.
Belangrijkste actiepunten uit advies Task Force
De Task Force komt met aanbevelingen om de kwaliteit van het landschap te verhogen en de agrarische cultuurlandschappen recreatief beter toegankelijk te maken. De actiepunten zijn:
* Op rijks- en provincieniveau fondsen in het leven roepen voor samenhang en continuïteit in financiële middelen. Waar mogelijk sluiten deze fondsen aan op lokale initiatieven en middelen.
* Ontwikkeling van verplichtende mechanismen om nieuwe rendabele ontwikkelingen binnen agrarische cultuurlandschappen, zoals woningbouw, te laten meebetalen aan landschapsmaatregelen ('rood voor groen'). Ook moeten overheden aantasting van landschap door de aanleg van eigen infrastructuurprojecten compenseren.
* Verruiming van de Regeling Groenfinanciering en de Natuurschoonwet, naar maatregelen in de Waardevolle Agrarische Cultuurlandschappen.
Verder ondersteunt de Task Force de ideeën van het kabinet om op termijn meer Europese financiering (Gemeenschappelijk Landbouwbeleid) beschikbaar te stellen voor landschap. Private organisaties moeten als belangenbehartiger voor het landschap kunnen optreden. Daarom zouden donaties aan deze organisaties in aanmerking moeten komen voor fiscale aftrek.
Het kabinet, dat om het advies van de Task Force had gevraagd, zal eind november inhoudelijk reageren op het advies in de Agenda Landschap.
Naast voorzitter Alexander Rinnooy Kan bestaat de Task Force uit Riek Bakker, Elco Brinkman, Steven van Eijck, Louise Fresco en Jan Zegering Hadders.
Noot aan redacties (
RVD Mediafeed