CentiQ, Wijzer in geldzaken - Platform voor consument en geldzaken presenteert grootschalig onderzoek over jongeren en geld

Den Haag, 29 oktober 2008

Persbericht

Reclame en leeftijdgenoten hebben bij 12-jarigen meer invloed dan ouders Voortekenen financieel problematisch gedrag al zichtbaar bij 8-jarigen

Op het moment dat de kredietcrisis het nieuws overheerst presenteert CentiQ, Wijzer in geldzaken een grootschalig onderzoek over jongeren en geld. Voor het eerst is zichtbaar geworden dat signalen van financieel problematisch gedrag zich al aftekenen bij kinderen vanaf 8 jaar. Vanaf 12- jarige leeftijd hebben reclame en leeftijdgenoten meer invloed dan ouders als het om geld (uitgeven) gaat. Eenderde van de jongeren vertoont risicovol gedrag; ze hebben schulden en spelen om geld. Tweederde van de jongeren vindt het moeilijk om met geld om te gaan. Ruim de helft van alle jongeren is van mening dat hun ouders hen de waarde van geld niet goed heeft bijgebracht. De opvoedingsstijl van ouders heeft grote invloed op het financieel inzicht van jongeren. Vrijgevigheid van ouders blijkt averechts te werken. Financieel gedrag wordt vooral beïnvloed door leeftijdgenoten en of men een uitgaanstype is of niet. Er ligt een rol bij het onderwijs om financiële kennis bij jongeren te vergroten. CentiQ, Wijzer in geldzaken werkt met haar partners aan oplossingen, zoals het inbedden van financiële educatie in het onderwijs en programma's voor jongeren en ouders.

Inzicht en gedrag onderzocht
Dit unieke grootschalige onderzoek onder 8 - 18 jarigen iss uitgevoerd door ITS (Radboud Universiteit Nijmegen) in opdracht van CentiQ, Wijzer in geldzaken. Voor het eerst is zowel financieel gedrag als financieel inzicht bij jongeren onderzocht en zijn er verbanden gelegd met de rol van ouders. Via zelfrapportage zijn 3.941 scholieren ondervraagd over hun financiële zelfstandigheid, kennis, vaardigheden, bewustzijn en motivatie. Ook is gevraagd naar hun financieel gedrag zoals geld uitgeven versus sparen, geld tekort komen, geld lenen of geld vragen. In een parallel onderzoek onder 751 huishoudens is gekeken naar de overeenkomsten in financieel gedrag van kinderen en ouders.

Schulden, spelen om geld, kopen via internet
Financieel gedrag bij jongeren wordt vooral beïnvloed door leeftijdgenoten en of men een uitgaanstype is of niet. Bijna eenderde van de jongeren vertoont risicovol financieel gedrag, door schulden te maken, om geld te spelen en aankopen te doen via internet. Vaak zijn er voortekenen die wijzen op risicovol gedrag: het niet kunnen wachten met iets kopen, regelmatig iets kopen zonder er bij na te denken, anders met geld omgaan dan ouders en kritiek krijgen van ouders op het uitgavenpatroon.

Geld uitgeven ten koste van sparen
Voor het eerst is zichtbaar geworden dat kinderen in groep 5 en 6 voortekenen van financieel problematisch gedrag vertonen. Opmerkelijk is ook dat bij jongeren vanaf 12 jaar reclame en leeftijdgenoten al meer invloed hebben op het uitgavenpatroon dan ouders. Naarmate ze ouder worden zijn jongeren meer gericht op geld uitgeven ten koste van sparen. Ze besteden meer aan uitgaan en daarmee samenhangende kosten van kleding, schoeisel, make-up en het gebruik van communicatiemiddelen zoals de mobiele telefoon. De helft van de scholieren in het voortgezet onderwijs leent wel eens bij ouders of anderen.

Ouders in gebreke
De opvoedingsstijl van ouders blijkt vooral van invloed op het financiële inzicht van jongeren. Tweederde van de jongeren vindt het moeilijk om met geld om te gaan. Ruim de helft van alle jongeren is van mening dat hun ouders hen de waarde van geld niet goed heeft bijgebracht. Goed financieel beheer door ouders heeft een positieve invloed op het aanleren van financiële vaardigheden. Vooral ouders die niet te vrijgevig zijn als jongeren geld te kort komen, stimuleren financiële verantwoordelijkheid. Dit strookt met de Nibud-adviezen aan ouders om zakgeld en kleedgeld als 'leergeld' te gebruiken. Opvallend is dat kinderen van ouders die beroepsmatig bezig zijn met financiële zaken zich niet anders gedragen dan kinderen van wie de ouders niets met financiën te maken hebben.

Brede aanpak noodzakelijk
Het onderzoek bevestigt dat een brede aanpak gericht op jongeren, ouders én onderwijs noodzakelijk is. Daarom heeft een aantal CentiQ-partners krachten gebundeld. Gezamenlijk wordt er door o.a. SLO, Cito en Sardes gewerkt aan een Leerplankader Financiële Educatie. Dit moet zorgen voor verankering van financiële educatie in het onderwijs, binnen bestaande vakken. In 2009 start een brede pilot binnen het VMBO. Ook kunnen scholen t/m mei 2009 de tentoonstelling 'Geld en je leven' bezoeken in het Geldmuseum. De tentoonstelling is t/m 2013 ook te zien in het bezoekerscentrum van De Nederlandsche Bank. Daarnaast wordt er gewerkt aan bredere verspreiding van bestaande middelen. Zo wordt bijvoorbeeld een interactief geldspel van de AFM toegankelijk gemaakt via het web. Ook zal het Nibud haar programma's met betrekking tot financiële opvoeding van ouders verder aanscherpen.

CentiQ, Wijzer in geldzaken
De huidige onrust in de financiële markt onderstreept nog eens het belang van financiële educatie van consumenten. CentiQ, Wijzer in geldzaken vertegenwoordigt meer dan 40 organisaties die hun krachten bundelen om de consument 'wijzer in geldzaken' te maken. Zij zetten zich in om de financiële vaardigheden van consumenten te verbeteren en het financiële inzicht te vergroten zodat consumenten beter in staat zijn financiële beslissingen te nemen. CentiQ, Wijzer in geldzaken is een samenwerkingsverband van brancheorganisaties, consumentenorganisaties, overheden en de wetenschap. Meer informatie is te vinden op www.wijzeringeldzaken.nl.

EINDE BERICHT

Noot voor redacties (