Ingezonden persbericht


|

Wereldeconomie zorgt voor afzwakking van de Europese kantorenmarkt Huurprijzen voor kantoren in Nederland stabiliseren in Q3, 2008

Amsterdam, 4 november 2008 - Volgens Jones Lang LaSalle's European Office Property Clock over het 3e kwartaal 2008 zijn de tophuurprijzen van kantoren in dit kwartaal in de meeste Europese markten stabiel gebleven. Als gevolg van het onzekere klimaat binnen de huidige wereldeconomie zijn veel gebruikers echter terughoudender in hun huisvestingsbeleid naar het einde van het jaar en het begin van 2009.

In een reactie op de cijfers over het 3e kwartaal licht Chris Staveley, hoofd van het internationale team van Jones Lang LaSalle, toe: "De tophuurprijzen in Europa liggen nog steeds 2,6% hoger dan een jaar geleden. Nu Barcelona en Dublin het '12 uur'-punt op de klok zijn gepasseerd, staan er echter vijf Europese steden in het kwadrant 'Huren dalen' van de klok. Berlijn, Lissabon en Praag bevinden zich in hun respectievelijke cycli allemaal in de fase na de grootste huurgroei. Alle overige kantorenmarkten bevinden zich nu in het kwadrant 'Afzwakkende groei huurprijzen', aangezien we nog steeds een beperkte huurgroei in enkele van deze markten verwachten. We kunnen het feit niet negeren dat de huurvooruitzichten voor Europa bescheiden blijven, met name in het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Ierland."

Ruben Langbroek, Hoofd Research van Jones Lang LaSalle Nederland, zegt over de Nederlandse kantorenmarkt: "De huurprijzen voor kantoren in Nederland stabiliseren op dit moment. Dit komt enerzijds door het uitstellen van verhuisbeslissingen door lagere economische groeiverwachtingen en anderzijds door het beschikbaar komen van een groot aantal nieuwbouwontwikkelingen op de Nederlandse markt. Dit neemt niet weg dat er wel degelijk opnamedynamiek is op de kantorenmarkt. Vooral in de sterke economische regio's en op stedelijke knooppunten. In de vijf grote steden lag de opname in het afgelopen kwartaal bijna 10% hoger dan in het vorige kwartaal. In vergelijking met het derde kwartaal van 2007 lag de opname zelfs 27% hoger. Over heel 2008 ligt het opnameniveau in de vijf grote steden op ongeveer hetzelfde niveau als in 2007. Vorig jaar liet echter een erg dynamisch laatste kwartaal zien, meer dan 37% van de totale opname in de vijf grote steden vond in het vierde kwartaal plaats. Wij verwachten niet dat het vierde kwartaal van 2008 eenzelfde sterke opname zal laten zien. Bovendien blijft de opname in de overige Nederlandse steden sterk achter in vergelijking met vorig jaar. In heel Nederland kwam de opname dit jaar tot en met het derde kwartaal uit op circa 925.000 m² vvo, terwijl deze over dezelfde periode in 2007 1,25 miljoen m² vvo bedroeg, een afname van ruim 25%. Wel verwachten we een lichte stijging in de tophuur op de Zuidas in Amsterdam. Dit komt overigens vooral door schaarste in het aanbod: er is in het centrumgebied van de Zuidas nauwelijks grootschalige kantoorruimte beschikbaar. Ook voor de nabije toekomst blijft de vraag zich voornamelijk richten op hoogwaardige kantoorruimte op goed bereikbare locaties."

De European Office Rental Index, die gebaseerd is op de prestatie van 24 markten, kwam gedurende het 3e kwartaal 2008 voor het eerst sinds het 1e kwartaal 2005 in het rood (-0,1%), met name door een beginnende afzwakking van de tophuren in Barcelona (-3,7%), Dublin (-3,3%) en een verdere daling in Londen (-2,3%). Gedurende hetzelfde kwartaal kon deze neergaande huurtrend echter worden gepareerd in Praag (+7,0%), Berlijn (+2,3%) en Amsterdam (+1,5%), waar juist een positieve groei plaatsvond. Gezien de zwakkere economische vooruitzichten voor de Europese kantorenmarkt, wordt verwacht dat de opname in het 4e kwartaal en daarna verder zal afzwakken. Met name de financiële centra in Londen, Parijs en Frankfurt lopen daarbij het risico van een afnemende gebruikersvraag.

Op de korte en middellange termijn blijft het totale aanbod op de Europese kantorenmarkt gematigd, hoewel er meer opleveringen zullen plaatsvinden. Sinds het begin van het jaar is er 4,8 miljoen m2 voorraad toegevoegd aan de markten in heel Europa. Dat is 30% meer dan over de eerste drie kwartalen van 2007. Daarnaast wordt er nog eens 2,4 miljoen m2 kantoorruimte in Europa opgeleverd in de rest van het jaar. Het grootste volume aan opleveringen in het 4e kwartaal 2008 wordt verwacht in Moskou, waar de markt zal worden uitgebreid met ongeveer 850.000 m2. Chris Staveley concludeert: "De zwakkere economische vooruitzichten voor 2009, de hoge bouwkosten en het gebrek aan financiering betekent dat veel van de kantoorprojecten die momenteel in de pijplijn zitten waarschijnlijk worden uitgesteld of voorlopig in de wacht worden gezet."
- einde bericht -
DEZE TEKST NIET VERWIJDEREN