Gemeente Schiedam
Oktober
Dromen van het westen
01 oktober 2008
De wereld kent vele boulevards van gebroken dromen, waar gelukszoekers
die naar de stad trokken hun hoop en illusies achter zich lieten.
Schiedam kent echter een weg, een wijk zelfs van succes: Schiedam
West. Historicus Han van der Horst kenmerkt West als een buurt van
emancipatie, weelde en verwachting. Op de Landelijke Archievendag, 11
oktober 2008, verzorgt Van der Horst een lezing over de droom van het
westen. De lezing vormt een onderdeel van het project over de historie
van huizen in Schiedam West: Huis vol verhalen.
Het Westen is een twintigste-eeuwse wijk die voor het belangrijkste
deel al voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was voltooid. De
lanen in dit stadsgedeelte ademen een onmiskenbare grandeur. Zo staan
op de Burgemeester Knappertlaan de door Piet Sanders ontworpen
bakstenen dubbele villa en het eigen woonhuis van de Schiedamse
architect. Een contrast vormt de villa De Bruyne, ontworpen door het
Rotterdamse architectenduo Brinkman en Van der Vlugt. Het was het
woonhuis van de onderdirecteur van de Van Nelle fabriek en zowel het
woonhuis als het fabriekcomplex dragen de slogan van de bouwers uit:
licht, lucht en ruimte.
Ondanks de statige huizen is de wijk innig verbonden met tijden van
crisis. In 1914 werden werklozen ingezet om straten aan te leggen in
de Diefhoek, het bosachtige gebied ten zuiden van de Warande vol
slingerende laantjes. Ook werd in deze periode het idee geboren voor
de aanleg van stadspark voor recreatie in de wijk dit Julianapark werd
in 1929 officieel geopend voor publiek.
Eendjes voeren in het Julianapark, 1954 (beeldnummer 04509).
Bewoner van Schiedam West Carl van Woerkom heeft vele uren in het
Gemeentearchief Schiedam doorgebracht om een korte geschiedenis van
het Julianapark samen te stellen. Dit kreeg vorm in een elegant
boekje, uitgegeven door De Boekfabriek eveneens gevestigd in Schiedam
West. De vruchtbare samenwerking vond plaats onder leiding van Ineke
Hagen, cultuurscout van Schiedam West. Hagen legt momenteel haar oor
te luisteren bij bewoners die de geschiedenis van hun eigen woonhuis
in kaart brengen. Het project Huis vol verhalen bevordert zo de
betrokkenheid van de bewoners met de wijk en versterkt het
identiteitsbesef.
Kunstenaar Frits Kloppers is bijvoorbeeld neergestreken in de
Fabristraat in 1907 het eerste sociale woningbouwproject van Piet
Sanders. De huizen waren bestemd voor kleine zelfstandigen, ambtenaren
en geschoolde arbeiders. Onder deze laatste groep was de sympathie
voor de Sociaal Democratische Arbeiders Partij (SDAP) dermate sterk
dat de straat en het aangrenzende pleintje bekend stonden als het rode
dorp. De arbeiders van Schiedam West waren actief betrokken bij de
stakingen in de metaalindustrie in 1921 en 1922 brachten de nodige
reuring in de toen nog jonge stadswijk.
Volgens historicus Van der Horst maakten de complexen van
woningbouwverenigingen dat Schiedam West meer werd dan een
rijkeluiskwartier. Als je daar kwam te wonen, dan ging het je beter.
In zijn lezing gaat Van der Horst in op de vraag of Schiedam West nog
altijd een wijk van hoop en verwachting is.
Het boekje In vogelvlucht door de geschiedenis. Julianapark Schiedam
is te koop via het Gemeentearchief Schiedam voor 5 euro. De lezing van
Han van der Horst is op Landelijke Archievendag, zaterdag 11 oktober,
14.00 uur, in het theater van Bibliotheek Waterweg, Stadserf. Toegang
is gratis, reserveren is niet nodig.
Het Gemeentearchief Schiedam is iedere werkdag geopend van 9 tot 17
uur en gevestigd op de derde verdieping van de nieuwbouw van het
Stadskantoor, Stadserf 1. E-mail: archief@schiedam.nl. Bezoek ook de
webstek archief.schiedam.nl en de tentoonstellingen in de Stadswinkel.
Het Gemeentearchief bewaart informatie over Schiedam en Schiedammers
van 1286 tot gisteren en stelt deze gratis beschikbaar.
Klik hier voor meer informatie.