Den Haag, 8 oktober 2008
Bijdrage lid Timmer (PvdA) aan Begroting AZ, Koninklijk Huis
Gesproken woord geldt!
Voorzitter,
De fractie van de PvdA zal bij deze begroting een aantal zaken aan de orde stellen: het Huis van de Democratie, de notitie van het Bureau Onderzoek Rijksuitgaven, de voor te dragen ministers van staat en de gang van zaken rond de inzichtelijkheid kosten van het Koninklijk Huis. Tot slot hebben we ideeën die wellicht kunnen bijdragen aan een betere communicatie van de Rijksoverheid naar mensen.
Voorzitter,
Ik begin bij Het Huis van de Democratie. Allereerst wil ik de minister president, maar ook de minister van Binnenlandse Zaken een compliment maken voor het feit dat de realisatie voortvarend is opgepakt. Belangrijke redenen om op te roepen tot de oprichting van het Huis van de Democratie is de rol die het kan spelen in het bevorderen van het democratisch burgerschap van Nederlanders. En dan met name onder jongeren. Het is van belang dat burgers zich bewust zijn van de Nederlandse grondrechten en de werkwijze van ons politieke stelsel en hoe ze daar zelf een actieve rol in kunnen spelen. Juist in het licht van de huidige tijdgeest. .In de media spelen er diverse discussies die direct dan wel indirect te maken hebben met onze grondrechten. Wat betekent het grondrecht 'vrijheid van meningsuiting' en hoe verhoudt dit zich tot het grondrecht 'vrijheid van godsdienst'? Wat betekent het wanneer we zeggen dat discriminatie verboden is? Waar begint de vrijheid van een individu en waar houdt deze in relatie tot anderen op? Het Huis van Democratie kan al op deze terreinen een belangrijke rol spelen.
Voorzitter,
Nog een paar vragen:
Mijn fractie wil graag weten wat de stand van zaken is van het Huis van de Democratie. Is er inmiddels een locatie bekend? Welke activiteiten worden er naast het scholierenprogramma op dit moment nog meer aangeboden?
Voorzitter,
Dan nu naar de BOR-notitie. Het Bureau Onderzoek Rijksuitgaven heeft de 74 beleidsdoelstellingen onderzocht. Er is gekeken naar de drie w-'s: wat willen we bereiken, wat gaan we daarvoor doen en wat mag het kosten . Op deze manier wordt inzichtelijk hoe concreet, meetbaar, afrekenbaar en transparant het Beleidsprogramma van het Kabinet is vertaald in de diverse begrotingen. Vanuit de veronderstelling dat het alleen dan mogelijk is om achteraf verantwoording af te leggen over de bereikte effecten, en de gemaakte kosten.
Voorzitter
De conclusies van het BOR zijn niet echt positief te noemen. Slechts 28 van de 74 beleidsdoelstellingen (37%) zijn echt goed afrekenbaar. Verder bestaan er grote verschillen tussen de departementen en laat de kwaliteit van de informatie soms te wensen over. Voornaamste kritiekpunt van het BOR is dat de 3-w-vragen in veel begrotingen slechts ten dele aan bod komen.
Voorzitter,
Slechts 3 van de 14 begrotingen heeft de beoordeling 'uitstekend' gekregen. De positieve uitschieters zijn de ministeries van LNV, Buitenlandse Zaken en Jeugd & Gezin. Mijn fractie begrijpt dat het voor het ene departement eenvoudiger is om afrekenbare doelstellingen te formuleren dan voor het andere. Evengoed moet het in de toekomst beter. Voor de controle, geloofwaardigheid en legitimiteit van het Kabinetsbeleid is het essentieel dat het Kabinet verantwoording aflegt, Dit komt de eenheid van het Kabinet(sbeleid) ten goede Mijn fractie wil dan ook weten hoe het toch kan dat er elk jaar weer zulke grote verschillen bestaan tussen de begrotingen? En wat gaat de MP daaraan doen?
Voorzitter,
Blijkbaar kan het wel beter, gelet op de zes zogenaamde experimentele begrotingen. Daarin komen de prioriteiten van het Kabinetsbeleid en dus de eenheid van het beleid wel beter tot uiting. Mijn fractie zou dan ook graag zien dat de begrotingen die wel voldoen als 'best-practices' worden gebruikt. In hoeverre is dit mogelijk? Kan het experiment daarnaast worden uitgebreid?
Voorzitter,
Een ander onderwerp: de ministers van staat. Het viel mij op dat er geen enkele vrouwelijke minister van staat is. Vanaf het moment dat we in de 19e eeuw zijn begonnen met het benoemen van ministers van staat heeft slecht één vrouw - Marga Klompé - deze positie mogen vervullen en dat is een score die anno 2008 met recht teleurstellend te noemen is. Ik weet niet wat de reden is dat er zo weinig vrouwelijke ministers van staat zijn, maar het kan niet zo zijn dat er geen gekwalificeerde vrouwen zijn. Het is een kwestie van willen. Er zijn vrouwen die de functie kunnen vervullen.
(mw Kroes, mw De Boer, mw Borst en mw Gardeniers)
Voorzitter,
Daarom vraag ik de MP bij de eerstvolgende benoeming van een minister van Staat een vrouw te benoemen.
Voorzitter,
Dan de gang van zaken rond de kosten van het Koninklijk Huis. Allereerst wil mijn fractie de minister president een voorzichtig compliment maken. Het heeft lang geduurd en veel voeten in de aarde gehad, maar er is eindelijk een begin gemaakt met het meer inzichtelijk maken van de kosten die verbonden zijn aan het Koninklijk Huis. De minister-president ziet de noodzaak hiervan in en heeft inmiddels verschillende stappen gezet om de transparantie te vergroten. Voor een deel zien we dit terug in de begrotingen van 2009, maar we zijn er nog niet!
Voorzitter,
We blijven het verdere proces en de Commissie Zalm kritisch volgen. Kan de minister president aangeven wat de stand van zaken van de Commissie Zalm op dit moment is?
Voorzitter
Tot slot wil ik graag nog een aantal ideeën onder de aandacht brengen die wellicht kunnen bijdragen aan een betere communicatie tussen de Rijksoverheid en mensen in het land.
Voorzitter,
Elke week vindt op vrijdag het 'wekelijkse gesprek met de minister president' plaats. Een programma waarin een presentator samen met de minister president de belangrijkste zaken van de week doorneemt. Een wekelijks moment waarop de minister president de Nederlanders informeert over het gevoerde beleid van zijn regeringsploeg. Mijn fractie onderschrijft de gedachte dat het van belang is dat mensen worden geïnformeerd over wat er in Den Haag en Brussel gebeurd. Mensen zijn mondiger en willen meer invloed op 'Den Haag'. Dit vergroot het belang van goede communicatie. De minister president heeft het in zijn begroting over "innovatieve vormen van overheidscommunicatie". Misschien kan hij het goede voorbeeld geven: Moet er niet meer gebruik worden gemaakt van de technologische mogelijkheden van nu? Is het een idee om mensen per mail vragen in te laten sturen en er één of twee door de minister-president te laten beantwoorden?
Geen Astro-TV, maar JP-TV. Graag een reactie.
Een ander vrijdag punt betreft de wekelijkse persconferentie: in de beantwoording op de vragen daarover wordt niet duidelijk of dit ook voor de parlementaire pers bevalt. Is er in dat opzicht ook geëvalueerd? Onze indruk is dat de pers voorkeur heeft voor terugkeer van de persconferentie in Nieuwspoort. Graag een reactie?
Verder vindt mijn fractie dat de communicatie van de Rijksoverheid eenduidiger mag. Natuurlijk worden er goede initiatieven genomen, ondermeer om te komen tot een rijksbrede huisstijl. Dit is echter niet genoeg, er moet meer gebeuren. De eenduidigheid ontbreekt namelijk ook in de websites en persberichten van het Rijk. De vormgeving van de web sites moet beter op elkaar worden afgestemd. Mensen zien 'de' overheid als één grote instelling. Een goede en eenduidige overheidscommunicatie kan bijdragen aan de legitimiteit van ons politieke stelsel. De minister-president heeft in de communicatie met de burger een bijzonder verantwoordelijke rol. Mensen zijn onzeker en hebben houvast nodig. Dat vraagt veel de Rijkscommunicatie; helder, eenduidig, maar niet vooruitlopend op de besluitvorming in de Tweede Kamer.
Voorzitter,
Dan nog een algemene opmerking tot slot. Er is de laatste jaren veel geïnvesteerd in meer coördinatie tussen de departementen. Kan de minister-president aangeven of de samenwerking inmiddels vorm begint te krijgen? En zo ja, kan de minister-president voorbeelden noemen waaruit dit blijkt?
Voorzitter, dank u wel.
Partij van de Arbeid