Landschapsfondsen voorkomen teloorgang van het landschap

12/11/2008 14:00

De Landschappen

Advies Task Force Financiering Landschap in Overijssel al in praktijk

Landschapsfondsen voorkomen de teloorgang van het landschap en stimuleren de kwaliteit van de inrichting van het landelijk gebied. Dat is de ervaring van Landschap Overijssel met de landschapsfondsen in Enschede, Wierden, Hardenberg, Zwolle en het recent gestarte Landschapsfonds Nationaal Landschap Noordoost-Twente. Landschap Overijssel, de provincie Overijssel en Natuurlijk Platteland Oost geven hiermee nu al uitvoering aan de adviezen uit het rapport 'Landschap verdient beter' van de Task Force Financiering van het Landschap dat vandaag is overhandigd aan minister Gerda Verburg.

Volgens Henk Hengeveld, directeur van Landschap Overijssel, sluit de denklijn van het rapport aan bij de al bestaande praktijk in Overijssel. "In Overijssel betalen gemeenten en de provincie, samen met private partijen, het duurzaam onderhoud van landschapselementen. Denk hierbij aan het onderhoud van hout- en boswallen, monumentale bomen, streekeigen landhekken en kikkerpoelen. Maar ook oude aardappelkelders en commiezenhutten horen hier bij. In lokale fondsen wordt geld gestort waardoor contracten voor Groene Diensten, het onderhoud en beheer van landschapselementen, voor 20 tot 30 jaar gegarandeerd kunnen worden," aldus Hengeveld.

Beloon grondeigenaren structureel en reëel

Landschap Overijssel pleit ervoor om grondeigenaren te belonen voor de instandhouding van landschapselementen door duurzame, structurele en reële vergoedingen. Grondeigenaren leveren met dit onderhoud immers een dienst aan de maatschappij. Hengeveld: "Om duurzaamheid te kunnen garanderen voor zowel de financiers als voor de grondeigenaren zijn onafhankelijke lokale fondsen noodzakelijk. Door lokale stichtingen het beheer van deze fondsen te laten uitvoeren, kun je lokale betrokkenheid en kennis gebruiken om het onderhoud van het landschap voor 20 tot 30 jaar duurzaam zeker stellen." Volgens Hengeveld is het verder belangrijk dat de onderhoudsplannen gebaseerd worden op een lokale visie op het landschap. "Daarom moeten landelijke en provinciale fondsen slechts gebruikt worden om geld te reserveren. Maar dit geld moet zo snel mogelijk gestort worden in de lokale fondsen," aldus Hengeveld.

Landschap Overijssel heeft de ervaring dat deze werkwijze een positief effect heeft op de agrarische sector. Door uit te gaan van beloningen voor landschapsbeheer voelt deze sector zich betrokken bij het landschap en gerespecteerd voor het werk dat wat ze doen.

Vullen fondsen hele opgave

Belangrijk is dat naast de gemeenten en provincie in Overijssel nu ook andere partijen opstaan om het beheer van het landschap te gaan financieren. De ervaring in Overijssel is dat met name het gevuld krijgen van de fondsen een hele opgave is. Het is een nieuwe verantwoordelijkheid voor gemeenten. De provincie heeft EUR 40 miljoen beschikbaar voor cofinanciering, maar vraagt hiervoor dus wel 50% financiering vanuit het gebied waar het fonds wordt ingesteld. Henk Hengeveld: "Het afgelopen jaar is in Overijssel veel moeite gestoken gebiedspartijen te verleiden om te investeren in het landschap. Dit heeft geleid tot grote investeringen van gemeenten in de lokale landschapsfondsen, variërend van

EUR 100.000,- tot EUR 800.000,-. In de toekomst verwacht ik dat deze bedragen hoger worden, maar dat is nog steeds niet genoeg. Aanvullende financiering is dus noodzakelijk en maakt het belang van het rapport groot. Positief zijn in dit kader de opmerkingen in het rapport over het verplichtende karakter van verevening, belastingen en compensatie. Ik pleit er dan ook voor dat het rijk financieel gaat bijdragen."

Een ander knelpunt is dat plattelandsgemeenten met weinig inwoners, veel grondgebied en veel groen, momenteel een relatief hoge last hebben in de financiering van het landschap. Hengeveld: "Ondanks dat het groen vaak een 'centrumfunctie' vervult voor omliggende meer stedelijke gemeenten en gebieden, komt er geen aanvullende geldstroom naar deze gemeenten. Het Rijk is momenteel nog de grote afwezige bij deze fondsen."

Landschapsfonds Noordoost-Twente

In Overijssel zijn op dit moment zes landschap- en gebiedsfondsen actief. Eén daarvan is het recent gestarte Landschapsfonds Nationaal Landschap Noordoost-Twente. De gemeente Tubbergen en de provincie Overijssel hebben hierin recentelijk gezamenlijk EUR 1,7 miljoen gestort. Dit fonds (bankrekening bij Nationaal Groenfonds) staat op naam van de Stichting Groene en Blauwe Diensten Overijssel. Deze Stichting is opgericht door Landschap Overijssel en Natuurlijk Platteland Oost. De komende periode zullen meer lokale fondsen in Overijssel worden opgericht.





http://www.landschapoverijssel.nl


Noot voor de redactie:

Landschap Overijssel beheert en ontwikkelt natuur en landschap in de hele provincie Overijssel. Dus niet alleen in de 52 eigen natuurterreinen, maar ook bij particuliere eigenaren en agrariërs in het landelijk gebied. Door onderhoud aan houtwallen, boerenerven, lanen, boomgaarden en knotwilgen behoudt het landschap haar streekeigen karakter. Het werk van Landschap Overijssel wordt mogelijk gemaakt door de provincie Overijssel, het ministerie van LNV, de Nationale Postcode Loterij, sponsoren en beschermers en de inzet van talloze vrijwilligers.


Noot voor de redactie