4. Antwoorden op de vragen van het Kamerlid Arib (PvdA) over
toedienen van remifentanil voor pijnbestrijding bij bevallingen
Antwoorden op de vragen van het Kamerlid Arib (PvdA) over toedienen van
remifentanil voor pijnbestrijding bij bevallingen
Kamerstuk, 8 oktober 2008
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
CZ-K-U-2879618
8 oktober 2008
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Arib
(PvdA) over toedienen van remifentanil voor pijnbestrijding bij
bevallingen (2070829810).
De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
Vraag 1
Bent u op de hoogte van het artikel, waarin wordt beschreven dat
remifentanil in toenemende mate wordt gebruikt ten behoeve van
pijnbestrijding bij bevallingen, terwijl dit middel alleen onder
bepaalde voorwaarden mag worden toegediend? 1)
Antwoord 1
Ja.
Vraag 2
Waarom wordt dit middel naar uw mening toch in toenemende mate
gebruikt?
Antwoord 2
Elk middel kent specifieke voorwaarden voor verantwoord gebruik, zeker
als het gaat om pijnbestrijding. Dit behoeft een toenemend gebruik ook
niet uit te sluiten. Daarnaast neemt de kennis omtrent de
mogelijkheden voor veilig gebruik van remifentanil toe, hetgeen ook
een verklaring kan zijn voor toenemend gebruik.
Vraag 3
Bent u op de hoogte van het feit dat remifentanil alleen mag worden
toegediend in een omgeving die volledig is uitgerust met apparatuur
voor monitoren en ondersteunen van de ademhalings- en cardiovasculaire
functies? Voldoen alle verloskamers in Nederland aan deze voorwaarden?
Zo neen, waarom wordt remifentanil toch toegediend?
Antwoord 3
In de door het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG)
goedgekeurde produktinformatie is opgenomen (onder het kopje
therapeutische indicaties) dat het middel geïndiceerd als een
analgeticum tijdens inductie en/of het onderhoud van algehele
anesthesie of voor kunstmatig beademde intensive care patiënten.
Omdat bij toepassing tijdens een bevalling een daling van de
zuurstofverzadiging van het bloed van de moeder mogelijk is, dient
deze goed gemonitord te worden en is permanente professionele
aanwezigheid een vereiste. Het gebruik van remifentanil vereist
daarbij geen opname op een intensive care. Gelet hierop is het
denkbaar dat het middel in alle verloskamers wordt toegepast. Dit
raakt echter niet de kern van de vraag. Die is dat er altijd en
onverkort sprake dient te zijn verantwoorde zorgverlening. Wie een
behandeling toepast dient alle daarbij passende maatregelen te treffen
en voorzorgen in acht te nemen. Zie ook mijn antwoord op vraag 4 en 7.
Vraag 4
Bent u op de hoogte van het feit dat in de bijsluiter vermeld staat
dat remifentanil alleen mag worden toegediend door personen die
specifiek zijn opgeleid in het gebruik van anaesthetica, en in staat
zijn de te verwachten bijwerkingen te herkennen en te behandelen?
Voldoen naar uw mening gynaecologen en ander medisch personeel aan
deze voorwaarden? Betekent dit dat in Nederland remifentanil alleen
wordt toegediend in aanwezigheid van een anesthesist? Zo neen, waarom
niet?
Antwoord 4
Verschillende medische professies zijn in principe bevoegd om de
behandeling met remifentanil toe te passen. Zij zullen ook aantoonbaar
bekwaam moeten zijn in de toepassing ervan en de daartoe vereiste
kennis zonodig aanvullend op een eerdere opleiding moeten verwerven.
Gelet op de bijwerkingen die op kunnen treden, dienen toepassers van
remifentanil over die specifieke vaardigheden te beschikken. Binnen de
gynaecologie wordt dit onderkend, en in het commentaar van de
beroepsgroep op het artikel 1) wordt ook verwezen naar specifieke
trainingen die gegeven kunnen worden. Alle toepassers van remifentanil
zijn via de productinformatie van de fabrikant (de Summary Product
Characteristics, SCP) op de hoogte van deze informatie.
