Ingezonden persbericht


Utrecht, 30 september 2008

Inventarisatie: meer misstanden in de psychiatrie

Het overlijden van twee patiënten van de psychiatrische instelling SPDC Oost leidde tot veel publiciteit. Er bleek sprake van een tekort aan personeel en de cliënten klaagden over hun behandeling en over vrijheidsbeperkingen. Het SPDC Oost is inmiddels gesloten.

De situatie in SPDC Oost was al enige tijd aandachtspunt voor Stichting PVP. Na herhaalde overleggen met directie van deze instelling heeft de patiëntenvertrouwenspersoon (pvp) van de Stichting PVP op 17 juli contact opgenomen met de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Een inventarisatie laat zien dat de situatie in SPDC Oost helaas niet uniek is.

Inventarisatie
Een snelle telefonische inventarisatie onder dertig van de vijftig pvp'en die werkzaam zijn in ggz-instellingen levert het volgende beeld op ten aanzien van de stand van zaken in de psychiatrie. Pvp'en kennen ten minste tien afdelingen waar sprake is van omstandigheden die vergelijkbaar zijn met die in SPDC Oost. Hierbij gaat het vooral om gesloten opname afdelingen voor volwassenen. Het gebeurt vaker dat patiënten overlijden in de separeercel. In twee instellingen zijn in de afgelopen weken gesepareerde cliënten overleden, zonder dat dit in het nieuws kwam. Naast deze tien afdelingen, die wat betreft omstandigheden vergelijkbaar zijn met het SPDC Oost, noemen pvp'en nog eens twintig gesloten afdelingen die kampen met personeelstekorten en vervuiling. Cliënten op deze twintig afdelingen klagen vaker dan gemiddeld over vrijheidbeperkingen, het niet onder begeleiding naar buiten mogen en gebrek aan aandacht.

Langdurige separaties
Op elf afdelingen signaleren pvp'en ongewenste omstandigheden, zoals onvoldoende veiligheid door te weinig personeel en een repressief klimaat. Ook signaleert men een toename van dwangmedicatie. Twintig pvp'en geven desgevraagd aan dat binnen de instellingen waar zij werken patiënten regelmatig langer dan een week worden gesepareerd. Ook langdurige separaties komen nog voor: dertien pvp'en hebben hier mee te maken of te maken gehad. Hierbij zitten patiënten maanden tot jaren in de separeercel. Soms heeft de patiënt zelfs geen gewone slaapkamer meer op de afdeling. Problematiek die hierbij een rol speelt varieert van ernstige automutilatie en suïcidaliteit tot dreigementen naar het personeel of onvermogen om in een groep van patiënten te leven. Sommige patiënten verblijven permanent in een eigen kamer die geheel ontdaan is van meubilair en niet van een separeercel te onderscheiden is.

De patiëntenvertrouwenspersoon (pvp) ondersteunt cliënten met informatie en advies bij het handhaven van hun rechten. Door de vragen en klachten van cliënten, kan de pvp goed zicht verkrijgen op de (ervaren) kwaliteit van zorg in een instelling. Constateert een pvp een tekortkoming in de structuur en het functioneren van de instelling en ondervinden cliënten als gevolg van deze tekortkomingen nadeel in hun positie, dan kan de pvp daarover een 'signaal' afgeven. Pvp'en trachten problemen op een zo laag mogelijk niveau op te lossen. Dit betekent dat er eerst contact opgenomen wordt met directie of bestuur naar aanleiding van een dergelijk signaal. Als er na deze gesprekken nog geen (zichtbare) verbetering optreedt, kan de pvp melding doen aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg.

Omstandigheden
Over de manier waarop separaties worden uitgevoerd, krijgen twintig pvp'en regelmatig klachten. De bel in de separeercel is bijvoorbeeld stuk, de verpleging reageert er niet op of zet de bel zelfs uit; lang niet altijd waar dat kan mag de patiënt zijn eigen kleren aanhouden tijdens de separatie. Patiënten moeten meestal hun behoeften doen op een kartonnen po en worden alleen bij uitzondering begeleid naar een toilet. Ook worden gesepareerde patiënten nog niet altijd gelucht (zie PVP Krant, nr. 2, 2008, zie www.pvp.nl).

Project Dwang & Drang
Het grootste gedeelte van de ggz instellingen steekt energie in projecten om separatie terug te dringen. Hoewel in een klein aantal instellingen de ervaringen positief zijn (kortere separaties, maar soms wel vaker), en in één instelling het aantal separaties spectaculair is gedaald, geven de meeste pvp'en aan dat het project in hun instelling nog geen merkbaar resultaat kent. Wel heeft een aantal instellingen de inrichting van de afdelingen veranderd, bijvoorbeeld door alle patiënten een eigen slaapkamer te geven of door time out kamers of 'comfort rooms' ter beschikking te stellen.

Misstand
Als pvp'en tekortkomingen signaleren bij het bestuur van de instelling, reageert het bestuur in veel gevallen positief. Men spant zich in om de tekortkoming weg te nemen. Pvp'en signaleren bijvoorbeeld over:
- het ontbreken van behandelplannen,

- het gebruik van afgekeurde separeercellen,

- beperkte verlofmogelijkheden voor patiënten door personeelstekorten,
- time-out als strafmaatregel,

- wachtlijsten voor doorplaatsing naar de langdurige zorg,
- afdelingen die smerig zijn en waar veel diefstal voorkomt, enz. Het tempo waarmee de tekortkoming wordt weggenomen is vaak afhankelijk van het soort signaal : juridische fouten worden snel rechtgezet, klachten over de hotelfunctie verlopen daarentegen vaak moeizamer (kachel verwarmt niet genoeg, vervuiling van de afdeling, separeers voldoen niet aan criteria). 'Zeursignalen' (waarover al talloze malen eerder geklaagd is door diverse personen) en klachten waarvan de oplossing geld kost leveren vaak een mooie reactie op, waarvan het resultaat vervolgens lang op zich laat wachten.

Helaas niet uniek
Stichting PVP wil met deze inventarisatie een aanvulling geven op het beeld dat de situatie in SPDC Oost uniek is. Ook in andere instellingen komen helaas vergelijkbare problemen voor die vragen om oplossingen.

Meer informatie
Stichting PVP
Nannie Flim, directeur/bestuurder
T 030 2718353
www.pvp.nl

Stichting PVP

F.C. Dondersstraat 9

3572 JA Utrecht

T 030 2718353

secretariaat@pvp.nl

www.pvp.nl


---- --