SGP
01 - 10 - 08 | Rijksbegroting achterhaald?
De SGP maakt zich zorgen over de gevolgen van de huidige financiele
malaise voor de Rijksbegroting. De veronderstellingen die ten
grondslag liggen aan de cijfers blijken nu al, twee weken na
Pinsjesdag, achterhaald. SGP-fractievoorzitter Van der Vlies zei dat
bij de algemene financiele beschouwingen in de Tweede Kamer. Verder
vroeg de SGP minister Bos meer helderheid te geven over de koopkracht,
met name van de chronisch zieken en gehandicapten. Het is onacceptabel
dat uitgerekend die groep erop achteruit gaat. Extra geld bepleit de
SGP voor Defensie en de politie.
________________________________________
Algemene financiële beschouwingen
ir. B.J. van der Vlies
1 oktober 2008
Voorzitter, de Algemene Financiële Beschouwingen vinden dit jaar
plaats tegen een wel heel turbulente achtergrond. De beurzen zijn
onrustig, consumenten houden de hand op de knip en geld lenen wordt
steeds duurder. En met de crisissituaties bij verschillende Europese
banken slaan de problemen nu helaas ook snel over op de reële
economie.
Voorzitter, tegen deze roerige achtergrond bespreken wij vandaag en
morgen de financiële plannen voor het jaar 2009 met de minister van
Financiën. Het zal u dan ook niet verwonderen dat een groot deel van
mijn bijdrage zich daarop richt. In de eerste plaats wil ik ingaan op
de maatregelen die het kabinet het afgelopen weekeinde heeft genomen
bij Fortis. Vervolgens stel ik enkele vragen over de gevolgen van de
crisis voor de rijksbegroting 2009. En tot slot plaats ik enkele
kanttekeningen bij de beleidskeuzes van dit kabinet in de begrotingen
waar mijn fractie graag een andere koers zou varen.
FORTIS
Voorzitter, eind vorige week bereikte de crisis voor de Nederlandse
situatie een nieuw - vooralsnog voorlopig - dieptepunt met de snelle
koersdaling van het aandeel Fortis. Of de geruchten over de bank nu
klopten of niet, feit was dat de op vertrouwen gebaseerde koers zo
snel kelderde dat de minister de noodgreep moest hanteren om als
grootaandeelhouder een belang in Fortis te nemen. Mijn fractie heeft
daarvoor - gezien het ontbreken van een private investeerder - alle
begrip. Toch heeft mijn fractie na het debat van gisteren en het lezen
van de gisterenavond verstuurde brief geen antwoord gekregen op de
volgende vragen:
De minister heeft aangegeven dat hij ook andere banken gaat steunen
'als het gaat om situaties waarbij de betrouwbaarheid en integriteit
van het financiële systeem in het geding zijn'. Hoe gaat de minister
om met het risico dat overnames met zich meebrengen? Immers, bij een
solvabele bank als Fortis is het risico minder groot dan bij banken
die écht op de rand van de afgrond zijn beland. In dat geval is de
belastingbetaler de dupe! Graag reactie.
Ook vraag ik de minister hoe hij de Tweede Kamer in het vervolg eerder
wil betrekken bij de besluitvorming. Een drietal suggesties daarbij.
Is het mogelijk om als Kamer op korte termijn de? spelregels voor
de minister vast te leggen?
Is het mogelijk om, als de tijdsdruk hoog is, alleen de?
fractievoorzitters vooraf te informeren of te raadplegen?
Of is het wellicht een idee om als Kamer een financieel? plafond
voor overnames met de minister te bespreken, zoals ook in Amerika het
geval is?
Wat gaat de minister voor stappen ondernemen als zich op korte termijn
geen kopers melden voor ABN Amro? En hoe gaat hij bij een eventuele
koop de belangen van de spaarders, personeel en investeerders
behartigen?
ROL VAN HET TOEZICHT
Voorzitter, als één ding duidelijk is geworden door deze crisis, dan
is het wel dat de Invisible Hand van de econoom Adam Smith, die ervan
uitgaat dat er als vanzelf een marktequilibrium ontstaat als de markt
volledig wordt vrijgelaten, in zijn pure vorm definitief naar de
prullenbak verwezen kan worden. Goed toezicht is essentiëler dan
ooit. Gelukkig kunnen wij ons in Nederland erop verheugen dat we een
relatief goede toezichthouder hebben. De minister stelde dat terecht
bij de presentatie van de miljoenennota, en ook gisteren herhaalde hij
dat weer.