Vraag 5
Bent u van mening dat het toenemend gebruik van remifentanil te wijten
is aan het feit dat er, vooral 's nachts, onvoldoende anesthesisten
beschikbaar zijn voor epidurale anesthesie? Kunt u een overzicht geven
van ziekenhuizen waar bevallen met pijnbestrijding onder leiding van
een anesthesist, zowel overdag als 's nachts, mogelijk is?
Antwoord 5
Het toenemend gebruik van remifentanil komt vooral voort uit de
toegenomen kennis en de (wetenschappelijke) aandacht die eraan gegeven
wordt. Hierdoor verwerft het middel waarschijnlijk een grotere plaats
binnen het behandelarsenaal dan tot voor kort het geval was. Ik
beschik zelf niet over een actueel overzicht van de pijnbestrijding
die ziekenhuizen bij de bevalling bieden. Het is echter wel van belang
dat hierover ruim voor een bevalling duidelijkheid bestaat. Het
onderwerp pijnbestrijding bij de bevalling is daarom één van de vele
onderwerpen waarvoor het bureau "Zichtbare Zorg" op mijn verzoek
indicatoren ontwikkelt. Daarmee kunnen vrouwen inzicht krijgen welke
pijnbestrijding door ziekenhuizen toegepast kan worden. Overigens
staat in productinformatie van de fabrikant expliciet vermeld dat er
onvoldoende gegevens zijn om reminfentanil te kunnen aanbevelen voor
gebruik bij bevalling en bij een keizersnede.
Vraag 6
Bent u van mening dat, gezien de wens van veel vrouwen om thuis te
bevallen, naast epidurale anesthesie of remifentanil actiever gezocht
zou moeten worden naar mogelijkheden van pijnbestrijding in de eerste
lijn? Zo ja, hoe gaat u dit stimuleren?
Antwoord 6
Het ideale anestheticum om de pijn bij de bevalling te onderdrukken is
nog niet uitgevonden en het ziet er niet naar uit dat dat op korte
termijn zal gaan gebeuren. De belangrijkste ontwikkeling zit thans in
de verbreding van de (internationale) kennis over de toepassing van de
beschikbare middelen. Soms leidt dat ertoe dat middelen geleidelijk
uit het behandelarsenaal verdwijnen en soms leidt dat tot een
verbreding van het toepassingsgebied, zoals bij remifentanil het geval
lijkt te zijn. Mocht zich in de tussentijd toch een nieuw middel
aandienen met een ideaal werkingsprofiel dan zal de kennis daarover
zeer snel dissemineren.
Ik zie, anders dan de generieke en specifieke middelen die ik thans
reeds voor het doen van onderzoek beschikbaar stel, geen aanleiding
voor een intensivering op dit vlak.
Vraag 7
Deelt u de mening dat vrouwen moeten kunnen kiezen of zij willen
bevallen met pijnbestrijding, en dat zij daarnaast moeten kunnen
kiezen voor een vorm van pijnbestrijding zonder dat deze keuzen worden
beïnvloed door de beschikbaarheid van een anesthesist? Denkt u dat
vrouwen op dit moment over deze keuzemogelijkheid beschikken? Zo neen,
welke maatregelen gaat u nemen om ervoor te zorgen dat vrouwen wel
kunnen kiezen voor pijnbestrijding bij de bevalling?
Antwoord 7
Ik ben van mening dat vrouwen op basis van goede informatie moeten
kunnen kiezen of zij thuis of in het ziekenhuis bevallen en indien zij
kiezen voor een ziekenhuis, ook in welk ziekenhuis zij zich dan laten
begeleiden. Informatie over de pijnstilling die een ziekenhuis kan
bieden, is daarvoor nodig. Via het bureau "Zichtbare Zorg" wil ik
bereiken dat de daarvoor nodige informatie voor iedereen beschikbaar
komt. Zie ook mijn antwoord op vraag 5. Ik verwacht dat het zorgaanbod
als gevolg van deze transparantie en het daaruit volgende keuzegedrag
van vrouwen de komende tijd veranderen zal.
1) Medisch Contact 37, 12 september 2008
2)
http://www.zichtbarezorg.nl/nl/home/ziekenhuizen/meetinstrumenten002/i
ndicatoren-(alfabetisch)/pagina's-indicatoren-(alfabetisch)/pijn-bij-d
e-bevalling
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport