4. Territoriale congruentie GGD'en aan de Veiligheidsregio's
Territoriale congruentie GGD'en aan de Veiligheidsregio's
Kamerstuk, 13 oktober 2008
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
PG/CBV-2.879.314
13 oktober 2008
In het beleidsvoornemen 2007-2011 heeft het kabinet aangegeven de
territoriale congruentie van de GGD'en met de veiligheidsregio's te
realiseren. Met deze brief breng ik u op de hoogte van de stand van
zaken, zoals ik u heb toegezegd bij de kamerbehandeling van de Wet
Publieke Gezondheid.
Territoriale congruentie GGD-regio's aan de Veiligheidsregio's
Onder territoriale congruentie versta ik dat er een gemeenschappelijke
regeling voor de GGD-regio bestaat op een zelfde territoriaal
afgebakend gebied als de gemeenschappelijke regeling voor de
veiligheidsregio. Hierbij is er maximaal één GGD per veiligheidsregio
werkzaam. Met de territoriale congruentie beoogt het kabinet de GGD-
en met de Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR)
dichter bij de overige hulpverleningsdiensten (Politie en Brandweer)
en de ambulancezorg te brengen, teneinde gecoördineerde taakafstemming
en uitvoering te verbeteren. Daarmee wordt de gecoördineerde
voorbereiding op en uitvoering van opgeschaalde (publieke)
gezondheidszorg, bijvoorbeeld epidemie-uitbraken door de GGD en GHOR
verbeterd. Hiervoor moeten de GGD'en hun schaal vergroten tot ten
minste het niveau van de veiligheidsregio's.
Stand van Zaken
Geschiedenis
Het proces van schaalvergroting van GGD'en loopt al langere tijd. In
2003 waren er nog 63 GGD'en werkzaam, per 1 januari 2008 zijn dat er
nog 30. Dit jaar zijn twee GGD-en actief in gesprek over een fusie en
een andere GGD bekijkt de mogelijke splitsing en fusering van de delen
met twee omliggende GGD-en. Het aantal GGD-en zal hiermee komen op 28.
Inclusief deze twee zijn er negen op te lossen incongruenties in zeven
veiligheidsregio's. Hierbij kan onderscheid gemaakt worden tussen
incongruentie op de buitengrenzen en interne incongruentie. Bij de
eerste gaat het om gemeenten, die voor hun GGD onder een ander gebied
vallen dan voor hun veiligheidsregio. Bij interne incongruentie gaat
het om meerdere GGD-en in één veiligheidsregio.
Inventarisatie mogelijkheden om te komen tot territoriale congruentie
Op ambtelijk niveau zijn er gesprekken gevoerd met de resterende
incongruente regio's om te kijken waar de mogelijkheden liggen om te
komen tot congruentie.
Het proces van doorgaande schaalvergroting door de GGD-regio's zelf
geeft al aan dat GGD-besturen zelf de voordelen en noodzaak zien. Ook
de nog incongruente GGD-regio's geven aan de noodzaak te zien om tot
goede samenwerking op de rampengerelateerde taken (infectieziekten,
medische milieukunde en nazorg) te komen. Een enkele regio geeft
hierbij aan dat dit ook kan door sluitende samenwerkingsafspraken en
convenanten in plaats van schaalvergroting. Argumenten om niet aan
schaalvergroting te doen zijn dan gelegen in het te leveren maatwerk
op niet rampgerelateerde taken. Grotere GGD regio's laten echter zien,
dat schaalgrootte het lokale maatwerk niet in de weg hoeft te staan.
Andere zaken die spelen zijn verschillen in organisatievorm en
investeringskosten. In de periode 2004-2007 heb ik GGD-en gestimuleerd
best-practices over mogelijke bestuursmodellen en schaalvergroting uit
te wisselen. Dit leidde niet alleen tot verdergaande discussies over
schaalvergroting en de uitvoering van opgeschaalde publieke
gezondheidstaken, maar laat vooral zien dat het proces van congruentie
en schaalvergroting van GGD-en aan veiligheidsregio's op de meeste
plaatsen invulling heeft gekregen.
In de enkele regio's waar de territoriale congruentie nog speelt, zijn
vier verschillende processen te onderscheiden, die nodig zijn om te
komen tot territoriale congruentie:
Uittreden. Onder uittreden wordt het opbreken van een
gemeenschappelijke regeling verstaan en het toetreden tot een andere
gemeenschappelijke regeling door één of enkele gemeenten. De
buitengrenzen van deze GGD-regio's zijn niet gelijk aan die van de
veiligheidsregio.
- IJsselvecht en Noord Oost Gelderland (NOG)
In deze regio moeten drie gemeenten uittreden. Het gaat om Deventer,
(van regio NOG naar IJsselvecht) en Hattem en Heerde (van regio
IJsselvecht naar NOG). Deventer en Heerde voeren gesprekken met de
betrokken GGD-en om te bezien of deze stap in uitwisseling efficiënt
gezet kan worden met vergelijkbare uitvoeringspakketten en kwaliteit.
Hattem ziet een overstap als onwenselijk.
- Gelderland Zuid en Noord en Midden Limburg
De gemeente Mook en Middelaar valt in de veiligheidsregio Noord en
Midden Limburg, maar neemt de GGD-diensten af bij GGD regio Nijmegen.
De gemeente zit in het proces van gemeentelijke herindeling. Bij
samenvoeging met Gennep en Bergen, moet opnieuw een keuze gemaakt
worden voor een GGD. Hiermee kan incongruentie worden opgelost.
Opsplitsen. Met opsplitsen wordt het opbreken van een
gemeenschappelijke regeling bedoeld, waarbij een deel van de GGD
fuseert met de gemeenschappelijke regeling van één
GGD/veiligheidsregio en een ander deel van de GGD fuseert met een
andere GGD/veiligheidsregio. Er is sprake van uitreden en fuseren
tegelijkertijd.
- Rotterdam Rijnmond en Zuid Holland Zuid
In deze twee veiligheidsregio's zijn drie GGD-en actief. Recent is
Spijkenisse uit de gemeenschappelijke regeling van GGD Zuid Hollandse
Eilanden gestapt. Opsplitsing van deze GGD en fusie met regio
Rotterdam-Rijnmond en Zuid Holland Zuid leidt tot congruentie.
Overhevelen. Hierbij moeten een groot aantal gemeenten uittreden en
toetreden tot een andere gemeenschappelijke regeling.
- Midden en West Brabant en Noord Brabant
In regio Brabant werken twee GGD'en (West Brabant en Hart voor
Brabant) nauw samen op zowel de GGD-taken als de GHOR-taken. Zo
participeren beide GGD-directeuren in de piketdienst als RGF en
directeur RAV in elkaars veiligheids- / GGD regioregio's. De
buitengrenzen van de GGD-regio's zijn echter niet congruent aan de
veiligheidsregio's. Voor congruentie op ten minste het niveau van de
veiligheidsregio's zouden er ruim 380 duizend inwoners (en middelen)
moeten worden overgeheveld van GGD Hart voor Brabant naar GGD West
Brabant. Een andere mogelijkheid is een fusie wat zou betekenen dat
één GGD twee veiligheidsregio's bedient met een werkgebied van ruim
1,7 miljoen mensen.
Fusies. Met fusies zijn gehele gemeenschappelijke regelingen
betrokken. Er is geen sprake van incongruente buitengrenzen met de
veiligheidsregio's, maar incongruentie van binnengrenzen worden
hiermee opgelost. Bij fusies is onderscheid te maken tussen:
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport