WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REGERINGSBELEID/WRR
1 oktober 2008
Embargo tot 1 oktober 2008, 14.00 uur
WRR-RAPPORT 82
Onzekere veiligheid. Verantwoordelijkheden rond fysieke veiligheid
WRR bepleit nieuwe manier van omgaan met veiligheidsrisico's
Om het huidige hoge niveau van fysieke veiligheid in Nederland te handhaven zal het veiligheidsbeleid op een nieuwe invulling van het voorzorgsbeginsel moeten worden geënt. Gezien de kwetsbaarheid van mensen, samenleving en leefomgeving is een proactieve omgang met onzekerheden vereist. Dat stelt de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in zijn rapport nr. 82 Onzekere veiligheid.Verantwoordelijkheden rond fysieke veiligheid dat de raad op 1 oktober jl. aan de regering heeft aangeboden. Voorzorg brengt nieuwe verantwoordelijkheden met zich mee voor overheid, bedrijfsleven en burgers en vraagt om nieuwe activiteiten, aldus de raad. De WRR adviseert om het nieuwe voorzorgsbeginsel in de grondwet op te nemen en doet suggesties voor een nadere juridische en beleidsmatige uitwerking ervan.
Het advies van de WRR richt zich op preventief beleid op terreinen als voedselveiligheid, het transport van gevaarlijke stoffen, de risico's van nieuwe technologieën, klimaatverandering, infectieziekten en tal van andere bedreigingen van milieu en gezondheid. Een nieuwe aanpak voor de omgang met risico's is geboden omdat het huidige beleid met twee problemen wordt geconfronteerd, zo stelt de WRR. De omvangrijke regelgeving die in de loop der tijd is ontstaan is complex en onoverzichtelijk en gaat gepaard met hoge kosten. Daarnaast is de wereld waarop het beleid zich richt complexer geworden. Daarop hebben nationale overheden slechts beperkt greep. Bovendien worden we in toenemende mate geconfronteerd met bedreigingen die met onzekerheden zijn beladen. Over de vraag met welke risico's nieuwe technologieën gepaard gaan en wat de kansen en gevolgen van klimaatverandering en nieuwe infectieziekten zijn, bestaan ook onder experts vaak verschillen van mening. De gedachte dat de overheid zich kan opstellen als een alwetende regisseur die in detail kan voorschrijven welk gedrag vereist is, stuit daardoor op grenzen.
Veiligheid is en blijft een kerntaak van de overheid. De verantwoordelijkheden van overheid, bedrijfsleven en burgers voor de fysieke veiligheidszorg moeten echter op een nieuwe leest worden geschoeid. De WRR adviseert dat te markeren in de grondwet en stelt daarnaast dat voorzorg nieuwe vormen van regelgeving en toezicht vereist, alsmede aanpassingen in zowel de Algemene wet bestuursrecht als het Burgerlijk wetboek. Het bedrijfsleven zal in de benadering die de WRR voorstelt met minder gedetailleerde regels worden geconfronteerd, maar krijgt grotere verantwoordelijkheden. De voorzorgsbenadering die de WRR voorstaat vormt een concretisering van wat doorgaans 'maatschappelijk verantwoord ondernemen' wordt genoemd.
Voorzorg betekent niet dat de angst regeert, maar dat van zowel politiek als samenleving nieuwe activiteiten worden gevraagd, aldus de WRR. De blikrichting wordt verlegd van schade naar de kwetsbaarheid van de omgeving. Dat heeft implicaties voor de organisatie van de veiligheidszorg in zowel de publieke als de private sector. Zo stelt voorzorg hoge eisen aan de onafhankelijkheid van wetenschappelijk onderzoek. Daarnaast wijst de raad op de rol die niet-experts kunnen spelen om de ambities van het nieuwe fysieke veiligheidsbeleid te realiseren. Ook het parlement kan een actievere rol vervullen in het veiligheidsbeleid.
De minister van Binnenlandse Zaken, mevrouw dr. Guusje ter Horst heeft het advies op 1 oktober namens de regering in ontvangst genomen.
Bestellen:
Onzekere veiligheid / druk 1
WRR
Noot voor redacties (