CBS

Industriemonitor, vrijdag 7 november 2008 15:00

Industriebeeld: omzet hoger, productie lager

De industrie realiseerde in september 12 procent meer omzet dan in dezelfde maand van 2007. In augustus van dit jaar was de omzet 3 procent hoger dan een jaar eerder. De gemiddelde dagproductie van de Nederlandse industrie was in september bijna 2 procent lager dan een jaar eerder. Ook in augustus werd er al minder geproduceerd.

De stemming onder ondernemers in de industrie is in oktober voor de tweede maand op rij ongekend verslechterd. Na een daling van 5,4 punten in september duikelde het producentenvertrouwen in oktober met 5,6 punten. Dit is de grootste maandelijkse afname sinds 1985, toen het producentenvertrouwen voor het eerst werd berekend. Het vertrouwen ligt in oktober op -6,1, het laagste niveau in meer dan vijf jaar tijd.

In het tweede kwartaal van 2008 kwam de groei van het volume van de bruto toegevoegde waarde ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder uit op 1,9 procent.

Productiegroei en producentenvertrouwen

Meer omzet door hogere afzetprijzen en meer werkdagen

De 12 procent hogere omzet in september werd echter gerealiseerd met twee werkdagen meer dan een jaar eerder, terwijl augustus in 2008 juist twee werkdagen minder telde dan in 2007. Het positieve effect van het andere werkdagenpatroon op de omzetgroei in september wordt geraamd op zo'n 5 procent. Voor de rest is de omzettoename van september geheel toe te schijven aan de hogere afzetprijzen. Binnen de industrie is het beeld wisselend. Dit hangt nauw samen met de omvang van de prijsstijging in de onderscheiden branches. De aardolie- chemische, rubber- en kunststofindustrie boekte in september met 23 procent de grootste omzettoename. De textiel-, kleding- en lederindustrie behaalde als enige branche minder omzet. Op de binnenlandse markt behaalde de industrie 16 procent meer omzet, op de exportmarkt 9 procent.

Productie wederom lager

De lagere gemiddelde dagproductie van september volgt op een krimp in juli en augustus. In de eerste zes maanden van 2008 nam de productie nog met gemiddeld 1 procent toe. In september 2008 werd in de meeste branches minder geproduceerd dan een jaar geleden. Alleen in de voedings- en genotmiddelenindustrie en de hout- en bouwmaterialenindustrie werd meer geproduceerd.

Ondernemers veel somberder

Het producentenvertrouwen is samengesteld uit drie deelindicatoren: de verwachte productie in de komende drie maanden, het oordeel van de ondernemers over de voorraden gereed product en het oordeel over de orderpositie.

De ondernemers waren in oktober veel pessimistischer over de verwachte productie dan in september. Ook over de voorraden gereed product waren zij veel somberder; een veel groter deel van de ondernemers beoordeelde de voorraden als groot. Het oordeel over de orderpositie verslechterde en is voor het eerst sinds augustus 2005 negatief.

Het aantal ondernemers dat aangaf dat de orderontvangsten zijn afgenomen was in oktober duidelijk groter dan het aantal dat een toename zag. De index orderpositie (de orderportefeuille uitgedrukt in maanden werk) nam iets af. Met 113,2 blijft de index echter hoog.

Volgens de ondernemers is de concurrentiepositie zowel op de binnenlandse als op de buitenlandse markt in het afgelopen kwartaal iets verslechterd. Zij verwachten in de komende drie maanden een iets lagere afzet op de buitenlandse markt. De bezettingsgraad van de beschikbare productie-installaties is ten opzichte van juli iets afgenomen; van 83,4 tot 83,0 procent. Het percentage van de ondernemers dat onvoldoende vraag als een productiebelemmering ziet nam toe van 8 procent in juli tot 16 procent in oktober.

Productie lager

De productiedaling in de zomermaanden volgt op een groei in de eerste zes maanden van 2008. Toen nam de productie nog met gemiddeld 1 procent toe.

In de meeste branches werd minder geproduceerd dan in augustus 2007. De textielindustrie produceerde zelfs bijna 6 procent minder.

Groei bruto toegevoegde waarde industrie neemt toe

In het tweede kwartaal van 2008 was het volume van de bruto toegevoegde waarde (basisprijzen) van de industrie 1,9 procent groter dan dat van het overeenkomstige kwartaal van 2007. In het eerste kwartaal van 2008 groeide het volume van de bruto toegevoegde waarde van de Nederlandse industrie nog met 1,5 procent. Over heel 2007 kwam de groei van het volume van de bruto toegevoegde waarde in de industrie uit op 3,2 procent. De Nederlandse economie groeide in het tweede kwartaal van 2008 met 3,0 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. De economische groei is in het tweede kwartaal van 2008 lager dan gemiddeld in 2007. Zowel de uitvoer als de overheidsconsumptie groeide minder snel. De investeringsgroei trok echter sterk aan. Afgezien van aardgas en de bouw was de productiegroei in alle bedrijfstakken minder dan in 2007. In het eerste kwartaal van 2008 groeide de Nederlandse economie nog met 3,3 procent.