Toch is mijn fractie ervan overtuigd dat het toezicht in Nederland nog
beter moet en kan. Ik doel dan op het feit dat financiële
instellingen de afgelopen jaren steeds grotere risico's namen, zonder
dat ze daarvoor teruggefloten werden door de toezichthouder. Ik vraag
de minister hoe hij in dit verband de uitspraak van Nout Wellink,
president van de DNB, beoordeelt dat toezichthouders zich veel meer
moeten richten op het brede plaatje en op de lange termijn? En is deze
minister het met de SGP eens dat de prikkels achter de
beloningssystemen - belonen van succes, maar niet afstraffen van falen
- een grote rol hebben gespeeld bij het nemen van steeds grotere
risicoâs? Kan de Kamer binnenkort maatregelen verwachten om de
bonussen van falende bestuurders aan banden te leggen?
GEVOLGEN CRISIS VOOR RIJKSBEGROTING
âNederland is goed voorbereid op economische omslagâ. Zo kopte,
voorzitter, de eerste pagina van de Miljoenennota. Mooier kan een
minister van Financiën het in economisch zware tijden niet maken.
Maar bij de presentatie van diezelfde Miljoenennota hield minister Bos
al heel wat meer slagen om de arm. En toen hadden we nog niet eens de
huidige omvang van de crisis in beeld. Mijn vraag aan de minister is
daarom hoe de recentelijk geïntensiveerde crisis van invloed is op de
Nederlandse Rijksbegroting voor 2009. Hoe beoordeelt hij de uitspraak
van oud-minister Ruding (Reformatorisch Dagblad zaterdag jongstleden),
dat deze minister een in de begroting veel te gunstige
vooronderstelling hanteert? Denk aan het feit dat hij uitgaat van een
economische groei van 2 procent. En denk aan de gehanteerde olieprijs
van 125 dollar die hij hanteert bij het berekenen van de aardgasbaten.
Mijn fractie zou graag een voorzichtiger manier van begroten zien.
Ziet de minister iets in de suggestie om voor de komende jaren meer
reserves in de begroting in te bouwen ten aanzien van de crisis op de
financiële markten?
KOOPKRACHT
Voorzitter, na afloop van de begrotingsberaad in het kabinet wees deze
minister erop dat âde sterkste schouders de zwaarste lasten moeten
dragenâ. Ik heb daar tot mijn spijt weinig van teruggezien, maar
daarover meer bij de begrotingsbehandeling van SZW en het
Belastingplan. Daarvoor is het echter wel noodzakelijk dat de Kamer
beschikt over de meest recente koopkrachtberekeningen. Ik ben daarom
erg geïnteresseerd in het verband tussen de KredietCrisis en
KoopKracht. Want hoewel in de raming een stevig negatief effect van de
kredietcrisis is verdisconteerd, zijn de huidige ontwikkelingen niet
meegenomen. Ik vraag de minister daarom of hij de Kamer voor de
begrotingsbehandeling van SZW geactualiseerde koopkrachtberekeningen
wil toesturen voor een aantal mogelijke economische scenarioâs.
BU EN TEGEMOETKOMING CHRONISCH ZIEKEN EN GEHANDICAPTEN
Voorzitter, vorig jaar heb ik mij fel verzet tegen het uitkleden en
afschaffen van de Buitengewone Uitgavenregeling. Hoewel onbedoeld
gebruik van mijn fractie tegengegaan mag en moet worden, vond mijn
fractie dat de BU beschikbaar moest blijven voor alle
belastingplichtigen die onvermijdelijke uitgaven hebben te doen.
Die slag heb ik helaas - op een alternatieve regeling voor
adoptiekosten na - verloren. Wat voor de nieuwe situatie relevant is,
zijn de recente ontwikkelingen rond de vervangende regeling om
tegemoet te komen aan chronisch zieken en gehandicapten. Gisteren
kreeg mijn fractie een actualisatie van de CG-raad en het Nibud met de
koopkrachtberekeningen voor mensen met hoge zorgkosten. Die baren mijn
fractie zorgen. Ik vind het onaanvaardbaar als mensen met hoge
zorgkosten er door deze ingreep op achteruit gaan. Hoe staat het met
de toezegging van het kabinet om hun positie nog eens te bekijken? Ik
wil dat hun koopkrachtpositie uiterlijk vóór de stemmingen over de
begrotingen is veiliggesteld. Graag een toezegging.
Over mijn aangenomen motie over de regeling voor adoptiekosten het
volgende. Mijn fractie vraagt zich af waarom De Kamer nog geen nadere
concretisering daarvan heeft gezien. Kan de minister bij deze
toezeggen dat de in de justitiebegroting gememoreerde regeling geen
verslechtering betekent voor adoptiefouders ten opzichte van de
buitengewone uitgavenregeling?
ALGMENE HEFFINGSKORTING
Voorzitter, vorig jaar heb ik mij faliekant tegen de (versnelde)
afschaffing van de Algemeen Overdraagbare Heffingskorting gekeerd. Dit
jaar las ik in het Belastingplan 2009 dat er een nieuwe maatregel
wordt genomen die de positie van eenverdienergezinnen aantast. De
indexatie van de Algemene Heffingskorting van 2008 wordt namelijk
teruggedraaid, en de heffingskorting wordt verder verlaagd met 57
euro. Klopt het dat dit weer een verdere uitkleding is van de Algemene
Heffingskorting? Als dat zo is, dan vraag ik de minister deze
maatregel terug te draaien. Graag reactie.
DEFENSIE
Voorzitter. Defensie wordt van binnenuit opgegeten. Personele en
materiële problemen spelen haasje-over. Feitelijk heeft Defensie
sinds 1990 geen extra geld gekregen; het bekende extra miljard in 2003
ging naar de missies in Irak en Afghanistan. Aan deze situatie moet
een eind aan komen. Als ik de begroting goed lees, levert Defensie
echter een kleine 50 miljoen in! Dat is onacceptabel. Kan dit worden
uitgelegd? Er moeten fundamentele keuzes worden gemaakt. Of we blijven
actief op het huidige topniveau en dan moet er stevig geld bij. Of we
schroeven onze ambities een eind naar beneden en we laten andere
landen het voortouw nemen in crisisgebieden. De SGP kiest voor het
eerste. Nederland is een rijk land. Daarbij hoort ook je
verantwoordelijkheid nemen in crisis- en oorlogssituaties. Adeldom
verplicht. De SGP wil daarom vasthouden aan het hoge ambitieniveau.
Dit betekent, dat er op korte termijn extra geld beschikbaar moet
komen voor Defensie. Dat is nodig om de slijtageslag van missies zoals
in Uruzgan te compenseren, maar ook om het werken bij Defensie
aantrekkelijker te maken.
Bovendien moet snel voor de lange termijn zekerheid worden geboden ten
aanzien van het defensiebudget. Het is de hoogste tijd om af te
spreken dat een bepaald percentage van het nationaal inkomen besteed
wordt aan Defensie. De NAVO-richtlijn gaat uit van 2% van het
nationaal inkomen. Dat betekent een forse verhoging van het budget,
maar indien Nederland een hoogwaardige bijdrage wil blijven leveren in
NAVO-verband is dit het perspectief.
POLITIE
Voorzitter, een dergelijke probleem doet zich ook voor bij de politie.
Mijn fractie vindt het onbegrijpelijk dat er 100 miljoen wordt
bezuinigd, terwijl politiekorpsen al een tijd lang te maken hebben met
een chronische onderbezetting binnen de basispolitiezorg en de
opsporingsdiensten. Daar staan op dit moment al duizenden vacatures
open. Mijn fractie wil dat de minister van Financiën deze bezuiniging
terugdraait. Graag reactie.
TOT SLOT
Tot slot voorzitter. Vertrouwen blijkt in deze economisch zware tijden
een heel onrustig bezit. Vertrouwen is als een emmer die je enkel
druppel per druppel kan vullen. Eén dom of onhandig gebaar is echter
voldoende om hem te ledigen. Ik wens de minister heel veel sterkte en
wijsheid om dat vertrouwen de komende tijd te herstellen!
Rijksbegroting achterhaald?