Ingezonden persbericht
persbericht
Erasmus in beeld
8 november 2008 8 februari 2009
Vijfhonderd jaar nadat Erasmus met de Lof der Zotheid een van de invloedrijkste boeken
uit de geschiedenis schreef, presenteert Museum Boijmans Van Beuningen een
grootschalige Erasmustentoonstelling. Het Louvre heeft bij hoge uitzondering het
sublieme portret van Hans Holbein de Jonge uitgeleend. Uit New York, Londen, Madrid en
andere wereldsteden komen kunstwerken die voor het eerst in Nederland te zien zijn. De
schilderijen, tekeningen, prenten en objecten maken het gedachtegoed van Erasmus
inzichtelijk en tonen zijn invloed op de kunst en de maatschappij.
Desiderius Erasmus Roterodamus (1466-1536) was tijdens zijn leven al een beroemdheid in heel
Europa. Deze tentoonstelling brengt portretten bijeen van Erasmus door de beste kunstenaars
van zijn tijd: Quinten Massys, Hans Holbein de Jonge en Albrecht Dürer. Brieven en geschriften
bewijzen dat Erasmus nauwkeurig de regie behield over de wijze waarop hij werd afgebeeld.
Ook besteedt de tentoonstelling aandacht aan onderwerpen die hem na aan het hart lagen:
geleerdheid en opvoeding, oorlog en vrede, kerk en kunst.
Lof der Zotheid
De tentoonstelling markeert de vijfhonderdste verjaardag van de Lof der Zotheid, het boek
waarin Erasmus in 1509 allerlei menselijke dwaasheden aan de kaak stelde en dat door de
eeuwen heen een bestseller is gebleven. Deze tekst had grote invloed, ook op schilders die
nieuwe onderwerpen aan de orde stelden: vrekken, oplichters en narren in allerlei gedaanten.
Deze vernieuwende genreschilderkunst komt ruim aan bod in de tentoonstelling, bijvoorbeeld
met de Geldwisselaar en zijn vrouw van Quinten Massys. Dit schilderij is nu voor het eerst in
Nederland te zien.
Erasmus leefde in een woelige periode vol opstanden en oorlogen. Hij sprak zich nadrukkelijk uit
over maatschappelijke problemen en correspondeerde met vorsten in heel Europa. Als zijn
adviseur had Erasmus een nauwe band met Karel V, die opmerkelijk ingetogen staat afgebeeld
op een schilderij van Lucas Cranach de Oude. Erasmus ging in tegen de heersende
oorlogszucht en riep voortdurend op tot vrede. Zijn pacifisme gold echter in de eerste plaats voor
christenen onder elkaar Europa moest zich volgens hem wel degelijk verdedigen tegen het
oprukkende islamitische Ottomaanse rijk.
Criticus
Erasmus was een genuanceerd criticus van de katholieke kerk en streed tegen decadentie,
bijgeloof en uiterlijk vertoon. Zo vond hij bijvoorbeeld dat kunstenaars Maria op een sobere
manier moesten weergeven, en niet als een klassieke erotische godin zoals de Madonna met
kind van Jan Gossaert, het pronkstuk van het Prado. Erasmus bereidde de weg voor de
reformatie, maar de beeldenstormen van de 16e eeuw gingen hem veel te ver. Als humanist
geloofde hij in de vorming van de mens en hij wijdde geschriften aan uiteenlopende
onderwerpen, van tafelmanieren tot de opvoeding van kinderen. Jan van Scorel liet zich voor zijn
beroemde Portret van een jonge scholier inspireren door Erasmus, een spreuk uit een van zijn
boeken siert zelfs het paneel.
Erasmus is een van de grondleggers van het moderne denken. In de tentoonstelling past een
multimediatour zijn opvattingen en ideeën toe op actuele maatschappelijke en culturele
vraagstukken. Rondom de tentoonstelling wordt een uitgebreid nevenprogramma georganiseerd.
Bij de tentoonstelling verschijnt een omvangrijke en rijk geïllustreerde catalogus.
Het ontwerp van de tentoonstelling is het resultaat van de bijzondere samenwerking tussen
kunstenaar Krijn de Koning en grafisch ontwerper Tessa van der Waals.
De tentoonstelling komt tot stand met steun van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR),
Erasmus MC, de Vereniging Trustfonds EUR, de Gemeente Rotterdam, Sikkens en de
Erasmusstichting, en in samenwerking met Stichting Praemium Erasmianum, Holland Art Cities
2009-2010 en Erasmus in Rotterdam 2008.
Perslunch
U wordt van harte uitgenodigd om op vrijdag 7 november om 12.30 uur aan te schuiven in het
museum voor een lunch (aansluitend op de uitreiking van de Erasmusprijs in de Laurenskerk).
Dr. Peter van der Coelen, samensteller van Erasmus in beeld, geeft een inleiding op de
tentoonstelling, gevolgd door een exclusieve voorbezichtiging. Het aantal plaatsen is beperkt,
meldt u zich aan via pressoffice@boijmans.nl.