Partij van de Arbeid
Bijdrage Kamerlid Depla (PvdA ) aan AO VMBO
Gesproken woord geldt!
Voorzitter,
Op veel VMBO scholen gaat het hartstikke goed. Maar we moeten onze ogen niet sluiten voor de problemen op het VMBO. Teveel jongeren verlaten de school zonder diploma. Teveel scholen scoren zwak. Scholen kunnen niet het maatwerk leveren en begeleiding bieden om kinderen echt gelijke kansen te bieden.
Voorzitter,
De kerntaak van de overheid is het garanderen van de kwaliteit van het onderwijs. Met deze voorwaarde en de lessen van de commissie Dijsselbloem in het voorhoofd heeft de PvdA naar de voorstellen voor het VMBO gekeken. Daarom zetten we in de eerste plaats in op goed onderwijs. 60% van leerlingen gaat naar het VMBO. Dit is een diverse groep. We onderschrijven de conclusie van de commissie Dijsselbloem dat we op het VMBO te weinig rekening houden met de verschillen tussen leerlingen. Om de leerlingen bij de les en binnen de school te houden is de lat over de gehele linie verlaagd. Daardoor frustreren we kinderen die beter met de handen leren voor wie de lat te hoog is gelegd. Maar ook frustreren we leerlingen die meer uitgedaagd moeten worden. De kwaliteit van het onderwijs is daardoor onder druk komen te staan.
Wanneer we niets van leerlingen vragen gaat het niveau ook niet omhoog. Voor de basisvaardigheden, taal en rekenen, de kern van het onderwijs, moet de lat dus omhoog. Leerlingen waarvoor de lat nu te hoog blijkt te liggen moeten we onderwijs bieden dat aansluit bij hun mogelijkheden en talenten.
Tegen die achtergrond steunt de PvdA fractie de inzet van dit kabinet. Kwaliteit van docenten verhogen door betere opleidingen, betere beloning en verlaging van de werkdruk. Maar ook de basis weer op orde. Rekenen, taal, Engels en burgerschap. Doorlopende leerlijnen en 200 miljoen voor de scholen om naar eigen inzicht de kwaliteit van de scholen te verbeteren.
Maar op de zegeningen van dat beleid kunnen de leerlingen van de zwakke scholen niet wachten. Er zijn teveel zwakke scholen. Deze scholen geven aan dat ze hun school er niet op eigen kracht weer bovenop krijgen. Scholen zitten te springen om hulp. Daarom wil de PvdA dat er een "EHBO' voor zwakke scholen komt.
Vliegende brigades van ervaren schoolleiders en leraren die zwakke scholen er weer bovenop helpen. Anders ontstaat er een negatieve spiraal. Dat moeten we voorkomen, want elk jaar dat kinderen op een zwakke school zitten is één teveel.
Is de staatssecretaris bereid ons idee van EHBO voor zwakke scholen over te nemen?
Voorzitter,
Ik vind ook dat zwakke scholen die te maken krijgen met een snelle terugval van leerlingen niet meteen het volgende jaar gestraft moeten worden met een lagere vergoeding. Het schoolbestuur moet dan wel meewerken aan een verbeterplan en zich tijdelijk onder 'curatele' laten stellen van deskundige hulp. Een soort vrijwillige artikel 12 procedure (Gemeentewet).
Is de staatssecretaris bereid dit voorstel over te nemen?
Voorzitter,
de PvdA maakt zich ernstig zorgen over het VMBO in de grote steden. 40% van de scholen in de grote steden is zwak. Veel kinderen en leraren voelen zich onveilig. Ouders kiezen daardoor vaak voor scholen buiten de steden. De scholen lopen leeg. Probleem- en risicojongeren concentreren zich daardoor op een aantal scholen. Het bestrijden van segregatie moet daarom dus niet alleen gericht zijn op het bestrijden van witte en zwarte scholen, maar vooral op het doorbreken van de concentratie van problemen op scholen. Dat doen we niet door nog weer eens nieuwe onderzoeken uit te zetten. We moeten deze scholen actief te hulp schieten met voorstellen die ik net noemde.
Hoe voorkomt u dat we over een aantal jaar weer moeten concluderen dat we te kort zijn geschoten bij op onze kerntaak: het garanderen van goed onderwijs? Graag uw reactie.
Voorzitter,
Een brede adviesgroep voor het VMBO heeft voorgesteld de indeling in sectoren (techniek, zorg, economie, groen) los te laten. De staatssecretaris is hier geen voorstander van. En gaat nu advies over het advies vragen. Ik vind dat de staatssecretaris een keuze moet maken: of u spreekt zich uit voor of u tegen het loslaten van de sectoren. Nu houdt ze alleen het vergadercircuit in leven en gebeurt er in de tussentijd niets. Leerlingen kunnen op 133 verschillende manieren met een diploma het VMBO verlaten. Dat tot schotten tussen opleidingen en leerroutes. Deze schotten belemmeren scholen maatwerk te leveren en dwingen leerlingen vaak te vroeg een definitieve richting te kiezen. Ook belemmeren de schotten scholen die nieuwe programma`s willen aanbieden waarmee jongeren verleid worden te kiezen voor opleidingen waarmee ze veel mogelijkheden en kansen op de arbeidsmarkt hebben. Iedereen weet dat het aantal techniek leerlingen terugloopt. En juist daar is veel werk. Het omgekeerde geldt voor de administratieopleidingen. Een VMBO school in Zeeland is een theater en een MTV opleiding gestart. Je zou zeggen: daar is in Zeeland geen droog brood mee te verdienen. Maar het spreekt jongeren aan en jongeren komen zo in aanraking met allerlei soorten techniek. En stromen daarna vaak door naar technische MBO-opleidingen waarmee ze met gemak werk vinden. De huidige sectorindeling frustreert dergelijke initiatieven. Maatwerk is ook nodig om VMBO-t geschikt te maken voor zowel doorstroming naar MBO als naar de HAVO.
De PvdA neemt de voorstellen van de adviesgroep daarom wel over. Geef scholen de ruimte om de sectorindeling los te laten. Harde voorwaarde is dat het kerncurriculum van taal, rekenen en burgerschap garandeert is. Daarnaast mogen nieuwe programma`s pas starten wanneer dit is afgestemd met het vervolgonderwijs en het regionale bedrijfsleven. Deze vrijheid is een recht, geen plicht. Scholen kunnen ook vasthouden aan de huidige indeling van sectoren.
Gelijke kansen: rekening houden met verschillen
Voorzitter
Het ideaal van gelijke kansen is wat ons betreft springlevend. Die gelijke kansen biedt je alleen wanneer je meer dan nu rekening houdt met verschillen tussen kinderen.
Daarom willen we:
· kansen voor kinderen met taalachterstand: schakelklassen, voorschool, weekendscholen, dagscholen. Het kan niet zo zijn dat een geboren en getogen Marokkaanse Amsterdammer alsnog gebrekkig Nederlands spreekt.
· ruim baan voor doorstromers en stapelaars, laatbloeiers verdienen een tweede kans. We wachten de toegezegde kabinetsvoorstellen af.
· Ruim baan voor kinderen die beter met de handen kunnen leren: leer-werktrajecten en vakscholen. Het experiment om VMBO-MBO1/2 opleidingen te integreren heeft de steun van iedereen. Maar in de uitvoering gaat er een boel mis. Een school uit Purmerend heeft nu vanwege die bureaucratische eisen afgezien om mee te doen aan het experiment. Bent u daar van op de hoogte? Van bijvoorbeeld de onzinnige eis dat een leerling niet mag switchen van studierichting? Gaat u daar wat aan doen?
· De initiatieven waarbij leertijdswinst geboekt wordt door VMBO-examen weg te laten zijn bijna allemaal afgewezen. Die belemmeringen (vooral geen terugvaloptie) moeten gesloopt worden.
En als het aan PvdA ligt moeten we niet 5 jaar wachten als het in de praktijk een succes blijkt te zijn.
· Kansen voor risicojongeren
Kinderen uit zwakkere milieus hebben baat bij gemengde scholen zodat ze sociaal ook wat leren. Maar aantallen zijn in sommige steden/wijken zo groot dat de straatcultuur de schoolcultuur overneemt. Leraren en leerlingen trekken dit niet. Daarom moeten we op zoek naar andere vormen. Deelt u deze analyse? In Rotterdam zijn er zo`n 1500 overbelaste jongeren onder de 23 en zonder startkwalificatie, zonder werk en zonder school. Voor deze jongeren wil de gemeente wijkscholen oprichten. De scholen zijn gericht op het ontwikkelen van burgerschap en arbeidsidentiteit. Werk staat centraal, welzijns- en sociaal culturele instellingen , zorg instellingen, politie zitten er in omheen. Wat vindt u van deze plannen van de gemeente Rotterdam?
· Voorzitter, binnenkort bespreken we het WRR rapport over schooluitval. Ik ga er vanuit we deze problematiek dan in totale omvang bespreken. Ik verwacht dan ook een duidelijk verhaal van de kant van het kabinet over leerlingen met gedrags- en leerproblemen.
Voorzitter,
Tot slot. Leerlingen verdienen het om trots op hun VMBO opleiding te kunnen zijn. Dat betekent goed onderwijs, een veilige leeromgeving, de menselijke maat: kennen en gekend worden. En gelijke kansen door rekening te houden met verschillen. Over de menselijke maat doet de regering binnenkort concrete voorstellen. Hetzelfde geldt voor het stapelen en doorstromen, zodat laatbloeiers meer kansen krijgen.
Noot voor de pers:
Persvoorlichting Tweede Kamer-fractie Partij van de Arbeid
Plein 2
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
T 070 318 2694
E