Gezondheidsraad Nederland
Transcraniële magnetische stimulatie in de psychiatrie en de neurologie
(signalement)
Heeft Transcraniële magnetische stimulatie effect?
Sinds enige tijd wordt op diverse plekken gewerkt met een nieuwe
medische techniek. Op de schedel van de patiënt wordt een spoel
geplaatst die een magnetisch veld opwekt. Het doel is om zo invloed
uit te oefenen op processen in de hersenen. Deze methode wordt
transcraniële magnetische stimulatie (TMS) genoemd.
De techniek wordt gebruikt om bepaalde psychiatrische klachten te
verminderen en er is onderzoek gaande bij neurologische ziekten.
Verder heeft TMS een functie in het hersenonderzoek.
Hebben we te maken met een zinvolle toevoeging aan het bestaande
arsenaal interventies? Daarover gaat het in dit signalement. Het is
opgesteld door een vaste commissie van de Gezondheidsraad, die zich
speciaal bezighoudt met de beoordeling van innovaties in
behandelingen.
Resultaten bij behandeling van depressie zijn hoopgevend
Een meta-analyse waarin 30 geselecteerde publicaties werden
geanalyseerd laat zien dat behandeling met TMS bij depressie een
gunstig effect heeft. De meest omvangrijke publicatie in de
meta-analyse, methodologisch sterk, bevestigt dit beeld. Er zijn geen
aanwijzingen dat ongewenste bijwerkingen van het elektromagnetisch
veld de therapeutische bruikbaarheid beperken.
De bewijzen beperken zich vooralsnog tot behandeling gedurende enkele
weken, bij mensen die eerder niet ontvankelijk bleken voor het effect
van medicatie, maar zijn desondanks hoopgevend. Het lijkt voorstelbaar
dat ook andere groepen patiënten baat kunnen hebben bij deze nieuwe
interventie en dat een langere behandelduur of een sterkere prikkel de
resultaten nog kan verbeteren.
Dat is beloftevol, omdat deze locale interventie een geheel nieuwe
benadering geeft bij het behandelen van depressie. Er komen immers
geen stoffen het lichaam binnen die van invloed zijn op het hele
systeem.
Voor enkele andere indicaties is minder bewijs voorhanden
Ook is een gunstig effect geconstateerd in een meta-analyse waarin
toepassing bij hallucinaties werd besproken. Dat betreft TMS als
behandeling voor auditieve hallucinaties bij schizofrene patiënten;
dus als mensen `stemmen horen'. Ook hier werden patiënten onderzocht
die niet of niet voldoende reageerden op medicatie. Bij hen bleek TMS
te leiden tot een significante vermindering van de symptomen. De
geanalyseerde onderzoeken waren echter geringer in aantal en in omvang
dan die bij depressie.
TMS wordt ook al wel gebruikt om mensen te helpen bij herstel na een
herseninfarct. Er is hierover echter nog weinig onderzoek
gepubliceerd. De verbeteringen die wel worden gerapporteerd lijken
vooralsnog de korte termijn te betreffen en zijn weinig overtuigend.
Er zijn enkele hoopgevende ervaringen met TMS in de behandeling van
patiënten met Parkinson. Deze technologie kan behulpzaam zijn om de
beste plek te bepalen voor diepe hersenstimulatie. Over de
mogelijkheid om met TMS tremoren (trillen) te verminderen bestaat nog
onduidelijkheid.
Misschien kan TMS ook een rol spelen bij het ontvankelijker maken voor
psychotherapie van een groep moeilijk te behandelen patiënten: mensen
met een antisociale persoonlijkheidsstoornis. Dat zou echter nader
onderzocht moeten worden.
Doelmatigheidsonderzoek is gewenst
Hoewel de toepassing van TMS niet erg kostbaar lijkt is er nog niets
bekend over de kosteneffectiviteit. Met name de behandeling met TMS
van patiënten die lijden aan depressie en die niet voldoende baat
hebben bij geneesmiddelen komt in aanmerking voor
doelmatigheidsonderzoek, wellicht gecombineerd met
richtlijnontwikkeling door de beroepsgroep in Nederland. In het kader
hiervan is het waardevol ook de effecten op de langere termijn te
bestuderen.
27 oktober 2008
---
Samenvatting | Persbericht PDF | PDF | Citeertitel
---