CRIMINALITEIT IN WONINGSECTOR VAAK GEPLEEGD DOOR ONDERNEMERS UIT 'BOVENWERELD'
Hoofdverdachten in strafrechtelijke opsporingsonderzoeken naar criminaliteit in de woningsector, opereren vaak vanuit een legale positie in het bedrijfsleven; zij werken als handelaar in onroerend goed of als tussenpersoon. Illegale en criminele praktijken van vastgoedhandelaren en tussenpersonen gaan hand in hand met legale werkzaamheden in legale handelssectoren. Hypotheekfraude is een element dat voor uiteenlopende doeleinden wordt ingezet.
Dat blijkt uit het onderzoek 'Vastgoed & fout. Een analyse van twaalf strafrechtelijke opsporingsonderzoeken naar illegale en criminele praktijken in de woningsector' dat is uitgevoerd door het WODC, het onderzoekscentrum van het ministerie van Justitie. Mede als gevolg van dit onderzoek gaat het kabinet misbruik in de vastgoedsector harder aanpakken en meer coördineren. Dat blijkt uit de maatregelen die de ministers Hirsch Ballin (Justitie), Bos (Financiën) en Ter Horst (BZK) vandaag in een brief aan de Tweede Kamer aankondigen. Zowel preventieve, bestuurlijke, fiscale als strafrechtelijke instrumenten worden ingezet.
In het WODC-rapport wordt ingezoomd op de aard van illegale en criminele praktijken zoals die zich voordoen in de woningsector in de vier grote steden van Nederland.
Legale positie in bedrijfsleven
In de twaalf bestudeerde strafdossiers komen in totaal 211 verdachten voor, waarvan 81 katvangers en 24 leidinggevenden. Deze 24 leidinggevenden opereren vanuit een legale positie: een meerderheid van hen werkt in de vastgoedsector als handelaar in onroerend goed. Daarnaast is een deel van de hoofdverdachten werkzaam in de financieel administratieve sector, als adviseur of tussenpersoon. Het betreft dus personen die - van origine - als wettige marktpartijen in de 'bovenwereld' aanwezig zijn. Louter illegaal handelende leidinggevenden die alleen opereren op een illegale markt, werden niet aangetroffen. De leidinggevenden vormen de schakel tussen de 'legale' en 'illegale' wereld. De strafzaken laten zien dat de illegale activiteiten een structurele plek innemen in de bedrijfsvoering van de hoofdverdachten.
Fraude met hypotheken
Hypotheekfraude is een element dat voor uiteenlopende doeleinden wordt ingezet door leidinggevenden van de bestudeerde illegale netwerken. In het verlengde daarvan is oplichting een essentieel element bij het vergaren van extra (illegale) winsten in de vastgoedsector. De oplichtingspraktijken richten zich op financiële instellingen, op burgers en op de overheid. Met behulp van valse documenten wordt een hypothecaire lening verkregen voor de aanschaf van één of meerdere woningen. Soms pleegt men deze hypotheekfraude om woningzoekenden aan woonruimte te helpen. Soms is het voornaamste doel om met de frauduleus verkregen woning illegale huurinkomsten te verwerven, bijvoorbeeld door de verhuur aan illegale vreemdelingen of aan henneptelers. Vaak echter, maakt de documentenvervalsing deel uit van complexere illegale constructies en is het voornaamste doel van de hoofdverdachten om in korte tijd een relatief grote som geld te verdienen met de handel in huizen. Katvangers en kopers worden geronseld die, op basis van onjuiste informatie, bereid zijn snel te tekenen en snel te betalen. Verder proberen de hoofdverdachten het ingrijpen van de overheid te omzeilen en aansprakelijkheid te ontlopen door op papier overal buiten beeld te blijven
Noot voor redacties (