Tiende Conferentie van Partijen van het verdrag van Ramsar
27 oktober 2008 - kamerstuk
Directie Natuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum
DN. 2008/3151 27 oktober 2008
onderwerp bijlagen
Tiende Conferentie van Partijen
van het verdrag Ramsar
Geachte Voorzitter,
Van 28 oktober 2008 tot 4 november 2008 vindt in Changwon, Zuid-Korea, de tiende
Conferentie van Partijen (COP 10) van het Ramsar-verdrag (Ramsar convention on
wetlands) plaats. Hierbij informeer ik u over deze COP en de hoofdlijnen van de
Nederlandse inzet.
Achtergrond
Het verdrag van Ramsar kwam tot stand in 1971 (Ramsar, Iran) en werd van kracht in 1975.
Nederland behoorde tot de initiatiefnemers van het verdrag.
Nederland is gastheer van het hoofdkwartier van Wetlands International, een wereldwijde
niet-gouvernementele organisatie en één van de `Institutional Organisation Partners'
(IOP's) van Ramsar. De vijf IOP's zijn zeer belangrijke steunpilaren van Ramsar.
Hieraan dankt Nederland ook zijn status van permanent waarnemer in het Standing
Committee van Ramsar. De rol van de IOP's voor Ramsar wordt uitdrukkelijk onder de
aandacht gebracht en erkend in het Strategisch Plan. Nederland heeft zich bij de voor-
bereiding van het plan hiervoor ingezet.
De belangrijkste pijlers van het verdrag van Ramsar zijn het verstandig gebruik (in andere
verdragen aangeduid als duurzaam gebruik) van wetlands en de aanwijzing van te
beschermen wetlands van internationale betekenis (Ramsar sites). Wereldwijd zijn bij het
verdrag van Ramsar 158 Partijen aangesloten en beslaat het areaal van de Ramsar-sites in
totaal 162 miljoen ha.
Nederland heeft 48 Ramsar-sites aangewezen, waarvan 6 op de Antillen, met een totale
oppervlakte van circa 844.000 ha. De implementatie vindt in Nederland plaats via de
Vogel- en Habitatrichtlijnen.
Het Ramsar-verdrag is één van de oudste mondiale milieuverdragen en ook ouder dan de
Vogelrichtlijn (1979) en de Habitatrichtlijn (1992). Zoals bekend resulteren deze twee
laatste in het netwerk Natura 2000. De Nederlandse Ramsar-sites maken deel uit van
Natura 2000.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 oktober 2008 DN. 2008/3151 2
De grote meerwaarde van Ramsar voor Nederland en de EU is het mondiale karakter en
daarmee de bijdrage aan de bescherming van Nederlandse trekvogels over de gehele
trekroutes, alsmede een belangrijke bijdrage aan de mondiale biodiversiteit. Tevens is
Ramsar een belangrijk centrum van kennis en actie voor de bescherming en het verstandig
gebruik (wise use) van wetlands wereldwijd.
De relatie met het Beleidsprogramma Biodiversiteit 2008-2011
In het Beleidsprogramma Biodiversiteit 2008-2011 is de bescherming van wetlands en
vogeltrekroutes (flyways) een prioriteit onder het thema Ecologische netwerken.
Het verdrag van Ramsar en het AEWA (African-Eurasian Waterbird Agreement) zijn de
twee belangrijkste internationale instrumenten die dit (mede) als doelstelling hebben.
Wetlands & gezondheid
Wetlands en gezondheid is het centrale thema van COP 10. De voorliggende documenten
(ontwerp-resolutie en achtergrondsdocument) zijn evenwichtig van opbouw en zowel
voordelen als risico's van wetlands voor gezondheid en welzijn worden in beeld gebracht.
Het document onderscheidt tal van voordelen van wetlands voor de mens, gegroepeerd
naar voorzienende, regulerende, culturele en ondersteunende functies. De nadelige
effecten voor de mens van verstoringen van wetland-ecosystemen worden beschreven.
