ChristenUnie
Bijdrage Ed Anker AO opdrachtverlening staatscommissie Grondwet
Bijdrage Ed Anker AO opdrachtverlening staatscommissie Grondwet
woensdag 01 oktober 2008 14:25
* De Nederlandse Grondwet is sober opgezet, weinig poeha en vooral
gericht op constitutionalisering. Dat wil zeggen gericht op het
regelen van de relatie tussen overheid en burger. Wat moet de
overheid laten, en wat niet?
* In de loop van de tijd is de Grondwet, wat de vorm en de inhoud
betreft dikwijls onderwerp van discussie geweest en ook
daadwerkelijk veranderd ter afspiegeling van een veranderende
samenleving. De grondwetsherziening van 1983 is daar een duidelijk
voorbeeld van.
* De Nederlandse samenleving is intussen verder veranderd. De
minister noemt een prachtige opsomming om die veranderingen te
duiden. De ChristenUnie-fractie herkent zich daarin. De
samenleving is pluriformer geworden. Niet op voorhand mag bekend
worden verondersteld dat voor iedereen duidelijk is hoe de regels
zijn in de Nederlandse samenleving, welke rechten je hebt en welke
verantwoordelijkheden.
* De Grondwet zou een grotere functie kunnen hebben, dan deze nu
heeft. Burgers verwachten dat ook. Uit het onderzoek dat vorig
jaar is uitgevoerd blijkt dat de meeste burgers de Grondwet heel
belangrijk vinden, maar dat ze geen idee hebben wat er in staat.
Hij is bemind, maar onbekend.
* De ChristenUnie-fractie wil de Grondwet een prominentere plaats
geven in de samenleving. Zodat het meer kan samenbinden. Maar dat
moet op een zorgvuldige manier gebeuren en de instelling van een
staatscommissie heeft daarom onze steun. Wel vond de
ChristenUnie-fractie het een interessant exposé van de raad van
state met betrekking tot de samenstelling van de staatscommissie.
Met het begrip voor de keuze om geen Kamerleden op te nemen in de
commissie blijft wel de vraag waarom het een staatscommissie is
genoemd en niet gewoon, commissie herziening Grondwet?
* Wat betreft de concrete onderwerpen, wil ik een aantal dingen
benoemen. De toegankelijkheid, pre-ambule en de verhouding tot
internationaal recht en de grondrechten onderling.
* De ChristenUnie-fractie kan zich vinden in het schrappen van de
opdracht aan de staatscommissie ten aanzien van de
toegankelijkheid van de Grondwet. De Grondwet hoeft geen populair
stukken te worden, maar moet wel kunnen worden toegelicht. Een
goed leesbare en laagdrempelige toelichting op de Grondwet kan
voldoende zijn.
* Wat betreft de pre-ambule en algemene bepalingen steunt de
ChristenUnie-fractie de opdrachtverlening aan de Staatscommissie.
De uiteenzetting van de Raad van State met betrekking tot alle
discussie die inmiddels daarover is geweest is indrukwekkend. Maar
er is inderdaad samenhang te constateren met de andere
onderwerpen, zoals bijvoorbeeld de doorwerking van internationaal
recht en eventuele codificering daarvan in de Grondwet, dat het
ook voor de ChristenUnie-fractie zeker wel meerwaarde heeft om
hierover de staatscommissie te laten adviseren.
* We zijn blij dat er een afzonderlijk voorstel komt met betrekking
tot het vastleggen van de Nederlandse taal in de Grondwet. Wij
zijn daar groot voorstander van, hebben daar al jaren voor
gepleit. Het kan ons niet snel genoeg geregeld worden.
* Het advies van de Raad van State op het punt van de weerbaarheid
van de Grondwet en de uitholling van de democratie heeft ons
aangenaam getroffen. We zijn blij dat de regering bereid is om ook
de huidige mogelijkheid om grondrechten te beperken wil betrekken
in de opdracht aan de staatscommissie. Daarbij zou ook moeten
worden betrokken dat grondrechten geen rangorde kennen. Daarnaast
is de suggestie van de Raad van State om de criteria te benoemen,
die ten grondslag liggen aan een beperking zoals subsidiariteit en
proportionaliteit, is een waardevolle.
* De ChristenUnie-fractie zou het bovendien op prijs stellen als de
staatscommissie in het verband van de verhouding tussen het
internationaal en nationaal recht ook zou willen kijken naar de
situatie in andere landen, waarbij internationale verdragen
bijvoorbeeld pas worden goedgekeurd als ze zijn omgezet naar in
nationale wetgeving.
* Het feit dat alle grondrechten door de (formele) wetgever beperkt
kunnen worden, zonder dat daar bescherming tegen kan worden
geboden is ChristenUnie-fractie al jaren een doorn in het oog. Wij
pleiten daarom ook al enige tijd voor een Constitutioneel Hof en
het mogelijk maken van rechterlijke toetsing aan de Grondwet. De
ChristenUnie vindt het jammer dat het kabinet op dit punt
terughoudend is. Wij zouden graag zien dat het kabinet
overwegingen ten aanzien van het constitutioneel hof en
rechterlijke toetsing ook voorlegt aan de Staatscommissie. Het
wetsvoorstel rechterlijke toetsing ligt nagenoeg stil. Terwijl het
onderwerp te belangrijk is om te laten liggen. Het zou goed zijn
om dit ook voor te leggen aan de staatscommissie.
* ChristenUnie-fractie steunt de keuze om ook de vraag voor te
leggen of een eeuwigheidclausule denkbaar is in de Nederlandse
Grondwet. Maar zo'n bepaling heeft pas echt zin als er een
rechterlijke toets aan de Grondwet mogelijk is, of een
Constitioneel Hof over grondwettelijkheid kan beslissen.
* Wat betreft de herzieningsprocedure hecht de ChristenUnie-fractie
net als het kabinet aan het behouden van de doelstelling. Maar ook
dit zou wel kunnen worden bekeken in relatie met rechterlijke
toetsing en een constitutioneel hof. De herzieningsprocedure zou
kunnen worden aangepast, op het moment dat er andere waarborgen
worden toegevoegd. Wat ons betreft gaat de staatscommissie daar
ook op in. Graag een toezegging van de minister op dit punt.