Toelichting Balkenende op situatie financiële markten
Nieuwsbericht | 30-09-2008
Minister-president Balkenende heeft in de Tweede Kamer een toelichting
gegeven op de huidige situatie op de financiële markten.
Inbreng minister-president Balkenende tijdens het debat over de situatie op
de financiële markten in de Tweede Kamer op 30 september 2008:
Mevrouw de voorzitter,
Ik wil uw Kamer dankzeggen voor de uitnodiging om heden samen met
minister Bos een toelichting te geven op de huidige situatie op de
financiële markten.
Ik denk dat het goed is om hierover met elkaar van gedachten te
wisselen.
De turbulente situatie op de financiële markten houdt een ieder van
ons bezig.
Het kabinet kan de omstandigheden op de beurzen niet beslissend
beïnvloeden.
Wat we wél kunnen is bijdragen aan oplossingen die het
vertrouwen vergroten en het geld van klanten van banken beschermen.
Hierop is het kabinet dan ook aanspreekbaar en draagt het haar
verantwoordelijkheid.
Deze verantwoordelijkheid hebben de minister van Financiën en ik - in
nauwe samenwerking met de President van de Nederlandse Bank en andere
hoofdrolspelers - de afgelopen dagen dan ook genomen.
Op dit handelen geeft het kabinet vandaag in hoofdlijnen een
toelichting. En we leggen verantwoording af over de beslissingen die
zijn genomen.
Het is goed te melden dat uw Kamer voor aanvang van de Algemene
Financiële beschouwingen een zal brief bereiken met daarin de details
van de maatregelen die de Nederlandse regering heeft genomen ten
behoeve van de ondersteuning van Fortis.
Het is duidelijk dat de financiële crisis bij uitstek ook een
internationaal vraagstuk is, dat deels ook internationale oplossingen
behoeft.
Allereerst op mondiaal niveau. Vorige week in de Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties heb ik gepleit voor snelle actie. De
financiële sector en de regelgevende instanties moeten de
aanbevelingen van het Financiële Stabiliteitsforum snel implementeren:
strikter toezicht, betere risicobeheersing, grotere transparantie en
een strengere verantwoordingsplicht. Ook het IMF heeft een centrale
rol.
En uiteraard volgen wij met grote aandacht de ontwikkelingen in de
Verenigde Staten. Zoals Minister Bos in de media al aangaf, hoopt het
Kabinet dat congres en senaat toch overeenstemming weten te bereiken
over een financieel reddingsplan. Uit de reacties van de markten in de
afgelopen dagen op de verwikkelingen rondom het plan, blijkt het grote
belang van de stabiliseringinspanningen die de Amerikaanse overheid
voor ogen heeft.
Op Europees niveau zal ook extra tempo moeten worden gemaakt met
versterking van de samenwerking op het gebied van financieel toezicht
en financiële stabiliteit. Concrete voorbeelden zijn de versterking
van de rol van de toezichthouders in het bijzonder bij
grensoverschrijdende bedrijven. Ook zal gekeken worden naar
additionele leningen van Europese Investering Bank (EIB) voor het MKB.
Het is ook van groot belang dat de lidstaten bij de
crisismanagementmaatregelen die zij treffen rekening houden met de
effecten in de andere lidstaten. Volgende week komen de Ministers van
Financiën bij elkaar, gevolgd door de regeringsleiders op 15 en 16
oktober.
Het Kabinet houdt nauw contact met de regeringen van de overige
EU-landen en met de Europese instellingen. Het afgelopen weekend lag
het accent op de contacten met België en Luxemburg, de Europese
Commissie en de Europese Centrale Bank. Dezer dagen zal ik ook contact
hebben met EU-voorzitter Sarkozy en een aantal andere
regeringsleiders.
Het afgelopen jaar, en de afgelopen weken in het bijzonder, is Fortis
onder druk komen te staan, mede als gevolg van de bredere problemen op
dit moment binnen de financiële sector. Dat is een ontwikkeling
geweest die de regering nauwlettend in de gaten heeft gehouden en waar
wij intensief contact over hebben gehouden met alle betrokkenen.
Eind vorige week is op de beurs duidelijk geworden dat het vertrouwen
in Fortis steeds verder onder druk kwam te staan. Dit probleem moest
worden opgelost. Een faillissement van Fortis zou onevenredige schade
hebben toegebracht aan het Nederlandse financiële stelsel en daarmee
ook de Nederlandse economie als geheel.
Voorkomen moest worden dat de belangen van spaarders en klanten van
Fortis of ABN AMRO in gevaar zouden komen. De Nederlandse overheid
staat voor de stabiliteit en de continuïteit van het Nederlandse
bankwezen. Daar kan op worden vertrouwd. Veel Nederlanders,
consumenten en bedrijven, bankieren bij Fortis en ABN AMRO. Wij konden
en wilden ons daarom niet afzijdig houden, met het oog op het
vertrouwen bij de spaarders van Fortis en ABN AMRO en het vertrouwen
op de financiële markten.
Er is gesproken over verschillende manieren waarop er weer rust in
deze situatie zou kunnen worden gebracht. Gedurende het weekeinde
bleek daarbij ook dat er op heel korte termijn geen solide private
oplossing voorhanden was in de vorm van een overname door een
strategische partner. Daarbij speelde ook een grote rol dat een
problematische situatie bij Fortis mondiale gevolgen zou kunnen hebben
op de toch al zeer zorgelijke situatie op de financiële markten. De
president van de Europese Centrale Bank heeft dit onder meer onder de
aandacht gebracht.
In overleg met alle betrokkenen is de regering tot de conclusie
gekomen dat overheidsingrijpen op dit moment de enige manier was om
dat zo belangrijke vertrouwen te herstellen. Er is immers door de
kredietcrisis een buitengewone situatie ontstaan. En in een dergelijke
buitengewone situatie moeten alle middelen worden overwogen, die een
bijdrage kunnen leveren aan het ondersteunen en herstellen van het
vertrouwen in Fortis.
Voordat de minister van Financiën verder zal ingaan op de afspraken
die met Fortis zijn gemaakt hecht ik eraan hier in uw midden uit te
spreken dat we met elkaar moeten werken aan stabiliteit, de
problematiek waar we nu mee te kampen hebben gaat partij politieke
grenzen te boven (wil ik tegen mevrouw Kant zeggen).
Ministerie van Algemene Zaken