Universiteit van Tilburg 29 oktober 2008
'In control'-verklaring bedrijven werkt averechts
Oratie hoogleraar Arco van de Ven over vertrouwen in administratieve
systemen
Het afgeven van de verplichte 'in control'-verklaring door bedrijven
en instellingen, die daarbij stellen te voldoen aan gestandaardiseerde
regels en procedures, leidt tot ondergraving van het vertrouwen in
organisaties. Dat stelt hoogleraar Bestuurlijke informatievoorziening
Arco van de Ven in zijn inaugurele rede op woensdag 5 november. Hij
roept de commissie-Frijns, die de zogenaamde code Tabaksblat
reviseert, op om de 'in control'-verklaring daarin af te schaffen.
Zijn provincies en gemeenten die hun geld in IJsland op de bank hebben
gezet in gebreke gebleven of niet? Als het aan hoogleraar Van de Ven
ligt, mogen bestuurders en managers niet louter afgaan op de regels en
procedures waaraan ze zich formeel dienen te houden. De provinciale en
gemeentelijke bestuurders beroepen zich ook op formele regels. Maar
deze methoden van risicobeheersing dekken het risico nooit volledig
af. Afgaande op wetenschappelijk onderzoek komt Van de Ven tot de
conclusie dat een goede administratieve organisatie een wisselwerking
is van formele risico- en beheersingsmethodieken, wetgeving én de
menselijke factor.
In zijn inaugurele rede laat Van de Ven zien dat het vakgebied
Administratieve Organisatie (AO) niet alleen een vakgebied voor
praktijkmensen is, maar ook een relevant onderzoeksgebied voor de
wetenschap. Uit het onderzoek dat al verricht is rond het thema
administratieve organisatie, blijkt dat noties als vertrouwen,
leiderschapsstijl, en communicatie net zo goed van belang zijn als
formele procedures voor bedrijfsvoering. Het huidige grote vertrouwen
in formele beheersingssystemen, die onder meer tot uitdrukking komt in
het afgeven van een 'in control'-verklaring, is volgens Van de Ven dan
ook ongegrond. In de praktijk leidt het zelfs tot ondermijning van het
vertrouwen in het management (denk aan de kredietcrisis). Dat leidt
weer tot een slechtere beheersing van de organisatie en de roep om
meer betere formele beheersingssystemen: een negatieve spiraal.
De invoering van de 'in control'-verklaring in het kader van de code
Tabaksblat werkt averechts en zou moeten worden teruggedraaid, aldus
Van de Ven. Hij roept de commissie-Frijns dan ook op om bij de revisie
van de code Tabaksblat deze verklaring af te schaffen. Vertrouwen in
organisaties wordt alleen bereikt als formele procedures worden
nageleefd én kan worden afgegaan op het beoordelingsvermogen van
bestuurders en managers. Zij zouden de risico's bijvoorbeeld
transparanter kunnen maken en er verantwoordelijkheid voor nemen,
aldus de hoogleraar.
Prof. dr. Arco van de Ven RA (1964) studeerde bestuurlijke
informatiekunde en volgde de opleiding tot registeraccountant aan de
Erasmus Universiteit Rotterdam, waar hij in 2001 ook promoveerde. Hij
doceerde aan de Rotterdam School of Management (Erasmus Universiteit
Rotterdam) en de Vlerick-Gent Leuven Management School en vervulde
vele (interim)functies als financieel directeur, controller en
adviseur, onder meer CFO bij de start-up van de eerste sub-prime
hypotheekbank in Nederland ELQ-hypotheken (onderdeel van Lehman
Brothers) en financieel directeur van de levensmiddelengroothandel P.
Karsten Holding BV. Hij is auteur van het boek Interne Beheersing: Het
Rabbit-Hill model en publiceerde in bladen zoals De Accountant, MCA,
MAB, Control & Finance en Overheidsmanagement. In maart 2008 werd hij
benoemd tot hoogleraar Bestuurlijke Informatievoorziening aan de
TiasNimbas Business School van de Universiteit van Tilburg en de
Technische Universiteit Eindhoven.
Universiteit van Tilburg