Afdelingsdag Natuurkunde; Uitreiking van de Bakhuys Roozeboom Medaille
27 oktober 2008
13.30 uur
Locatie: KNAW, Kloveniersburgwal 29, Amsterdam
Lezingen door:
* Jos Engelen, wetenschappelijk directeur van CERN, over de 'Large
Hadron Collider'
* Sjoerd Verduyn Lunel, Mathematisch Instituut, Universiteit Leiden
en voorzitter verkenningscommissie Biowiskunde, over 'de
verkenning BioWiskunde'
Uitreiking van de Bakhuys Roozeboom Medaille aan Robert C. Newton,
verbonden aan het Department of Earth and Space Sciences, University
of California at Los Angeles.
Robert Newton geeft ter gelegenheid hiervan een lezing onder de titel
'Quartz, Water, Salt and a Little Fizz: Phase Equilibrium of Simple
Fluid-Rock Systems at Deep-Crust Conditions'.
Lezing Jos Engelen
Jos Engelen verzorgt een lezing over de start van de
'Large Hadron Collider', de krachtigste ondergrondse
deeltjesversneller. Op 10 september is de LHC in gebruik genomen en
zijn voor het eerst protonenbundels in beide richtingen door de
versneller met een omtrek van 27 kilometer gestuurd: een succesvol
begin van dit grensverleggende project. Jos Engelen zal in zijn lezing
aandacht besteden aan de uitdagende technische ontwikkelingen die ten
grondslag liggen aan de LHC en hoe voorspoedig de stappen voor het
bereiken van botsende bundels verliepen tot op 19 september een
technisch incident tot een onderbreking leidde. Op dit moment ligt de
deeltjesversneller stil tot april 2009 voor een reparatie- en
winterstop. Wetenschappers en technici zijn druk bezig met de laatste
voorbereidingen voor de eerste botsingen van komend jaar.
* Zie voor meer informatie over de Large Hadron Collider de
LHC-website
Lezing Sjoerd Verduyn Lunel
Het doel van de Verkenningscommissie
Biowiskunde is te komen tot een beter samenspel tussen de wiskunde en
de levenswetenschappen. De wiskunde werkt fundamenteel versterkend
voor het onderzoek in de levenswetenschappen maar helaas vaak via
gecompliceerde interacties, en omgekeerd brengen de
levenswetenschappen weliswaar vernieuwing binnen het onderzoek in de
wiskunde, maar speelt het wiskundeonderzoek zich nog vaak af op een
andere tijdschaal. Naar aanleiding van de verkenning heeft de
verkenningscommissie een aantal aanbevelingen geformuleerd die
anticiperen op deze uitdagingen.
In deze lezing zal Verduyn Lunel de door de commissie geformuleerde
aanbevelingen onderbouwen en ingaan op het proces dat heeft geleid tot
het rapport. Hij zal de bevindingen van de commissie illustreren aan
de hand van een concreet probleem betreffende de fluctuatieanalyse van
longfunctiemetingen bij astma en COPD (chronisch obstructieve
longziekten).
Lecture Robert C. Newton
Experimental phase equilibrium studies of simple
chemical systems emulating common rocks and their melting behavior
were carried out in pioneering studies at the Geophysical Laboratory
of the Carnegie Institution of Washington in the first part of the
20th Century. An outstanding example is the melting and solid solution
experiments on the plagioclase feldspars by N.L. Bowen, published in
1913. The dimension of elevated pressure was added in the 1920's and
apparatus for obtaining experimental conditions at very high pressures
and temperatures simulating conditions encountered in the deep crust
and upper mantle of the earth were developed at the Geophysical
Laboratory in the 1950's.
Experimental geochemistry has advanced to the point where very complex
systems, of as many as 10 components ("whole-rock systems"), have been
studied. Nevertheless, simple experimental systems of a few pertinent
components are still yielding fundamental information on earth
processes, because the fundamental principles of phase equilibrium, as
first enunciated by J. Willard Gibbs, and amplified by H.M. Bakhuys
Roozeboom, can be applied most effectively to these simple systems.
This is particularly true of systems involving both refractory and
volatile components. Modern studies of fluid inclusions in minerals
have shown that fluid phases containing aqueous and carbonic
constituents and their solutes have played important roles in the
evolution of rocks of deep-seated origin, in ways previously
unsuspected. In the last two decades experimental data on the simple
system H O-NaCl- CO2 -SiO have revealed some important new
insights into the phase behavior of fluid-rock interaction. Accurate
solubility studies of quartz at high temperatures and pressures have
confirmed the existence of critical mixing in the system SiO -H O
at conditions realized in deep-crust metamorphism. Fluid immiscibility
in the system H O- CO2 -NaCl even at very high temperatures has been
demonstrated. Pressure-induced ionization in chloride brines is a
newly-discovered phenomenon. These data permit thermodynamic
evaluation of the fluids and reveal the importance of speciation of
solutes, particularly polymerization of SiO -rich fluids and
solubility enhancement mechanisms of silicate and oxysalt minerals by
high pressure, high temperature brines.
These findings encourage belief that a comprehensive account of the
actions of natural fluids in rock-forming processes may be within
reach, and that we may be able to trace the origin and action of an
important agent in petrogenesis which, until recently, has been
discounted because of lack of basic understanding.
Water in the Earth's Interior - 28 October 2008
A special symposium on the occasion of the award of the 2008 KNAW
Bakhuys Roozenboom medal to Prof. Robert Newton
On Tuesday 28 October 2008 Prof. Newton will give a lecture on
'Experimental Studies Bearing On The Role Of Brines In Deep-Crustal
Metamorphism' (pdf) at VU University, Amsterdam. The lecture of Prof.
Newton is part of the symposium 'Water in the Earth's Interior' (pdf)
which is organised by the VU University and Utrecht University.
Organisatie: Afdeling Natuurkunde
Meer informatie:
Secretariaat Afdelingen
tel. 020-5510702
afdelingen@bureau.knaw.nl
Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen