Bemiddelend bestuur. Juridische aspecten van bemiddeling bij de bestuurlijke
besluitvorming
Datum: 09 oktober 2008
Promotie: mw. H.D. Tolsma, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5,
Groningen
Proefschrift: Bemiddelend bestuur. Juridische aspecten van bemiddeling
bij de bestuurlijke besluitvorming
Promotor(s): prof.dr. H.E. Bröring
Faculteit: Rechtsgeleerdheid
Veel mogelijkheden voor bemiddeling bij bestuurlijke besluitvorming
Bemiddeling is binnen de overheid een actueel onderwerp. Het wordt
bijvoorbeeld door de Nationale Ombudsman gezien als een middel om het
vertrouwen van de burger in de overheid te bevorderen. Bovendien kan
bemiddeling voorkomen dat problemen onnodig op het bord van de rechter
terechtkomen of dat dure procedures zich jarenlang voortslepen.
Promovenda Hanna Tolsma onderzocht de juridische aspecten van
bemiddeling bij bestuurlijke besluitvorming. Een van haar conclusies
luidt dat wetgeving, literatuur en jurisprudentie genoeg
aanknopingspunten bieden voor een bemiddelende rol van het bestuur bij
besluitvorming. In sommige gevallen rust er op bestuursorganen zelfs
de plicht om te onderzoeken of een minnelijke oplossing mogelijk is,
aldus Tolsma.
Bestuurlijke besluitvorming zorgt geregeld voor conflicten met
burgers. De reden is dat bij overheidsbesluiten vaak tegenstrijdige
belangen betrokken zijn. Bestuursorganen maken daarom in toenemende
mate gebruik van bemiddeling: bij de behandeling van zienswijzen of
bezwaren wordt geprobeerd met belanghebbenden een oplossing te vinden
voor een conflict over een voorgenomen besluit. Zo kunnen juridische
procedures worden voorkomen. Het bestaande bestuursrechtelijke systeem
is echter niet ontworpen met de gedachte dat het bestuur met burgers
onderhandelt over te nemen besluiten. Biedt het bestuursrecht
desondanks een adequaat instrumentarium voor bemiddeling?
Volgens Tolsma wel. Zij stelt in haar proefschrift diverse juridische
aspecten van bemiddeling bij bestuurlijke besluitvorming aan de orde.
Allereerst gaat ze na onder welke omstandigheden bestuur gehouden is
een bemiddelende rol op zich te nemen. Daarnaast besteedt ze aandacht
aan het legaliteitsbeginsel en het specialiteitsbeginsel. Beide
bestuursrechtelijke beginselen fungeren als randvoorwaarde bij
afspraken die het bestuur met de burger maakt ter oplossing van een
conflict. Ten slotte onderzoekt Tolsma in hoeverre een conflict over
eerder bereikte overeenstemming leidt tot problemen voor
rechtsbescherming van burgers en hoe die problemen kunnen worden
opgelost. Behalve een juridisch-normatieve analyse bevat het
proefschrift ook een praktijkverkenning. Daarin beschrijft Tolsma met
welke problemen en uitdagingen overheidsorganen worden geconfronteerd
als die daadwerkelijk proberen werk te maken van bemiddeling.
Hanna Tolsma (Leeuwarden, 1980) studeerde Nederlands recht aan de
Rijksuniversiteit Groningen. Ze verrichtte haar promotieonderzoek bij
de vakgroep Bestuursrecht en Bestuurskunde van de Rijksuniversiteit
Groningen. Het proefschrift verschijnt in een handelseditie bij Boom
Juridische Uitgevers.
Rijksuniversiteit Groningen