ChristenUnie
Bijdrage Esmé Wiegman begroting VWS
Bijdrage Esmé Wiegman begroting VWS
dinsdag 04 november 2008 11:12
Voorzitter. Wat merken de mensen in Nederland ervan, dat wij
vergeleken met het overgrote deel van de wereld in het rijke bezit
zijn van een geweldig goede gezondheidszorgvoorziening en dat het
gedegen onderhoud vraagt om dat ook voor de toekomst zo te houden of
zelfs te verbeteren? De gemiddelde Nederlander merkt vooral dat de
gezondheidszorg in een ingrijpend veranderingsproces zit. De begrippen
"marktwerking" en "liberalisatie" zijn verwarrend. Wie over
marktwerking in de zorg spreekt, bedoelt iets anders. De overheid wil
niet langer direct verantwoordelijk zijn en instellingen willen vrij
zijn van overheidsbemoeienis. Vaak is onduidelijk wie nu precies
waarover gaat. De IJsselmeerziekenhuizen maken akelig duidelijk
waartoe dat kan leiden.
De gezondheidszorg wordt nog steeds gekenmerkt door een sterke
verkokering. Systemen kloppen, maar mensen vallen er regelmatig
buiten. Vorig jaar zijn er mooie voorbeelden gegeven om dit te
doorbreken, maar hoe staat het daar nu mee? Mondige mensen weten de
weg naar de politiek wel te vinden, maar hoe zit het met de stem van
mensen die niet of nauwelijks te horen zijn in het publieke debat en
onzichtbaar zijn geraakt?
Volgende week is het de Week van de verslaving. Ik vraag de minister,
zijn aandacht te richten op al die zogenaamd hopeloze gevallen die
zijn weggeorganiseerd in gebruiksruimten en heroïne- en
methadonprojecten, waarbij de samenleving allang blij is dat het
gevoel van veiligheid op straat is vergroot en de levens van deze
verslaafde medemensen enigszins zijn gestabiliseerd. Ik wil dat meer
werk wordt gemaakt van arbeidsrehabilitatie en re-integratie, en van
experimenten met meer verplichtende vormen van afkicken.
Veel verslavingsproblematiek speelt zich af achter de voordeuren van
mensen. De ChristenUnie heeft een notitie uitgebracht: Stoppen met
benzo's. Ik heb exemplaren meegenomen. Misschien kunnen die uitgedeeld
worden? Van het stoppen met het vergoeden van slaap- en
kalmeringsmiddelen uit het basispakket, gaat geen stimulans uit om aan
verslaving aan deze middelen een einde te maken. Daarvoor zijn de
middelen te goedkoop. Daarom pleit de ChristenUnie voor goede
afbouwprogramma's in het komende jaar. Van de minister verwachten wij
daarbij, dat hij in samenwerking met huisartsen en zorgverzekeraars
komt met een belangrijke bijdrage om dit mogelijk te maken.
Een goede eerstelijnszorg is hierbij van cruciaal belang, zoals bij zo
veel dingen die wij op dat niveau willen regelen, bijvoorbeeld op het
gebied van chronische ziekten. Praktijkondersteuning blijkt een succes
en verdient behoud en versterking voor de toekomst. De mooie woorden
over substitutie en het tegengaan van verschuiving van eerste lijn
naar tweede lijn moeten ook echt waargemaakt worden.
De heer Zijlstra (VVD):
Mevrouw Wiegman geeft aan dat zij de cursussen slapen -- laat ik ze zo
maar even noemen -- voor het komende jaar geregeld wil hebben. Volgens
mij stellen wij de pakketten altijd vast voor de aanvang van het
zomerreces. Waarom heeft zij het toen niet ingebracht? Hoe wil zij dat
voor elkaar krijgen?
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):
In de notitie houd ik geen pleidooi om nu nog even de discussie uit
het voorjaar over te doen en om het in het pakket op te nemen. Maar
als je zegt dat je het uit het pakket wilt schrappen, waar mijn
fractie achter staat, dan moet je ook een idee hebben van het
flankerend beleid waarmee je die maatregel gepaard wil laten gaan. Dat
verwacht ik in de begroting voor 2009 terug te vinden.
De heer Zijlstra (VVD):
U hebt de maatregel gesteund. Als deze zorg echter zo groot is bij u,
waarom hebt u dan toen die zorg niet geuit en deze voorstellen gedaan?
Nu is het natuurlijk wel een beetje rijkelijk laat. Wij schaffen het
af, er zit een jaar tussen, die mensen zijn afgekickt en dan komt u
nog met preventieve middelen. Dat lijkt mij een beetje de verkeerde
volgorde.
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):
Het is maar hoe je het bekijkt. Ik vond dit moment een goed moment,
omdat wij vandaag spreken over de begroting voor 2009 en over wat wij
graag in het jaar 2009 zien gebeuren. Daartoe dient deze notitie.
Graag vraag ik ook aandacht van de minister voor nieuwe trends.
Milieufactoren verhogen bijvoorbeeld de kans op borstkanker. Het
Europees Parlement heeft besloten milieufactoren mee te nemen bij de
preventie van kanker. Wat is de Nederlandse inzet en wat is de inzet
van de minister op dit punt?
Het onderwerp "volwassen stamcelonderzoek" heeft een plek gekregen in
het coalitieakkoord. Ik had dit onderwerp eindelijk eens willen
terugzien in een begroting, de begroting voor 2009.
Het afgelopen jaar heeft het onderwerp "abortus en ongewenste
zwangerschap" de nodige aandacht gekregen, maar ook hier wil ik wijzen
op nieuwe trends. Door de stichting Scharlaken Koord wordt een grote
toename geconstateerd van ongewenste zwangerschappen en abortussen
onder prostituees uit Zuidoost-Europa. Is de hulpverlening daar
voldoende op berekend? Kan de ChristenUnie ook in deze gevallen
uitgaan van de toepassing van zorgvuldigheidseisen? Is het uitdragen
van de zwangerschap ook voor deze meisjes een reëel alternatief?
Ik stel deze vragen ook in het licht van onze schriftelijke vragen
naar het gebrek aan opvang voor slachtoffers van mensenhandel. Daar
had ik graag voor de begroting al antwoord op gezien. Dat is nog niet
gebeurd, maar ik hoop dat het er morgen is. Vanuit deze situatie houd
ik ook het pleidooi dat ik al eerder heb laten horen. Er is behoefte
aan een bredere richtlijn dan enkel in en om de abortusklinieken.
In het coalitieakkoord wordt gesproken over ondersteuning van
initiatieven gericht op opvang van ongewenst zwangere tieners; een
doelgroep die lastig op gemeentelijk niveau via de reguliere opvang te
vangen en te financieren is. Daarom stelt de ChristenUnie via een
amendement voor om, vergelijkbaar met de wijze waarop de bijzondere
opvang Asja in Friesland gefinancierd is, de tienermoederopvang in
Gouda structureel te financieren, omdat dit huis een belangrijke rol
vervult in de opvang van en hulpverlening aan tienermoeders.
Dat het lastig is om geld op de juiste plaats te krijgen, blijkt ook
uit de inzet van het geld dat is vrijgekomen bij de Voorjaarsnota. Dat
geld is nog niet daadwerkelijk ingezet. Ik overweeg een motie in te
dienen met het verzoek bij de Najaarsnota deze middelen beschikbaar te
houden voor de VWS-begroting, zodat op te starten projecten
daadwerkelijk een kans krijgen.
Vorig jaar heeft de ChristenUnie gevraagd naar roken in de auto in het
bijzijn van kinderen. De minister heeft onderzoek laten doen door het
RIVM. Het RIVM trekt stevige conclusies, maar de minister verbindt
hier geen conclusies aan. Ik besef dat de minister het druk heeft met
het handhaven van het rookverbod in de horeca. In het kader van
ontschotting leg ik de minister voor: leg dit bij uw collega Eurlings
neer als onderdeel van de handhaving van de verkeersveiligheid.
Verbied roken in de auto. Het vasthouden van een brandende sigaret
kent minstens zoveel risico's als het vasthouden van een mobiele
telefoon. Neem het rookverbod mee met de controle op handsfree bellen
en ik weet zeker dat heel veel kinderen de minister dankbaar zullen
zijn.
Mevrouw Koser Kaya (D66): Wat een maakbaarheidsgedachte schuilt
hierachter. Hoe wil mevrouw Wiegman dit allemaal controleren en
hoeveel mensen hebben wij nodig om dat ook echt te kunnen controleren?
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):
Volgens mij hoeft dat allemaal helemaal niet zo gecompliceerd en
moeilijk te zijn, omdat ik dit koppel aan de reguliere controle die al
plaatsvindt op het handsfree bellen. Je vangt simpelweg twee vliegen
in een klap.
Mevrouw Koser Kaya (D66): Wat is na die controle de boete op het roken
in de auto?
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):
Het lijkt mij dat het vergelijkbaar zou kunnen zijn met het handsfree
bellen.
De voorzitter:
Daar zal de minister van Financiën uitermate blij mee zijn.
Mevrouw Van Miltenburg (VVD):
Hoor ik mevrouw Wiegman nu opeens voorstellen dat het roken in de auto
sowieso verboden moet worden? Of bepleit zij nog steeds alleen maar
een verbod op roken als er kinderen in de auto zitten?
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):
Op basis van het onderzoek vind ik de gezondheid van de kinderen heel
belangrijk. Die gaat mij heel erg aan het hart. Ik kan mij voorstellen
dat het complex is, zeker gezien de andere rookopgave die deze
minister kent, om heel specifiek naar de kinderen en aparte dingen te
kijken. Laten wij het daarom puur over de boeg van de
verkeersveiligheid gooien, waarbij het ondertussen een geweldige
betekenis voor de gezondheid van kinderen kan hebben.
Mevrouw Van Miltenburg (VVD):
Wanneer gaat mevrouw Wiegman voorstellen doen voor een algeheel
rookverbod in Nederland? Daar is zij op dit moment niet zo heel ver
meer van af.
Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):
Dat is een ander probleem. Wij hebben vorig jaar onderzoek gevraagd
naar dit punt. Er ligt een onderzoek van het RIVM met niet mis te
verstane conclusies. Die zullen wij serieus moeten nemen.
Wat de AWBZ-pakketmaatregel betreft, dank ik de staatssecretaris voor
de brief met toezeggingen naar aanleiding van het algemeen overleg van
vorige week. Ik constateer dat grotendeels aan mijn voorwaarden wordt
voldaan, maar dat er nog een paar onbevredigende punten zijn. Is er in
de tweede helft van het nieuwe jaar voldoende ruimte en in ieder geval
budget om iets met de aanbevelingen te doen die wij van de
taskforce-Linschoten mogen verwachten?
Ik heb vorige week gevraagd naar een meldpunt waar mensen als
onderdeel van de monitoring, maar ook als mogelijkheid om waar
mogelijk direct te repareren, terechtkunnen met vragen en klachten
gedurende de gewenningsperiode.
De aandacht is vooral gericht geweest op de lichte categorie, maar ik
vraag ook aandacht voor de mensen met een extreme zorgzwaarte, voor
wie een maximalisering zal gelden van het aantal uren begeleiding. Ook
voor die groep is maatwerk nodig. Mijn vraag is of de
hardheidsclausule daarin voorziet.
Mijn complimenten voor het feit dat op een zo korte termijn in
samenwerking met de VNG een regeling is getroffen voor de invoering
van een vrijwilligersverzekering.
Vorig jaar heb ik gevraagd om een jaarlijkse rapportage over de
bijdrage van VWS aan het behalen van de millenniumdoelstellingen. Ook
de staatssecretaris heeft zich gebonden aan het Schokland-akkoord.
Vorig jaar werd een toezegging gedaan, maar een rapportage trof ik dit
jaar helaas niet aan. Ook wat dat betreft, kan morgen misschien een
overzicht worden gegeven van wat VWS op dit gebied in internationaal
opzicht betekend heeft.
De voorzitter:
Ik nodig mevrouw Sap van GroenLinks, inmiddels om 23.45 uur, uit om
"in blessuretijd" haar betoog te houden.