Nivel


De televisiezuster komt eraan


4 november 2008

Zorg op afstand waarbij cliënt en verpleegkundige contact hebben via een videoverbinding, maakt opgang in de thuiszorg. Televisie en webcam bieden veel cliënten een nieuw perspectief.

Techniek rukt op in de thuiszorg. Wat vroeger in sciencefictionfilms nog de toekomst leek - praten met iemand via een beeldscherm - is tegenwoordig de gangbare praktijk. Miljoenen jongeren zitten dagelijks achter de webcam. De beeldverbinding maakt nu ook opgang in de zorg. Sinds een paar jaar wordt er ook zorg geleverd via televisie en webcam. De televisie staat aan en de 'zorgcentralist' is in beeld. De thuiszorgcliënt kan vragen stellen en de verpleegkundige op de televisie beantwoordt die, of kijkt mee in het huis van de cliënt of alles goed gaat. Een cliënt die niet weet welke pil hij moet slikken, houdt het doosje even voor de camera en de verpleegkundige aan de andere kant van de beeldverbinding weet over welke pil het gaat.

Big Brother
Het is nog lang geen Big Brother is watching you, want cliënten zetten zelf de camera of tv aan. En als de thuiszorg contact wil maken, belt de verpleegkundige eerst met de cliënt. Maar er zijn ook thuiszorginstellingen die op deze manier een goedemorgen/goedenavond service leveren. De cliënt wordt goedemorgen gewenst via de televisie. Met subsidie van koepelorganisatie ActiZ volgt het NIVEL de ontwikkeling al een aantal jaren. Ervaring en inzichten opgedaan in het ene jaar worden gebruikt om de videocommunicatie en invoering ervan te verbeteren in het volgende. NIVEL-onderzoeker José Peeters: "Tot nu toe biedt een beperkt aantal thuiszorginstellingen 'zorg op afstand', maar het worden er langzaam meer. Of dit ook werkelijk de toekomst wordt, is mede afhankelijk van de continuïteit bij de bedrijven die de techniek leveren en de financiering. Ook zijn nog niet alle thuiszorgbestuurders overtuigd van de meerwaarde."

Health Buddy
Naast communicatie via video zijn er ook thuiszorgorganisaties die telebegeleiding aanbieden. Dit is een andere vorm van 'zorg op afstand', waarbij patiënten met diabetes en COPD (chronisch obstructieve longziekte) dagelijks een digitaal dagboek bijhouden op internet. Ze vullen hiervoor een vragenlijstje in via een Health Buddy of ander apparaatje met een beeldscherm dat is aangesloten op een mobiele telefoon. Iedere dag bekijkt een verpleegkundige dit dagboek over ziekte en leefstijl. Geven de antwoorden reden voor een 'rode vlag', dan neemt de huisarts of de thuiszorginstelling direct contact op met de cliënt.

Digitale sociale contacten
Met 'zorg op afstand' lijken thuiszorginstellingen twee vliegen in een klap te kunnen slaan. Ze kunnen meer cliënten in kortere tijd aandacht geven, waardoor ze met minder personeel meer zorg leveren. In tijden van krapte op de arbeidsmarkt en toenemende vergrijzing, lijkt dit een geweldige oplossing. Peeters: "Het idee alleen al dat ze snel en makkelijk contact kunnen krijgen met de thuiszorg, geeft veel cliënten een veilig gevoel. Of dit ook betekent, dat je met minder personeel meer zorg kan leveren, is nog niet duidelijk. De zorgcentralisten zijn enthousiast. Een voordeel is dat ze ook van thuis uit kunnen werken, waardoor bijvoorbeeld ook verpleegkundigen die de kennis hebben maar fysiek de zorg niet meer aankunnen, nog heel goed als zorgcentralist aan de slag kunnen." Maar het is ook weer niet de oplossing voor iedereen, benadrukt Peeters: "Mensen die ernstig ziek zijn en zorg nodig hebben, willen geen zorg via tv of webcam, die willen gewoon dat er iemand komt. Webcam en televisie zijn vooral geschikt om wat te doen aan eenzaamheid, voor advies, begeleiding en sociale contacten. En wellicht ook voor het bestellen van boodschappen, voor communicatie, ontspanning, onderwijs en instructie. De toekomst zal het leren. In ieder geval wordt door de instellingen ook aan die mogelijkheden hard gewerkt."

Dinsdag 4 november is er in 't Spant in Bussum het congres 'Zorg op afstand' over de resultaten, producten en best practices.

Subsidiënt


* ActiZ

* Ministerie van VWS, Transitieprogramma in de Langdurende Zorg