Universiteit van Tilburg 27 oktober 2008
Ziekenhuizen ondernemen nauwelijks marktgerichte activiteiten
Kleine ziekenhuizen en ziekenhuizen die met name de invloed van
patiënten ervaren en veel minder die van de overheid, oriënteren zich
beter op hun marktomgeving dan andere. Maar over het algemeen
ondernemen ziekenhuizen nog weinig marktgerichte activiteiten. Dat
stelt Anne-Marie Laeven, die 31 oktober promoveert aan de Faculteit
Sociale Wetenschappen van de UvT.
Met de introductie van marktwerking in de zorg in 2005 streefde de
overheid ernaar de sector beter te laten presteren, efficiënter te
laten werken en patiënten meer keuzemogelijkheden te bieden. Daarvoor
was het vooral de overheid die de zorgsector reguleerde. De
ziekenhuizen bevinden zich nu in een overgangssituatie waarin
overheidsinvloed kleiner wordt ten gunste van een toenemende
marktwerking. Met de komst van marktwerking moeten ziekenhuizen meer
dan voorheen zich oriënteren op de actoren in hun marktomgeving.
Laeven ontwikkelde een instrument om de marktoriëntatie, een
oriëntatie van ziekenhuizen op patiënten, huisartsen,
zorgverzekeraars, concurrenten en zorginstanties, te kunnen meten. Ze
onderzocht 41 algemene ziekenhuizen en bekeek hun externe oriëntatie
aan de hand van diverse criteria.
Het blijkt dat ziekenhuizen zich weliswaar zijn gaan richten op de
markt, maar vooral bezig zijn met het verzamelen en verspreiden van
informatie en niet zo zeer met actie ondernemen. Toch menen de
ziekenhuizen dat ze juist meer dan gemiddeld marktgericht werken.
Ziekenhuizen oriënteren zich met name op de derdelijn en de overheid.
Ze onderhandelen vooral met de zorgverzekeraars en hun eigen medisch
specialisten en veel minder met patiënten(verenigingen). De wensen en
invloed van patiënten op de dienstenverlening van een ziekenhuis zijn
nog gering, terwijl dat wel een van de doelstellingen van de invoering
van de marktwerking was.
Kleine ziekenhuizen scoren beter
Opvallend is dat kleinere ziekenhuizen en ziekenhuizen die minder
invloed van de overheid ervaren meer naar buiten zijn gericht. Meer
invloed van patiënten en grotere betrokkenheid van management en
bestuur, leidt ook tot een grotere marktoriëntatie. Het zijn de
ziekenhuizen met een grotere oriëntatie op de patiënten en de
huisartsen die beter scoren op het gebied van rentabiliteit,
solvabiliteit en patiënttevredenheid.
Anne-Marie Laeven (1973) studeerde Huishoud- en
Consumentenwetenschappen aan de Universiteit van Wageningen. Zij werkt
als managing consultant bij Berenschot.
Universiteit van Tilburg