Kwetsbare carrières in Cusco
1 oktober 2008
In het centrum van de Peruaanse stad Cusco proberen honderden
straatverkopers dagelijks hun souvenirs te slijten aan toeristen.
Griet Steel deed onderzoek naar deze straatverkopers en het effect van
een toenemend toerisme op hun bestaan. Steel promoveert op 13 oktober
aan de Universiteit Utrecht.
'Kwetsbare carrières' luidt de titel van Steels onderzoek. Want
ondanks de mogelijkheden die het toerisme de Cusqueense
straatverkopers biedt, blijft hun bestaan onzeker en onderhevig aan
risico's. Zo schommelt hun inkomen: de ene dag verdienen ze meer dan
een gemiddeld Peruaans weeksalaris, de andere dag verdienen ze niets.
Hun politieke status is onzeker. De lokale overheid weert hen uit het
centrum van Cusco en neemt bovendien hun koopwaar in beslag als ze
betrapt worden op handel.
Van bediende tot zelfstandige
De meeste straatverkopers wonen in de verpauperde buitenwijken van
Cusco. Het zijn vrouwen, jongeren en kinderen. In haar analyse van
deze groep ontkracht Steel een aantal stereotiepe beelden. Zo toont
zij aan dat niet alle straatverkopers arm zijn en dat niet alle
kinderen die op straat werken `straatkinderen' zijn. Ook blijkt uit
haar analyse dat straatverkoop een proces is waarmee carrière gemaakt
kan worden. Straatverkopers kunnen zich bijvoorbeeld opwerken van
bediende tot zelfstandige of van postkaartverkoper tot
schilderijenverkoper.
De straatverkopers met het meeste succes verkopen waardevolle
producten, beheren hun inkomsten op een efficiënte manier en hebben
uitgebreide sociale netwerken. Verkopers die minder vooruitgang
boeken, leven van dag tot dag. Het zijn meestal alleenstaande moeders
die niet de middelen en sociale netwerken hebben om zich op te werken.
Verkopers die erop achteruit gaan, zijn vaak in de criminaliteit
terecht gekomen, failliet gegaan of niet opgewassen tegen maatregelen
van de lokale overheid.
Creatieve oplossingen
Toerisme staat bovenaan de politieke agenda van Cusco. Hotels,
restaurants en internetcafés schieten als paddestoelen uit de grond.
Straatverkopers passen niet in het plaatje dat de Cusqueense overheid
toeristen wil presenteren. Toch bestaat er geen consistent beleid ten
aanzien van de verkopers. De ene burgemeester kiest voor extreme
repressie, de ander is wat milder. Om zich in de straten van Cusco
staande te kunnen houden, bedenken de straatverkopers steeds weer
creatieve oplossingen. Ze zoeken bijvoorbeeld nieuwe verkoopplekken,
maken hun producten makkelijk verstopbaar, zoeken bescherming bij
toeristen en participeren in informele spaar- en kredietsystemen.
Steels onderzoek maakt deel uit van het project 'Inca toerisme in de
Andes' van het CEDLA, dat gefinancierd wordt door NWO-WOTRO. Dit
project richt zich op sociaal-wetenschappelijke debatten over
duurzaamheid waaruit niet alleen positieve maar ook negatieve effecten
van toerisme blijken.
..............................
Meer informatie:
* Drs. Griet Steel (CEDLA)
* t.: +32 (0)49 946 1267, grietsteel@hotmail.com
* Promotie: 13 oktober (Universiteit Utrecht)
* Promotoren: prof.dr. E.A. Zoomers en prof.dr. J.M. Baud
* Titel proefschrift: Vulnerable careers, tourism and livelihood
dynamics among street vendors in Cusco, Peru.
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek