Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
2008Z05938 / 2080904640
Vragen van het lid Jasper van Dijk (SP) aan de staatssecretarissen van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschap, mw. Van Bijsterveldt-Vliegenthart en mw. Dijksma over de voortgaande
(bestuurlijke) fusies in het onderwijs. (Ingezonden 5 november 2008)
1
Wat is uw oordeel over het feit dat er momenteel tientallen (bestuurlijke) fusies gaande zijn in
het onderwijs, ondanks de breed aangenomen motie 1) om een tijdelijke fusiestop in te
stellen? 2)
2
Bent u bereid een gezaghebbend moreel appél te doen op de schoolbesturen om (bestuurlijke)
fusies tijdelijk stop te zetten? Zo neen, waarom voert u de motie niet uit, terwijl er groot
draagvlak is om een pas op de plaats te maken met fusies in het onderwijs?
3
Hoe oordeelt u over de conclusies van het Sociaal Cultureel Planbureau en de Onderwijsraad,
die stellen dat bij grotere besturen of `eenheden', de afstand tussen leerlingen, ouders en
personeel en de besturen van de onderwijsinstellingen groter wordt en dat hun invloed op het
reilen en zeilen van de organisatie afneemt? 3)
4
Deelt u de mening dat, gezien de `ongewenste effecten op de keuzevrijheid van deelnemers en
ouders, op het bestuur van onderwijsorganisaties en op de sociale cohesie binnen de
opleidingen', de regering principieel stelling moet nemen om (bestuurlijke) schaalvergroting
tegen te gaan en de keuze voor of tegen schaalvergroting niet kan overlaten aan
medezeggenschapsraden en gemeenten? Kunt u uw antwoord toelichten? 4)
5
Hoe oordeelt u over de opvatting van emeritus professor Mentink, die constateert dat de
`externe keuzevrijheid' voor ouders vanwege de schaalvergroting onder druk staat en dat `de
vraag in het geding is in hoeverre er sprake is van een wettelijk gegarandeerd pluriform
onderwijsaanbod binnen de gemeente of regio'? 5)
6
Vindt u het, in het licht van de wettelijke garantie voor een pluriform onderwijsaanbod,
aanvaardbaar dat er in het mbo en het hbo regio's zijn `met nog maar één of twee aanbieders'?
6)
7
Deelt u de mening van de Onderwijsraad dat de formele kanalen, zoals de
medezeggenschapsraden, `niet altijd veel invloed verschaffen'? 7) Zo ja, hoe verhoudt zich
dat tot uw schrijven dat het in eerste instantie aan de betrokkenen zelf is om een oordeel te
vormen over de meerwaarde van de voorgenomen bestuurlijke overname? Zo neen, op welke
concrete bewijzen is uw standpunt gebaseerd? 8)
8
Wat zijn, gezien uw begrip voor de zorgen van de ouders 9), uw concrete aanvullende
maatregelen om te voorkomen `dat de positie van verschillende betrokkenen in het onderwijs
zwakker wordt'? 10)
9
In hoeverre is bestuurlijke schaalvergroting voor u onwenselijk, gezien de conclusie van de
Onderwijsraad dat bestuurders en managers soms de neiging hebben naar schaalvergroting te
streven voor hun aanzien en carrière en niet omdat dat beter is voor het onderwijs? 11)
10
Bent u bereid de mogelijkheden te onderzoeken om per school en per schoolbestuur een
maximum aantal leerlingen vast te stellen of een maximum percentage van de leerlingen in
het voedingsgebied van de school? Kunt u uw antwoord toelichten?
11
Bent u bereid de mogelijkheden te onderzoeken om een bovengrens van leerlingen per school
en per schoolbestuur als deugdelijkheidseis in de wet op te nemen, vergelijkbaar met de
Lager-onderwijswetten van 1878 en 1920? 12)
12
Bent u bereid een kleinschaligheidsbonus in te stellen voor kleine schoolbesturen en kleine
scholen, als een financiële stimulans om besturen kleinschalig te houden en besturen te
stimuleren uit een groter bestuurlijk verband te stappen? Kunt u uw antwoord toelichten?
13
Deelt u de mening dat deregulering en autonomievergroting bestuurlijke fusies en
scholenfusies in de hand werken, omdat scholen financiële risico's willen afdekken en hopen
op meer professionaliteit om aan hun grote verantwoordelijkheden te kunnen voldoen? Zo ja,
wat gaat u ondernemen om deze ontwikkeling te keren om zodoende daadwerkelijk
(bestuurlijke) schaalverkleining te realiseren?
14
Kunt u reageren op het bijgevoegde overzicht met 26 lopende fusies? Wilt u onderzoeken
hoeveel andere fusies er lopen? 2)
15
Heeft u inmiddels een tekst voor de website van uw ministerie gemaakt, waarin u scholen
informeert over de motie rondom de fusietoets en fusiestop? Zo neen, hoe kunt u voorbijgaan
aan dit verzoek van de vaste commissie voor onderwijs?
1) Kamerstuk 31 135, nr.11)
2) Bijlage met inventarisatie door de SP van lopende fusies
3) `De school bestuurd', SCP, 2008 en: `Variëteit in schaal', Onderwijsraad, 2005
4) `Variëteit in schaal', Onderwijsraad, 2005
5) Jaarrede Nederlandse Vereniging voor Onderwijsrecht, prof. Mr. D. Mentink, 2005
6) `Variëteit in schaal', Onderwijsraad, 2005
7) idem
8) Vragen van het lid Jasper van Dijk (SP), ingezonden 25 september 2008, nr. 2080900940
9) idem
10) `Variëteit in schaal', Onderwijsraad, 2005
11) `Bureaucratisering van het onderwijs', Onderwijsraad, 2004a
12) Jaarrede Nederlandse Vereniging voor Onderwijsrecht, prof. Mr. D. Mentink, 2005