Radboud Universiteit Nijmegen
Speeddating onderzoek Geertjan Overbeek
Fysieke aantrekkingskracht doorslaggevend voor match
Uiterlijke kenmerken zijn doorslaggevend voor een speeddatematch: de aantrekkelijkheid van het gezicht en postuur zijn voorspellend voor iemands populariteit. En omgekeerd: naarmate iemand minder knap of minder slank is, dan is hij of zij ook minder kritisch naar het andere geslacht. Dat blijkt uit onderzoek van dr. Geertjan Overbeek van het Behavioural Science Institute van de Radboud Universiteit Nijmegen.
Overbeek levert daarmee opnieuw bewijs voor de evolutionaire theorie dat partnervoorkeuren zowel bij mannen als bij vrouwen veeleer bepaald worden door uiterlijke kenmerken die voorspellen dat de koppels veel en gezonde nakomelingen kunnen krijgen. Die theorie was al eens eerder getoetst, maar alleen met vragenlijsten. Overbeek heeft nu ook gekeken naar de daadwerkelijke voorkeuren van de mannen en vrouwen.
Geertjan Overbeek organiseerde dit voorjaar samen met het Openluchtmuseum een groot speeddate-evenement. In totaal deden 560 mensen mee, in de leeftijd van 25 tot en met 40 jaar, verspreid over in totaal 18 verschillende locaties op het terrein van het Openluchtmuseum. Elke date duurde 5 minuten, en per sessie ontmoette een deelnemer ongeveer 13 personen van het andere geslacht.
Voorafgaande aan de speeddate vulden de deelnemers een vragenlijst in met vragen en stellingen over hun relatiegeschiedenis, relationele stijl, persoonlijkheidskenmerken, sociaal economische achtergrond en opleidingskenmerken van ouders.
Gemiddeld genomen had elke deelnemer één match (daarbij gaven beide personen aan elkaar nog eens te willen zien) alhoewel sommige deelnemers populairder waren dan de rest. Er waren duidelijke verschillen tussen de locaties wat betreft het aantal matches. De meest 'succesvolle' locatie was de historische tram op het rangeerterrein: in totaal telden we daar 24 matches. De locatie met het minste aantal matches was de Wasserij; daar telden de onderzoekers slechts 6 matches.
Sommige deelnemers waren duidelijk populairder dan de rest. Waar lag dat aan? Deelnemers met een meer extraverte en sympathieke persoonlijkheid en deelnemers met een 'veiliger' relationele stijl (minder sterke neiging om vermijdend of ambivalent om te gaan met intimiteit in relaties) deden het goed op de speeddate sessies. Zij kregen relatief veel 'ja-tjes' van andere deelnemers, en waren dus relatief populair bij het andere geslacht. Echter, als Overbeek in de voorspelling ook de fysieke kenmerken van de deelnemers betrok, waren persoonlijkheid en relationele stijl geen belangrijke voorspellers meer.
De analyses van de vragenlijstgegevens en het aantal 'ja-tjes' en 'nee-tjes' op de speeddate avond zelf, en de foto's die de onderzoekers maakten, laten duidelijk zien dat de direct observeerbare, fysieke kenmerken van een individu dominant zijn in het bepalen van onze aantrekkelijkheidsoordelen.
Vooral een hogere gezichtsaantrekkelijkheid van de deelnemers en een slanker postuur waren voorspellend voor het aantal positieve scores dat iemand kreeg, ofwel voor de vraag hoe populair iemand was bij het andere geslacht.
Maar deze factoren waren ook bepalend voor de selectiviteit van een deelnemer zelf. Naarmate iemand minder slank was en minder aantrekkelijk, was deze persoon ook minder selectief ten opzichte van het andere geslacht (oftewel des te minder 'nee-tjes' gaf deze persoon aan de anderen).
Betekent dat nu dat de andere bekende theorie, die de verklaring van partnerkeuze in relationele stijlen zoekt, verworpen moet worden? Hierachter gaat de gehechtheidstheorie schuil, die stelt dat mensen die in hun kinderjaren veilig zijn gehecht, in latere intieme relaties ook weinig problemen hebben met intimiteit. Ze lossen bijvoorbeeld sneller ruzies op, terwijl onveilig gehechte personen er eerder toe neigen conflicten te vermijden of juist te laten escaleren. De theorie stelt dat mensen die anders zijn gehecht, geen relatie met elkaar in stand kunnen houden, en zelfs dat ze die helemaal niet met elkaar aangaan.
Overbeek:"Nee, het betekent niet dat relationele stijlen er niet toe doen. We vonden namelijk wèl dat mensen met een veilige relationele stijl ook een groter aantal 'ja-tjes' kreeg van andere deelnemers tijdens het speeddaten. Alleen als we fysieke aantrekkelijkheid meenamen in de voorspelling van populariteit bij het andere geslacht, bleek dat dominant. Het is dan ook logisch om te veronderstellen dat iemands relationele stijl in langerdurende relaties een belangrijke rol speelt, maar tijdens de eerste onmoeting nog van minder belang is.'