VU Medisch Centrum

persbericht

Amsterdam, 20 oktober

2008/099/JS

Advies: Al op vroege leeftijd antisociaal gedrag aanpakken

Het is van groot belang om kinderen, die al op zeer vroege leeftijd antisociaal gedrag vertonen, te screenen en voor hen behandelmethoden te ontwikkelen. In Nederland staat dit nog in de kinderschoenen maar in Canada heeft men hiermee al jarenlang positieve ervaringen opgedaan. Dit bepleit de Canadese hoogleraar Leena Augimeri tijdens de opening van het congres voor forensische jeugdpsychiatrie dat komende week bij VU medisch centrum en VU plaatsvindt. Tijdens de openingsbijeenkomst in de Oude Kerk licht prof. Augimeri deze aanpak toe. Burgemeester Job Cohen opent het congres waaraan veel internationale gerenommeerde wetenschappers op het terrein van forensische kinder- en jeugdpsychiatrie en -psychologie deelnemen. Woensdagochtend spreekt staatssecretaris Albayrak van justitie het congres toe.

Van 21-24 oktober vindt in Amsterdam het 10de EFCAP-congres plaats onder de titel: Mental health, delinquency and juvenile justice . EFCAP-EU is de Europese vereniging van jeugdforensische psychiaters en gedragsdeskundigen. Zo n 400 onderzoekers en behandelaren, beleidsmakers en juristen/ethici, managers en docenten bezoeken het congres waar 160 presentaties worden gehouden. Jonge onderzoekers toetsen in masterclasses hun werk bij de internationale grootheden. Voorzitter van het congres is professor Theo Doreleijers verbonden aan VUmc, de Bascule en aan de faculteit der rechtsgeleerdheid in Leiden.

De laatste jaren staat in Nederland de aandacht voor behandeling (in plaats van straf) van jeugdige criminelen onder druk. Terwijl de gedragsdeskundige en psychiatrische benadering zich verder ontwikkelt met de verfijning van diagnostische en risicotaxatiemethoden, effectmeting van behandelmethoden, aandacht voor speciale groepen zoals meisjes, zedendelinquenten, verslaafde jongeren, allochtone jongeren, etc. Onderzoekers realiseren zich dat alleen harde resultaten de politiek kunnen overtuigen van hun ongelijk: repressieve maatregelen werken alleen maar averechts. Op het EFCAP-congres komen vragen als kun je psychopathie al bij jonge kinderen herkennen , werkt dagbehandeling beter dan gevangenisstraf , kunnen ADHD-medicijnen criminaliteit in de kiem smoren aan de orde.

Dinsdagavond 21 oktober spreekt professor Leena Augimeri (Canada). Augimeri is dé expert op het gebied van vroege opsporing van antisociaal gedrag bij jonge kinderen. Zij ontwikkelde gestandaardiseerde methoden voor diagnostiek en risicotaxatie beneden 12 jaar. Tevens zette zij behandelmethodieken op voor deze leeftijdsfase. Leena Augimeri werkt samen met Nederlandse onderzoekers aan projecten rond risicotaxatie en hantering bij heel jonge kinderen.

De andere sprekers op het congres

Professor Thomas Grisso (VS) is toonaangevend in het onderzoek naar screening en diagnostiek van jongeren met psychiatrische problemen die in het justitiële systeem terecht komen. Hij richt zich op de tijdige herkenning en behandeling van deze jongeren die aan ernstige psychopathologie, suïcidaliteit, psychose, afkickverschijnselen en depressie lijden. In Nederland houdt Robert Vermeiren LUMC-Curium en VUmc zich hiermee bezig. Hij bepleit dat alle Nederlandse justitiële jeugdinrichtingen professionele screeningsmethoden gaan hanteren. Vermeiren houdt aan het einde van deze week zijn oratie als hoogleraar forensische jeugdpsychiatrie bij VUmc.

Professor Emily Simonoff (UK) is vermaard om haar onderzoek op het gebied van genetische achtergronden van antisociaal gedrag en agressie en andere stoornissen zoals ADHD, leerstoornissen en autistiforme stoornissen. In Nederland staat dit onderzoek nog in de kinderschoenen. De VU/VUmc (Dorret Boomsma) en de Radboud Universiteit Nijmegen (Jan Buitelaar) doen genetisch georiënteerd onderzoek bij kinderen met dergelijke stoornissen.

Professor Riittakerttu Kaltiala-Heino (Finland) staat bekend om haar onderzoek in jeugdforensische klinieken. In Scandinavische landen ontbreken jeugdgevangenissen en worden delinquente kinderen/jongeren veel eerder opgenomen in psychiatrische klinieken. Kaltiala-Heino publiceert over hoe deze kinderen in dergelijke klinische settings te behandelen, hoe met agressie om te gaan, hoe personeel te trainen. Zij heeft ook aandacht voor de noodzakelijke wettelijke reglementen.

In Nederland promoveerde René Breuk onlangs bij VUmc op onderzoek naar de effectiviteit van psychiatrische dagbehandeling van jeugdige delinquenten met stoornissen als alternatief voor gevangenisstraf.

Professor Adrian Raine (VS) is in de wereld de leidende figuur op het gebied van onderzoek naar de neurobiologische achtergronden van agressief en delinquent gedrag. Bijzonder daarbij is dat hij sociale en biologische aspecten integreert om het ontstaan van gewelddadig gedrag te verklaren. Zijn onderzoek spreidt zich uit van hersenfuncties en genetica tot sociale factoren die een rol spelen bij de ontwikkeling van crimineel gedrag. Hij publiceerde o.a. met Arne Popma, kinderpsychiater i.o, VUmc over neurobiologisch en neuro-imaging onderzoek.

Professor Charles Borduin (VS) leidt een groot onderzoek naar de effecten van multisysteem therapie (MST) bij kinderen en jongeren. Hij is expert op het gebied van multisysteem georiënteerde therapie. Hierbij wordt niet alleen het kind maar ook zijn naaste omgeving (ouders, school, vrienden) op zeer intensieve wijze in de therapie betrokken. Borduin gaat tijdens zijn lezing in op de toepassing van MST bij jeugdige zedendelinquenten. In Nederland wordt MST onder meer bij de forensische poliklinieken van De Waag (Utrecht) toegepast. Het Nederlandse onderzoek naar de effectiviteit van MST gebeurt onder leiding van professor Maja Dekovic van de Universiteit Utrecht. Zij spreekt eveneens op het congres.

Professor Susan Bailey (GB) wordt de koningin van de forensische jeugdpsychiatrie in Groot Brittannië genoemd Zij richtte 20 jaar geleden de eerste jeugdforensische kliniek op in Manchester, misschien wel de eerste in Europa. Bailey initieerde veel wetenschappelijk onderzoek op jeugdforensisch terrein en reisde veel naar Oost-Europese landen om er te adviseren ter verbetering van de omstandigheden in Oost-Europese jeugdgevangenissen te verbeteren. Zij was mede-oprichter van EFCAP en is al tien jaar secretaris van de vereniging. Zij publiceerde onder meer hèt standaardwerk Forensische Jeugdpsychiatrie in het Engelse taalgebied. Voorts vindt veel uitwisseling plaats van studenten van VUmc en haar universiteit.

Professor Rolf Loeber (VS) leidt een van de grootste en langstlopende vervolgstudies bij kinderen en jongeren. Zijn model voor de ontwikkeling van delinquent gedrag bij jongeren wordt wereldwijd in onderzoek toegepast. Loeber, van huis uit Nederlander, werkt al 40 jaar in de Verenigde Staten waar hij regelmatig gelauwerd wordt door zijn vakgenoten wegens zijn baanbrekende werk. Loeber spreekt op het congres over de Pittsburgh girls study, een geheel nieuwe onderzoekslijn die hij opzette naast het reeds decennia lang lopende jongens/onderzoek. In Nederland houden verschillende onderzoekers aan VU/VUmc en LUMC zich bezig met onderzoek naar meisjes die zich misdragen: Sannie Hamerlynck (onlangs veelvuldig in het nieuws), Anne Krabbendam en Elsa van der Molen doen verslag van hun onderzoek.

Professor Richard Tremblay (Canada) verwierf al lang geleden faam op het terrein van het longitudinale onderzoek bij peuters en kleuters. Hij ontdekte dat een deel van hen al zo agressief kan zijn dat zij, indien hun krachten vermenigvuldigd zouden worden met de toename van hun lichaamsoppervlak, moordenaars zouden zijn. Daarmee verwierp hij de toen heersende gedachte dat kinderen pas lastig en agressief worden in de puberteit. Thans houdt Tremblay zich bezig met onderzoek op gebied van de neurobiologie en epigenetics van agressie: hoe vertaalt een genetische aanleg zich via neurobiologische parameters in agressief gedrag? Tremblay werkt in Nederland samen met professor Bram Orobio de Castro, verbonden aan de Universiteit Utrecht, onderzoeker van agressie bij schoolkinderen.