SGP
30 - 10 - 08 | Wie J zegt moet ook S en F zeggen
Het besluit over de aanschaf van de JSF als opvolger van de F16 is
genomen op basis van objectieve criteria en met alle relevante stukken
op tafel, inclusief de vertrouwelijke. De SGP ziet dan ook geen reden
om de discussie weer overnieuw te doen. Daar is geen enkele aanleiding
toe. Bovendien verloopt het project, zeker voor zó'n
mega-onderneming, goed
________________________________________
JSF
30 oktober 2008
Van der Staaij
Gekleurd
Voorzitter. We spreken over een peperduur megaproject, dat politiek
zeer gevoelig ligt. Een project waarbij tevens vele sentimenten een
rol spelen: de houding ten opzichte van het leger en haar uitrusting,
de verhouding tot de VS, de verhouding tot de defensie-industrie, de
verhouding tot de rol die Nederland in internationale conflicten moet
kunnen spelen, etc. De informatie die wordt vergaard omtrent de JSF
wordt derhalve onvermijdelijk door een bepaalde gekleurde bril bekeken
en geïnterpreteerd.
Mijn fractie vindt het van belang â los van allerlei concrete
krantenartikeltjes of tv-uitzendingen met hun onvermijdelijke eigen
agenda â zicht te houden op de feitelijke stand van zaken. En dan moet
ik in alle nuchterheid constateren, dat de huidige ontwikkelingen rond
de JSF niet significant afwijken van de door het ministerie
uitgesproken aannames en verwachtingen in 2002. De Kamer is hierover
overigens ook in de loop van de jaren zeer uitvoerig en gedetailleerd
geïnformeerd. Dit geldt de feitelijke ontwikkeling van de JSF en haar
testprogramma; dat geldt de verwachting ten aanzien van de
productieomzet voor het Nederlandse bedrijfsleven, het zicht op
allerlei spin-off effecten, werkgelegenheid, etc.
Een serieuze beoordeling van de aangereikte stukken brengt mijn
fractie daarom tot de conclusie, dat de ontwikkeling van dit project â
met de enorme omvang van bijna 6 mrd. euro â een weinig schokkend
verloop kent. Dit geldt ook de kostenontwikkeling tot nu toe. We
moeten alert blijven, maar dat behoren wij ten aanzien van ieder
megaproject te doen.
Kortom: de ontwikkeling tot nu toe geeft mijn fractie simpelweg geen
aanleiding om met wantrouwen naar het ministerie te kijken als het
gaat om de door haar verzorgde informatievoorziening of om het
ministerie te verdenken van vooringenomenheid. Integendeel, de
uitvoerige en zorgvuldige informatievoorziening tot nu toe geeft mij
juist vertrouwen. Zó wil ik vooralsnog ook aankijken tegen de
kandidatenevaluatie in 2002 en de informatievoorziening daaromtrent.
Wij weten, dat aan het kabinetsbesluit van 2002 een buitengewoon
uitvoerige kandidatenvergelijking ten grondslag ligt. Daarover is
destijds uitgebreid met de Kamer gesproken; ook heeft de Kamer veel
vertrouwelijke documenten kunnen inzien. Er is destijds â op grond van
helder gecommuniceerde criteria â gekozen voor het meedoen aan de
ontwikkeling van de JSF. Mijn fractie heeft dit gesteund en â zoals
zojuist aangeduid â geven de huidige ontwikkelingen ons geen reden tot
spijt.
Ook hier vindt mijn fractie de huidige stand van zaken niet
verontrustend: de kandidatenvergelijking gaat op dit moment tussen de
JSF, de Saab Gripen en de Advanced F-16. Mijn fractie vindt de in
bepaalde media gesuggereerde vooringenomenheid van Defensie niet
aannemelijk. Dat geldt ook de suggestie als zou Defensie de vereisten
voor het nieuwe vliegtuig zodanig bijstellen, dat daardoor de JSF
wordt bevoordeeld. Het is gemakkelijk geroepen, maar bepaald minder
gemakkelijk bewezen. Wat de SGP-fractie betreft heeft het kabinet deze
aantijgingen in haar brieven ter zake helder weerlegd.
Het voorgaande laat natuurlijk onverlet, dat de JSF de hoogste ogen
scoort. Er is immers géén sprake meer van werkelijk gelijke
concurrentie of van een gelijk speelveld, om de simpele reden dat
Nederland actief meedoet aan het ontwikkelingsprogramma van de JSF en
Nederland nÃet meedoet aan de ontwikkeling van andere
gevechtsvliegtuigen. Dat heeft echter niets te maken met
vooringenomenheid, maar simpelweg met een ingeslagen route, waarvoor
ook de Kamer groen licht heeft gegeven.
Eén leermoment wellicht: Noorwegen heeft geld gestoken in de
Eurofighter, de Gripen én de JSF. Zou deze handelwijze â achteraf â
de competitie niet evenwichtiger hebben gemaakt?
Overige puntjes
- JSF zou geluidruchtiger zijn. Prematuur om daar nu al uitspraken
over te doen. Natuurlijk wel relevant; JSF moet opereren binnen
afgesproken geluidscontouren. Zou JSF inderdaad meer herrie maken, dan
gaat dat ten koste van vliegbewegingen, oefeningen e.d.
- Afdracht bedrijfsleven. Een belangrijke kwestie. Kabinet is echter
nog tot 1 december in onderhandeling met bedrijfsleven. Daarom moet
parlement pas op de plaats maken.
Wie J zegt moet ook S en F zeggen