Geconstateerd wordt dat bij het voorkomen van infectieziekten, het droogleggen van
wetlands of veranderen van de waterhuishouding in het algemeen niet de enige remedie
is. De conclusies en aanbevelingen komen in grote trekken neer op de noodzaak van
samenwerking tussen de instanties die verantwoordelijk zijn voor wetlands en die voor
gezondheid. Nederland steunt dit.
De toekomst van het Ramsar-secretariaat
Er liggen ook documenten voor die betrekking hebben op het functioneren van het
secretariaat, zowel intern als in relatie tot andere internationale organisaties.
De interne organisatie zal behalve op effectiviteit en efficiëntie uiteraard op budgettaire
gevolgen worden beoordeeld. De relatie met andere internationale organisaties heeft
echter meer implicaties. In opdracht van Ramsar is een onderzoek uitgevoerd naar de
voor- en nadelen van de bestaande ophanging aan de "International Union for the
Conservation of Nature" (IUCN), de omvorming tot een onafhankelijke organisatie en de
ophanging aan de Verenigde Naties (VN). Op het moment van voorbereiding van deze
brief is het Ramsar-secretariaat nog doende de resultaten van het onderzoek te
bestuderen en daarover te rapporteren alsook mogelijke aanbevelingen te formuleren.
Nederland zal de verschillende opties op hun voor- en nadelen analyseren en zijn positie
in EU-verband afstemmen.
Partnerschappen
Er liggen twee resoluties voor inzake respectievelijk partnerschappen met andere milieu-
verdragen en instellingen en met het bedrijfsleven. Verdere ontwikkeling van de eerste
vorm van samenwerking wordt aangemoedigd. De samenwerking met het bedrijfsleven
wordt eveneens aangemoedigd en hiervoor is een lijst met criteria opgesteld. Nederland
steunt deze initiatieven.
Datum Kenmerk Paraaf: Vervolgblad
27 oktober 2008 DN. 2008/3151 3
Verantwoordelijkheid voor eigen wetlands
Er liggen eveneens een achttal resoluties voor inzake het omgaan met wetlands, in het
bijzonder Ramsar-sites, door de Partijen. Daarbij zijn bijvoorbeeld ook vrijwillige richt-
snoeren voor de toepassing van milieu-effectrapportage en strategische milieu-effect-
rapportage en voor de stroomgebiedbenadering. Voor Nederland en de EU bevatten deze
niet veel nieuwe elementen, maar voor niet-EU-landen geven zij een nuttig houvast.
Vogelgriep en wetlands
Evenals dat op COP9 in 2005 het geval was, ligt een resolutie voor, met bijbehorende
vrijwillige richtsnoeren, over het verstandig omgaan met de (mogelijke) relatie tussen
wetlands, trekvogels en vogelgriep. Nederland hecht daar groot belang aan, evenals aan
het voorkómen van voorbarige conclusies inzake de rol van wetlands en trekvogels en aan
het voorkómen van ongefundeerde maatregelen daartegen.
Klimaatverandering en biobrandstof
De resolutie inzake klimaatverandering vraagt om behoud en herstel van wetlands die van
belang zijn voor koolstofvastlegging en om andere maatregelen die bijdragen aan zowel
mitigatie als adaptatie.
De tekst van de resolutie inzake biobrandstoffen vraagt om de gevolgen van biobrand-
stofteelt voor wetlands volledig in afwegingen mee te nemen en waar mogelijk negatieve
effecten te vermijden. Nederland zal in EU-verband trachten het vermijden van negatieve
effecten duidelijker te verwoorden, overeenkomstig de lijn in andere internationale
overlegverbanden.
Wetlands en armoedebestrijding
De ontwerp-resolutie aangaande wetlands en armoedebestrijding roept landen op tot
verdere implementatie van de aan dit onderwerp gewijde resolutie van de vorige COP
(IX.14). Hij dringt verder aan op integratie van het verstandig gebruik van wetlands in alle
relevante beleidsvelden (nationaal en internationaal), tot de erkenning van de rol van
wetlands voor waterzuivering en gezondheid in planningsprocessen, tot het respecteren
van traditionele kennis en tot het gebruik van diverse economische instrumenten voor het
gezamenlijke doel van wetlandbeheer en armoedebestrijding.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
---- --
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit