Partij voor de Dieren


Speerpunten

Dierenwelzijn, als een paal boven water!

Speerpunten uit het Programma voor de verkiezingen van de waterschappen

September 2008

Vele miljoenen dieren leven naast ons, maar buiten het zicht, omdat ze in het water leven. Ook de ellende die jaarlijks miljoenen overkomt, voltrekt zich veelal buiten het zicht. De strijd tegen het wassende water hoeft geen gevecht tegen dieren en natuur te zijn!

Het is hoog tijd voor het beschavingsoffensief van de Partij van de Dieren. Een beschavingsoffensief vergelijkbaar met de strijd van weleer tegen de onderdrukking van vrouwen, kinderen en slaven.

Waterschappen zijn regionale overheden, die taken verrichten op het terrein van het waterbeheer (en sommigen ook op het terrein van wegbeheer). De taken van de waterschappen zijn:
- zorg voor de waterkering (veilige dijken, aanleg, onderhoud, beheer en toezicht)

- zorg voor de waterhoeveelheid (waterpeil, waterafvoer, waterberging, gemalen)

- zorg voor de waterkwaliteit (schoon oppervlaktewater, rioolwaterzuivering, toezicht).

Wat we echter zien is dat het waterschap vooral verworden is tot een faciliterend orgaan van de hengelaars, de landbouw en het bedrijfsleven die gebruik maken van de wateren in Nederland. Een die daarbij ook nog eens op de automatische piloot fungeert met weinig maatwerk en ten koste van vele dieren.

Hoofdpunten uit het programma van de Partij van de Dieren:

Muskusratten
Het zeewaterniveau stijgt en de afvoer van rivieren regenwater wordt in toenemende mate een probleem. De Partij van de Dieren stelt de veiligheid en het behoud van effectieve waterkering voorop. Maar er is geen dijk doorgebroken door muskusratten, wel door andere oorzaken.

Toch worden onder het mom van veiligheid jaarlijks tussen de 200.000 en 400.0000 muskusratten gedood. Muskusratten graven weliswaar holen, maar bevorderen (vergelijkbaar met bevers) ook de biodiversiteit in de sloten en kanalen, al was het alleen al door het afgrazen van waterplanten. Het idee dat minder dieren tot minder schade zou leiden, is veel te simplistisch gebleken en in veel gevallen onjuist. Er is dus geen rechtvaardiging voor de massale en wrede doding van muskusratten met klemmen en verdrinkingsvallen. Bovendien kost het de samenleving jaarlijks in het hele land EUR 31 miljoen. Dit is een veelvoud van de daadwerkelijke schade. Er zijn andere, meer duurzame en effectieve oplossingen voor het probleem van de graverij in de waterkeringen.

Maatregelen:

* Er komt een einde aan de huidige muskusrattenbestrijding.
* De veiligheid van dijken wordt verbeterd door ze groter te maken (overdimensioneren) en van een deklaag te voorzien, waar gravende dieren niet doorheen kunnen.

Calamiteiten
Mochten dijken doorbreken of water in bekkens afgevoerd worden dan horen er calamiteitenplannen te zijn die ook aangeven hoe de dieren gered kunnen worden. Het gaat dan om de vele miljoenen gehouden dieren (gezelschapsdieren, vee) en om de in het wild levende dieren. De Waterschappen hebben een wettelijke plicht om calamiteitenplannen op te stellen.

Maatregelen

* Het waterschap regelt de opvang van gehouden en in het wild levende dieren in haar calamiteitenplan en de calamiteitenbestrijdingsplannen en beperkt het dierenleed in noodsituaties zoveel mogelijk.

Waterkwaliteit
Schoon water moet vanzelfsprekend worden. Dat dit niet het geval is, is vooral te wijten aan de grote hoeveelheden meststoffen (vooral fosfaten), die uit de landbouwgronden spoelen. Direct of indirect bevordert de vervuiling ook de ontwikkeling van gif zoals door botulismebacteriën en blauwalgen. Daar waar mogelijk dient het waterschap de intensieve bemesting terug te dringen, bijvoorbeeld door te stimuleren dat de intensieve veehouderij wordt omgezet in duurzame veehouderij of akkerbouw.

Maatregelen:

* Het waterschap dringt het lozen van fosfaat in het oppervlaktewater terug en vermindert de kansen op vergiftigingen zoals door botulismebacteriën en blauwalgen. Het waterschapsbestuur zet zich daarom actief in om de veestapel te verminderen, mestvrije zones langs waterwegen te realiseren en filtering door planten op flauw oplopende oevers.
* Het waterschap gaat een rol spelen in de bewustwording over de relatie tussen de consumptie van niet-duurzaam geproduceerde akkerbouw en bio-industrie producten, en de vervuiling van de bron van het leven, water.

Massale sterfte

(1) bij het onderhoud

Het maaien van de kanten en het schonen en baggeren van poelen, sloten en kanalen dienen om de waterafvoercapaciteit in stand te houden. Voor de vele dieren die in en om het water leven betekent dit een levensbedreigende ingreep. Vogels verliezen nesten, eieren en beschutting langs de kanten. Vissen en amfibieën verliezen hetzelfde in het water en de bodem. Daarnaast zijn er veel dieren die het leven laten, hetzij in het water hetzij verwond of verstikt in de bagger op de kant.

Waterafvoer is zeker met de toenemende wateroverlast belangrijk, maar de werkzaamheden vinden als een automatisme plaats, ongeacht de dieren. Dit automatisme dient doorbroken te worden. Maatwerk is nodig: sloten hoeven niet meerdere keren per jaar op de kop en er zijn dierenbesparende technieken.

Maatregelen:

* Het automatisme om wateren cyclisch te onderhouden (maaien, schonen en baggeren) dient doorbroken te worden, omdat hierdoor steeds het leven van grote aantallen dieren en de natuurlijke ontwikkeling van wateren en hun oevers verloren gaat. De werkzaamheden dienen alleen plaats te vinden als het echt noodzakelijk voor de waterhuishouding. Maatwerk is nodig voor elk water.

* Als maaien, schonen of baggeren noodzakelijk is, dan dienen de minst dieronvriendelijke maatregelen (zoals hierboven beschreven) toegepast te worden.

(2) bij overstort

Een overstort is een onderdeel van het rioleringsysteem om, net als een ontluchtingsventiel, overtollig water uit de riolering (bijvoorbeeld bij hevige regenval) op het oppervlaktewater te lozen. Dit overstortwater kan lokaal tot massale sterfte van vissen en andere dieren leiden. De verantwoordelijkheid voor voldoende capaciteit en conditie van de riolering en het toezicht op de lozers ligt bij de gemeente. Het waterschap houdt vervolgens toezicht op het lozen door de gemeente via de overstorten. Zij kan de gemeente dus aansprakelijk stellen bij ernstige vervuiling van het oppervlaktewater, bijvoorbeeld bij achterstallig onderhoud.

Maatregelen:

* het waterschap ziet erop toe dat de gemeentes regenwater meer gescheiden afvoeren en extra afvoercapaciteit in het regenwatersysteem realiseren.

* het waterschap stelt de gemeente aansprakelijk bij achterstallig onderhoud van het riool of nalatig toezicht op lozingen.

(3) bij stuwen en gemalen

Nederland kent ongeveer 10.000 stuwen en 3.500 gemalen ten behoeve van waterbeheer. Miljoenen vissen worden jaarlijks verminkt of vinden hun dood in de malende vijzels van gemalen of de aan een stuw gekoppelde waterkrachtcentrale. Het hier gaat om één van de grootste vormen van verborgen dierenleed in Nederland.

De aanleg van waterbouwkundige kunstwerken heeft geleid tot een grote mate van versnippering van wateren. Het oppervlak aan potentieel leefgebied dat beschikbaar is voor vissen is daardoor afgenomen en daarmee is ook de kans dat geschikte habitats binnen het leefgebied aanwezig zijn afgenomen. Het gevolg hiervan is dat de kwaliteit van de visstand gevaar loopt en dat vissoorten in hun bestaan worden bedreigd.

Inmiddels zijn er echter al verschillende technische oplossingen ontwikkeld, die het vissen mogelijk maakt om waterbouwkundige obstakels te omzeilen, dan wel om deze kunstwerken te passeren. Daarnaast bestaan er stevige juridische verplichtingen voor waterbeheerders ten aanzien van vismigratie en visvriendelijkheid van waterbouwkundige kunstwerken.

Maatregelen:

* Alle gemalen dienen visvriendelijk ingericht te worden. Er dienen visweringen gebouwd te worden, waarbij met behulp van geluid en licht, in combinatie met visgeleidingssystemen de vissen de mogelijkheid wordt geboden om de waterschoepen en vijzels te ontwijken, obstakels te passeren en de leefgebieden zoals paaigronden te bereiken.

* Het waterschap dient verder onderzoek te verrichten naar mogelijkheden om vissen en andere dieren weg te houden van installaties of werken met een aanzuigfunctie.

Hengelen en jacht

Hengelen en jacht leiden tot verwondingen van dieren, angst en stress en tot de dood. Bovendien brengt het hengelen tot op de dag van vandaag vele tonnen giftig lood in het milieu. Ook de jacht heeft deze vergiftiging teweeggebracht. De Partij voor de Dieren vindt dat dieren als levende wezens met bewustzijn en gevoel met mededogen en zorgvuldigheid behandeld moeten worden. De leefwereld van de dieren is ook die van ons. Daarom is zij tegen hengelen en jacht.

Het waterschap neemt een belangrijke rol in het tegengaan van het hengelen. Niet alleen omdat het de visrechten verhuurt in haar wateren, zij de oevers inricht en de visstand beheert, maar ook omdat het een rol in de voorlichting heeft over het omgaan met het water en al het leven erin.

Vergelijkbaar met hengelen dient het waterschap de jachtrechten op haar terreinen stop te zetten. Het waterschap heeft voor haar gebieden specifieke verantwoordelijkheid om nieuwe, diervriendelijke middelen voor eventuele problemen te ontwikkelen.

Maatregelen:

* Het waterschap ontmoedigt het hengelen onder meer via voorlichting, omdat hengelen bijzonder dieronvriendelijk en milieuvervuilend is. Zij stopt met de verhuur van haar visrechten en met het inrichten van hengelplaatsen.

* Het waterschap heeft en houdt de verantwoordelijkheid voor het beheer van de wateren en de dieren die erin leven.
* De verhuur van jachtrechten op terreinen van het waterschap wordt stopgezet. Bij preventie van schade worden diervriendelijke alternatieven ingezet.